Lědma hišće bjezdźěłnych
Praha (ČŽ/K). W Čěskej je bjezdźěłnosć w juniju prěni raz pod tři procenty spadła, wučinjejo 2,9 procentow. 225 786 ludźi njeměješe w smažniku dźěło, štož je tak mało kaž hišće nihdy. Před lětom wučinješe bjezdźěłnostna kwota hišće štyri procenty. Najniša bě wona minjeny měsac z 1,8 procentami w Pardubicskim wobwodźe, najwyša ze 4,7 procentami w Morawskošleskim regionje‚ Ústíski na sewjeru kraja registrowaše 4,6 procentow. Z 1,1 procentom ma wokrjes Rychnov nad Kněžnou lědma rěčehódnu bjezdźěłnosć, něhdy wuhlowa kónčina Karviná dyrbi so porno tomu ze 7,1 procentom dźěłopytacych bědźić.
Tak zwjeselaca a mała kaž hewak nihdźe po cyłej Europskej uniji bjezdźěłnosć na jednej stronje je, na druhim boku ma wona tež njelubozne wuskutki. Tak wosebje na eksport pokazane předewzaća skorža, zo njemóža njedostatka kwalifikowanych mocow dla produkciju hižo rozšěrić. Bankownicy pokazuja warnujcy na to, zo praksa firmow, płaćić za dźerženje abo přiwabjenje fachowcow spochi wyše mzdy, wuskutkuje jich přezměrny róst, štož zaso inflaciju pohonja.
Protesty přećiwo reformje
Demonstranća předsydku najwyšeho sudnistwa Pólskeje na dźěło přewodźeli
Waršawa. Wjerškowe zetkanje 29 čłonskich statow NATO w Brüsselu je tež w Pólskej wusahowaca tema. Jara dokładnje medije kóždu kročel pólskeho prezidenta Andrzeja Dudy sćěhuja. Tak su registrowali, zo je so wón na kromje wjerška dwójce z prezidentom USA Donaldom Trumpom zetkał. Tón wšak bě ze swojim žadanjom njeměr zbudźił, zo měli čłonojo NATO znajmjeńša dwaj procentaj swojeje hospodarskeje wukonliwosće za brónjenje wudawać. Z wulkej hordosću Pólska na to pokazuje, zo je mjez tymi krajemi, kotrež žadanja ameriskeho prezidenta spjelnjeja. Raznu kritiku Trumpa na adresu Němskeje, kotraž runje 1,2 procentaj za wójsko nałožuje, we Waršawje ze spokojenjom registruja. Hižo tam rozmysluja, kak měli reagować na žadanje Trumpa, zwyšić wudawki za brónjenje na štyri procenty: Snano móhło knježerstwo přichodnje 2,5 procentow do wójska inwestować.
Babiš ma dowěru
Praha (ČŽ/K). Čěska ma 264 dnjow po wólbach zaso knježerstwo z dowěru. Procedura zeskutkownjenja bě tež hišće raz ćežki porod – 16 hodźin su zapósłancy kontrowersnje diskutowali, prjedy hač móžachu wothłosować. Po połnocy wupraji potom 105 zapósłancow dowěru premierej Andrejej Babišej a jeho kabinetej, wobstejacemu z dźesać ministrow Hibanja njespokojnych wobydlerjow (ANO) a pjeć ministrow ČSSD. Přihłosowali su mandatnicy ANO a socialdemokraća kaž tohorunja komunisća, kotřiž běchu so z wosebitym dorěčenjom k tomu zawjazali. Dowěru zapowědźiło je 91 zapósłancow stron ODS, Piraća, SPD, KDU-ČSL, TOP 09 a STAN. Štyrjo zapósłancy njejsu so wšelakich přičin dla na wotumje wobdźělili.
Nominowanaza měrowe myto
Waršawa (JBR/SN). Pólka je nominowana za Měrowe Nobelowe myto. W Berlinje bydlaca žurnalistka Anna Alboth je organizowała pochod do Syriskeje pod hesłom Civil March For Aleppo, zo by tak zwurazniła swój protest přećiwo liwkosći swěta nastupajo hižo šěsć lět trajacu wójnu w Syriskej a skedźbniła na tragiski dóńt tamnišich wobydlerjow. Pochod započa so w Berlinje druhi dźeń hód 2016, wjedźeše po dwanaće krajach a skónči so wosom měsacow pozdźišo na libanonsko-syriskej mjezy. Na 4 000 kilometrow dołhim puću wobdźěli so 3 500 ludźi z 62 krajow. A woni dožiwichu temperatury wot minus 20 w europskich krajach hač do plus 40 stopnjow na Bliskim wuchodźe. Tež wuměnjenja nóclěha w šulskich ćěłozwučowarnjach, cyrkwjach abo mošejach běchu spartaniske.
Anna Alboth w medijowych interviewach měnješe: To njeje jenož nominacija za mnje, ale za wšitkich ludźi, kotřiž su znajmjeńša hodźinu sobu šli. Z pochodom smy jasny signal do swěta pósłali: „Dosaha! Wójna dyrbi so skónčić.“
Nobelowy komitej chce 10. decembra wo měrowym myće rozsudźić.
Koaliciske zrěčenje podpisane
Praha (ČŽ/K). Puć za oficialny nastup druheho mjeńšinoweho knježerstwa Andreja Babiša (ANO) je zrunany. Předsyda Hibanja njespokojnych wobydlerjow Babiš a šef socialdemokratow Jan Hamáček podpisaštaj wčera koaliciske zrěčenje, zmóžnjace prěnje zhromadne knježenje centristisko-populistiskeje ANO a nalěwo chilaceje ČSSD. Mjez druhim je w kontrakće dojednane, zo ANO nimo premiera dźesać ministrow staji a ČSSD pjeć, mjez nimi wažnej ressortaj za wonkowne a nutřkowne naležnosće.
Do toho běštaj nawoda ANO Babiš a předsyda komunistiskeje KSČM Vojtěch Filip signowałoj wosebite dojednanje, po kotrymž so komunisća zawjazaja tolerować mjeńšinowe knježerstwo ANO a ČSSD. K tomu woni připrajeja w sejmje njeiniciěrować žane namjety toho raza, knježerstwu njedowěru wuprajić. Dokelž matej ANO a ČSSD w delnjej komorje hromadźe jeno 93 z 200 sydłow, trjeba Babiš w kóždym padźe wone 15 hłosow komunistiskich zapósłancow, zo by kabinet docpěł dowěru wjetšiny sejma.
„Trjebamy wusku zhromadnosć“
Wrócław (SN/MkWj). Sakska ministerka za wědomosć a wuměłstwo dr. Eva-Maria Stange (SPD) je tuchwilu na dwudnjowskim wopyće w susodnej Pólskej. Tam chce zhromadne dźěło z pólskimi uniwersitami skrućić a rozšěrić, kaž ministerstwo informuje. Z teje přičiny zetka so wona wčera ze zastupnikami wysokeju šulow we Wrócławju a Gliwicach. Ministerku přewodźachu rektor Freibergskeje hórniskeje akademije prof. Klaus-Dieter Barbknecht, prorektor Drježdźanskeje Techniskeje uniwersity prof. Gerhard Rödel, zastupnik Kamjeničanskeje Techniskeje uniwersity prof. Lothar Kroll a dr. Jan Hauptmann z Fraunhoferskeho instituta.
W rozmołwach wobjednawachu zhromadne dźěło na polu slědźenja a wědomosće w europskim konteksće. „Globalne a towaršnostne wužadanja móžemy zhromadnje wjele lěpje rozrisać“, ministerka potwjerdźi. „Trjebamy wusku zhromadnosć. Wědomosć a slědźenje njeznajetej ani mjezy ani wotstawki kontinentow“, dr. Stange podšmórny.
Dźeń a wjace „zbožownych“ Čechow
NAJZBOŽOWNIŠI su Češa wot lěta 1991 w samej přitomnosći. To wuchadźa z wobšěrneho přepytowanja wědomostnikow fakulty socialnych wědomosćow Brnjanskeje Masarykoweje uniwersity. Ličba ludźi, kotřiž wo sebi praja, zo su „jara zbožowni“, spochi přiběra, kaž sociologojo nazhonjeja. Wot lěta 1991 do 2017 je so wona wjace hač podwojiła – ze sydom procentow postupi na 18 proc.
Wědomostnicy su tež zwěsćowali, kajke su nastupajo zbožownosć rozdźěle mjez regionami a starobnymi skupinami. Młoda generacija je najzbožowniša na Morawje. Mjeztym zo so z njeje w Praze jeničce 14 procentow „jara zbožowna“ čuje, je jich na Morawje dwójce telko. Tam su tež seniorojo trochu zbožowniši hač w stolicy.
Čěska a Pólska bok poboku
Praha (ČŽ/K). Čěski ministerski prezident Andrej Babiš je so w Karlovych Varach ze swojim pólskim kolegu Tadeuszom Morawieckim zetkał. Jednałoj staj wo dalšim wutwarje zhromadneho dźěła mjez krajomaj. Tak ma so na woběmaj stronomaj hranicy infrastruktura hišće polěpšić. Předwidźany je tohorunja dalši wutwar awtodróhow. Zhromadne dźěło w jadrowej energiji bě dalša tema.
Pólska je nastupajo wobrot druhi najwjetši hospodarski partner Čěskeje republiki, před Słowakskej. Porno tomu je Čěska w susodnym kraju sedmy najsylniši inwestor. Přezjednje Babiš a Morawiecki konstatowaštaj, zo su poćahi mjez Čěskej a Pólskej na jara dobrym niwowje a zo matej wobaj krajej na problemy nastupajo EU kaž tež migraciju jara podobne nahlady. „Čěska republika njeje za nas klučowy partner jenož na hospodarskim polu, ale tež w kulturje“, Morawiecki zwurazni. Zhromadnje wopytaštaj premieraj předstajenje we wobłuku 53. Karlovarskeho filmoweho festiwala a wobhladaštaj sej „Rain Man“.
Hoberski nadawk
Praha (ČŽ/K). Čěski zawod Škoda Transportation twari za Němsku 80 tramwajkow najmodernišeho razu, štož jemu přibližnje sydom miliardow krónow (dobrych 280 milionow eurow) wunjese. Zrěčenje z nim je wujednało wobchadne předewzaće Rhein-Neckar-Verkehr. Předwidźane su nowe tramwajki za wobchad w Badensko-Württembergskej, Hessenskej a Porynsko-Pfalcy. Je to dotal najwjetši eksportny nadawk za Škoda Transportation, po wobjimje produkcije kaž tohorunja financy nastupajo, zwurazni generalny direktor čěskeho zawoda Petr Brzezina. Kontrakt wobsahuje opciju na dalše 34 tramwajkow.
K ekskluziwnemu nadawkej je čěske předewzaće přišło, po tym zo bě za njón dobyło wupisanje, mjezynarodnje publikowane w měrcu 2017. Při tym móžeše cyłu swětowu konkurencu „wutłóčić“, mjez njej tež renoměrowane koncerny. „Kaž je widźeć, je wužitne orientować so na zapadne wiki“, Brzezina wuzběhny. W tym zwisku wón zdźěli, zo doda Škoda Transportation hišće lětsa prěnje tramwajki do sakskeje Kamjenicy. W zapadnych zwjazkowych krajach budu prěnje za tři lěta jězdźić.
Pólske knježerstwo njepowalne
Justicna reforma zbudźa reakcije Europskeje unije a protesty ludźi
Waršawa (dpa/SN). Pólska wobstawa dale na swojej samostatnosći w EU. „Respekt před narodnej identitu je jedyn ze sćežorow Europskeje unije“, rjekny ministerski prezident Mateusz Morawiecki srjedu w Europskim parlamenće w Straßbourgu. „Kóždy kraj ma prawo, swój justicny system swojim tradicijam wotpowědnje tworić.“
Pólska so mjeztym dlěje hač dwě lěće z komisiju EU wadźi, předewšěm wot narodnokonserwatiwneje knježerstwoweje strony Prawo a sprawnosć přesadźeneje justicneje reformy dla.
Morawiecki potwjerdźi konstruktiwnu rólu, kotruž chcyła Pólska w EU přewzać, žadajo sej dalši wutwar nutřkoeuropskich wikow runje hladajo na posłužby. Wón warnowaše před skrótšenjemi dotalnych europskich přiražkow na dobro Pólskeje, kotrež běchu krajej jara pomhali. Morawiecki zdobom před tym warnowaše, so „wosudnym wizijam“ někajkeho europskeho superstata podwolić. Europska unija je po jeho słowach jenož „mjezystatny eksperiment“, z kotrymž za rozrisanjemi pyta, kotrež kraje same njezdokonjeja.
