Wobkuzła-li Ukrainjanow komikar?
Korespondentka čěskeho dźenika Mladá fronta Dnes w Kijewje sposrědkowa čitarjam jěro-styskniwy trysk, kotryž tuchwilu po Ukrainje kursěruje: „Dotal smy přeco seriozneho čłowjeka za prezidenta wolili, stajnje je pak to z nim k Rakecam jěło; čehodla tónkróć njewolić komikarja a hladać, kak wěcka z nim wuńdźe.“
Z komikarjom je dźiwadźelnik Wolodimir Zelenskij měnjeny. Jeho znaja Ukrainjenjo mjez druhim z telewizijneje komedije, w kotrejž wón rólu „prezidenta“ hraje. Nětko wšak docyła njeje wuzamknyć, zo jemu rólu woprawdźiteho prezidenta napołoža. Steji dźě Zelenskij w naprašowanjach za faworitami z wotstawkom na čole. „Znajmjeńša by to raz něšto nowe było, hórje njemóže přińć“, cituje korespondentka nahlad 23lětneje Julije z naprašowanja. „Pola Porošenka a Timošenko wěmy z wěstosću, zo wjele lubitaj, ale ničo njespjelnjataj“, wona Julija dodawa. „,Čorny kóń‘ lětušich wólbow čerpa přichilnosć hłownje z frusta a njedowěry do politiskich elitow“, korespondentka nowiny Dnes konstatuje.
Čěski premier USA wopytał
Třinaćo nastupja k wólbam
Biblioteka je hódna městnosć, wo Bartoszewskim powědać
„Władysław Bartoszewski Spjećowanje–dopominanje–wujednanje“ je titl pućowanskeje wustajeńcy, kotraž je wot minjeneho pjatka w Zhorjelskej měšćanskej bibliotece přistupna. Po Berlinje, Magdeburgu, Hamburgu a Drježdźanach je tale zawěsće tež Serbow zajimowaca ekspozicija nětko w tym měsće widźeć, hdźež bě Bartoszewski (1922– 2015) w lěće 2002 Myto Brücke-Most městow Zhorjelca/Zgorzeleca přijał.
Zhorjelc (SN/at). Jadriwe a wuprajiwe su informacije wo stawiznarju, publicisće a politikarju, kiž ćerpješe w koncentraciskim lěhwje Auschwitz, kotrehož běchu w Ludowej Pólskej antikomunistiskeho zmyslenja dla do jastwa tyknyli, pozdźišeho wonkowneho ministra w knježerstwomaj Józefa Oleksyja a Jerzyja Buzeka, a wo lawreaće Myta Brücke-Most.
Njepowalnych wopominali
Pólska česći něhdyšich jako banditow zatamanych wojakow Armeje krajoweje
Waršawa. Z mnohimi zarjadowanjemi a swjatočnosćemi je Pólska dźens tydźenja wopominała wojakow něhdyšeje Armeje krajoweje (AK) – wójsko to, kotrež steješe za čas Druheje swětoweje wójny pod rozkaznistwom eksiloweho knježerstwa w Londonje. Při wopominanju dźe pólskemu knježerstwu w prěnim rjedźe wo to, historiski wid na wojowarjow AK změnić, wšako běchu za čas socializma jako „bandića“ zatamani. Sejm bě lěta 2011 zakoń schwalił, z kotrymž skutkowanje wojakow jako „rjekowske“ zastopnjuje. Tak su dróhi a šule po wojowarjach pomjenowali abo na jich česć wopominanske běhi zarjadowali.
„Majdan politiski Černobyl był“
Praha (ČŽ/K/SN). Dźenik Mladá fronta dnes měješe z něhdyšej zapósłanču ukrainskeho sejma a wicepředsydku wuběrka za swobodu měnjenja a informacije, nětčišej šefinu Centruma za swobodne słowo Jelenu Bondarenko, interview. Serbske Nowiny z njeho tule někotre wurazne pasaže publikuja.
Pjeć lět po krawnych podawkach na Majdanje nowinarja zajimuje, kajke ma Bondarenko dopomnjenki na kraj rozbudźace namócnosće z wjele dźesatkami mortwych. „Majdan bě politiski Černobyl“, wona hódnoći. Dodawa, zo drje zamołwitych nihdy njewotkryja a njepochłostaja, přetož zamołwići „přepytowanja za zamołwitymi sami wjedu“. Štož bě so stało, mjenuje wona „brutalny statny přewrót“. Zrozumjenje pak ma za to, zo w zapadźe tute woznamjenjenje njeje popularne, su dźě „zapadne struktury při tutym přewróće jara złu rólu hrali, schwalejo a podpěrujo jón“.
Milion firmow
Praha (ČŽ/K/SN). W Čěskej republice je ličba ludźi znowa přibyła, kotřiž sej swój wšědny chlěb ze samostatnej činitosću zasłužeja. W minjenym lěće zrodźi so tak na wšěch 20 000 nowych předewzaćow najwšelakorišich profesijow, z čimž jich cyłkowna ličba na nětko 1 011 000 rozrosće. To wuchadźa z wotpowědnych informacijow Čěskeho zarjada socialneho zawěsćenja. (K přirunanju: w decembru 2005 wupokazowaše statistika 911 000 předewzaćow, w decembru 2012 přibližnje 994 000).
„Trend wuwića jasnje pokazuje, zo je naš kraj w dobrym hospodarskim połoženju“, ma předsyda Asociacije małych a srěnich předewzaćow Čěskeje republiki Karel Havlíček za to. Zdobom wón na to skedźbnja, zo w žanym druhim staće Europskeje unije žiwnosćerjo na hospodarstwo kraja nimaja tak wulki wliw kaž w Čěskej. Firmy, kotrež maja jednoho hač do dźewjeć dźěławych, wučinjeja dźě dobrych 95 procentow wšeho firmownistwa kraja a su z najwjetšim dźěłodawarjom. Najwjace předewzaćow je ze 181 000 registrowanymi w stolicy. Na druhim městnje sćěhuje ze 140 000 firmami Srjedźočěski wobwod a na třećim ze 111 000 firmami Južnomorawski region.
Rozdźělnosć w Čěskej najmjeńša
Praha (ČŽ/K/SN). Čěska je w Europskej uniji tón kraj, w kotrymž su dochodowe rozdźěle najmjeńše. Pjećina najbohatšich ma „jeno“ 3,4 króć wjac hač pjećina najchudšich. Čěska republika je zdobom stat z najmjeńšej měru chudoby a socialneho wumjezowanja, štož přerěznje 2,2 procentomaj wobydlerstwa hrozy. To wuchadźa z aktualneje rozprawy Europskeje komisije a z podłožkow instituta Eurostat. Wobě městnje złožujetej so na daty z lěta 2017. Po hódnoćenju Europskeje komisije je dochodowa rozdźělnosć w Čěskej dlěšodobnje snadna – wot 2005 njeje so wona wulce změniła.
Runje tajka kaž w Čěskej je dochodowa rozdźělnosć tež w Słowjenskej, hdźež ma pjećina najbohatšich tohorunja 3,4 króć wjac hač pjećina najchudšich. Z 3,5krótnym rozdźělom sćěhujetej Słowakska a Finska. W Madźarskej, Awstriskej a Šwedskej je dochodowa rozdźělnosć 4,3 króć wjetša, w Francoskej 4,4 króć, w Němskej 4,5 króć, w Pólskej 4,6 a w Grjekskej 6,1. Najwjetša rozdźělnosć wobsteji w tym nastupanju w Bołharskej, hdźež přesahuja dochody najbohatšich te najchudšich wo wosom króć.
Słowaksku změnjace lěto
Peter Čačko rozprawja z Bratislavy za Serbske Nowiny
Před lětom bě žałostny njeskutk cyłu Słowaksku rozbudźił. Zamordowanje přepytowaceho nowinarja Jána Kuciaka a jeho slubjeneje Martiny Kušníroveje wuskutkowa lawinu politiskich aktiwitow, kotrež w našim kraju k wulkim změnam wjedli. Za zymnokrejne zatřělenje dweju młodeju čłowjekow – wobaj 27lětnaj – njebu dotal oficialnje nichtó wobwinowany. Po někotrych měsacach přepytowanjow zaja policija drje štyrjoch akterow, wulce podhladnych na wobdźělenju a zwoprawdźenju njesłyšaneho złóstnistwa. Wosoba pak, w kotrejež nadawku je mordar jednał, dotal namakana njeje.
Za čisty wobswět
Praha (ČŽ/K/SN). Čěska a Pólska chcetej za čisćiši wobswět přichodnje skutkownišo hromadźe dźěłać. Ministraj za wobswět wobeju krajow Richard Brabec a Henryk Kowalczyk staj w Praze wo tym konkretne dojednanje podpisałoj. Nic naposledk reagujetaj na aktualny problem, zo leža na składźišću w Starym Měsće pola Frýdeka-Místeka sudy ze 650 000 litrami škódnych maćiznow, kotrež je prawdźepodobnje pólska firma tam ilegalnje zawostajiła.
Z přezhraničnym wotstronjowanjom wotpadkow ma tež Pólska problemy, rjekny Kowalczyk. Wjele pokazuje na to, zo su wšelke wotpadki čěskeho pochada. Mnohe hromady pak su tež transportne firmy z Němskeje a samo z Wulkeje Britaniskeje přiwjezli.
