„Durje kraja kruće zaprasnyć“
Předsyda PiS Jarosław Kaczyński za ludowe wothłosowanje wo migraciji
Waršawa. Problem migracije w Europje je w Pólskej dale palaca tema. Kraj so cyłoeuropskemu „solidaritnemu rjadowanju“ EU nastupajo rozdźělenje ćěkancow dale spjećuje a w tymle prašenju zhromadnje z Madźarskej skerje sam steji. Najebać to žněje Waršawa za swoju poziciju tež wěste zrozumjenje. To je předwčerawšim, srjedu, ministerski prezident Mateusz Morawiecki nazhonił. Na wopyt přizjewiła bě so italska premierka Georgia Meloni. 46lětna předsydka jako profašistisce zastopnjowaneje strony Fratelli d’Italia je wot oktobra 2022 ministerska prezidentka w Romje. Do toho bě jeje strona z wólbow parlamenta jako najsylniša politiska móc wušła.
Ukrainjenjo a Romojo so bili
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Ruski atomowy koncern Rosatom je přestał w Čěskej dźěłać. Nowiny Deník N rozprawjachu minjenu póndźelu, zo su firmu z wikowanskeho registra šmórnyli. Wšitcy sobudźěłaćerjo předewzaća su Čěsku mjeztym wopušćili, tež wabjenska agentura, kotraž dźěłaše za Rosatom, mjeztym hižo aktiwna njeje.
Kónc tydźenja su so wjacore sta Romow w Pardubicach zjawnje přećiwo přebywanju Ukrainjanow w Čěskej wuprajili. Přičina protestneje akcije je bijeńca, ke kotrejž bě zašły pjatk dóšło a kotruž su po měnjenju Romow třo Ukrainjenjo naškarali. Romojo žadaja sej lěpši škit přećiwo nadpadami. Justicny minister Pavel Blažek kritizowaše njedźelu wječor w Čěskej telewiziji, zo njeje demonstracija přizjewjena była. Zdobom warnowaše před podobnymi wobstejnosćemi, kotrež dožiwjamy tuchwilu w Francoskej. W minjenych tydźenjach bě we wšelakich čěskich městach wjacore razy k namócnym rozestajenjam mjez Ukrainjanami a Romami dóšło, při kotrychž je młody Rom žiwjenje přisadźił.
„Wulka mróčel – słaby dešć“
Pólska z wuslědkom zběžka ruskich zóldnarjow konfrontowana
Waršawa. Spodźiwny a hač do dźensnišeho njewujasnjeny zběžk zóldnarjow bojoweje skupiny Wagner přećiwo ruskemu wojerskemu rozkaznistwu je w Pólskej wulki njeměr zbudźił. Jara dokładnje su medije kraja wuwiće sćěhowali a połoženju wotpowědnje rozprawjeli. Tež kónc rokoćenja – škitny azyl něhdźe 8 000 wojowarjow woneje skupiny w Běłoruskej – je w Pólskej dale jara aktualny.
Mjenje pjenjez za ćěkancow
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Čěska je jedyn z krajow, kotryž je najwjace ukrainskich ćěkancow přijał. W zašłych měsacach pak je dźeń a mjenje Čechow zwólniwych, ludźom z nadpadnjeneho kraja pomhać a knježerstwo dyrbi lutować. Tohodla je so rozsudźiło, wot julija humanitarnu pomoc za potrěbnych redukować. To rěka, zo chce bydlenske pjenjezy šmórnyć, a zo smědźa ćěkancy jenož hišće pjeć měsacow darmotnje w statnych přebywanišćach bydlić. Njestatne organizacije pak su na konferency komisariata za ćěkancow UN w Praze warnowali, zo změje rozsud zahubne sćěhi.
Pólska nadpad raznje prěje
Pólska wo migrantow njerodźi
Tragiski dóńt młodeje Wrócławčanki debatu ćěkancow dla pohonja
Waršawa. Jara emocionalnje su předwčerawšim, srjedu, w pólskim sejmje problem rozjimowali, kotryž mjez politikarjemi kraja a wobydlerjemi stajnje zaso wulku rozhorjenosć zbudźa: Je to prašenje, hač dyrbjała Pólska wěstu ličbu ćěkancow přijimać, kaž sej Europska unija to přeje. Na njedawnym wjeršku EU běchu wobzamknyli, zo maja jeje čłonske kraje po principje solidarity kóžde lěto wěstu ličbu ćěkancow přiwzać, chibazo płaća za kóždeho „njepřiwzateho“ 20 000 eurow. Pólskej bychu po tym puću nimale 2 000 migrantow připokazali, štož Waršawa wotpokazuje. Knježaca strona Prawo a sprawnosć (PiS) je to w sejmje hišće raz chětro doraznje potwjerdźiła. Předsyda PiS Jarosław Kaczyński skedźbni wospjet na to, zo je kraj „hač do dwaj milionaj“ ukrainskich ćěkancow přijimał. We woprawdźitosći pak je ličba wo tójšto mjeńša. Wot EU připokazanych sto eurow na wosobu dawno njedosaha, Kaczyński kritizowaše.
Pavel sto dnjow w zastojnstwje
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Najlěpše městno za žiwjenje je tež lětsa Praha. Wobwod Hradec Králové je druhe najpřijomniše městno w susodnym kraju a tež wobwod Vysočina je za wjele Čechow jara atraktiwny. Najmjenje woblubowany wobwod Čěskeje pak su Karlovy Vary, wuchadźa ze studije „Městno za žiwjenje“, kotrejež wuslědki wozwjewjachu na sławnostnym zarjadowanju minjeny štwórtk w čěskej stolicy. Tam zasłuža ludźo najwjace pjenjez, medicinske a socialne zastaranje stej tohorunja najlěpšej po cyłym kraju. Ale z wobswětom a wěstotu njejsu Praženjo přewšo spokojom. Jara spokojom pak su Čěša ze Petrom Pavelom, kiž bu před 102 dnjomaj do zastojnstwa čěskeho prezidenta zapokazany. Z aktualnych naprašowanjow mjez wobydlerjemi susodneho kraja wuchadźa, zo dowěrja 60 procentow Čechow swojemu prezidentej. Tež połojca njewolerjow a štwórćina wolerjow bywšeho ministerskeho prezidenta Andreja Babiša ničo přećiwo nowemu prezidentej nima. Wjetšina ludźi ma jeho za dobreho reprezentanta Čěskeje.
„Přestańće nas morić“
Wšopólske protesty po smjerći žony zakonja přećiwo wotehnaću dla
Waršawa. Smjerć samodruheje žony při lěkowanju w chorowni pólsku zjawnosć dale rozhorja. Tysacy ludźi su srjedu po wšěm kraju přećiwo jara krutemu zakonjej přećiwo wotehnaću demonstrowało. Organizacija „Wšopólski stawk žonow“ bě k protestam namołwjała. Po informacijach organizatorow su žony a mužojo w cyłkownje 40 wulkich a mjeńšich městach kraja kaž tež w Berlinje na dróhu šli. We Waršawje stejachu wobdźělnicy z wobrazami zemrětych žonow a ze šćipatymi hesłami přećiwo knježacej narodno-konserwatiwnej stronje PiS před strowotniskim ministerstwom. Na plakatach steješe „Přestańće nas morić“ abo „Chcemy porodźić a nic wumrěć“.
Drama wo serbskej temje
Jako Čechowka sym hižo něšto króć do serbskich medijow přišła – dosahaše, zo běch w prawym wokomiku na prawym městnje. Na přikład na ferialnym kursu serbšćiny, w dźiwadle abo na někajkim swjedźenju. Přeco je so hnydom něchtó z mikrofonom na mnje walił, zo by mje interviewował. „Njeboj so“, běchu prajili, „móžeš čěsce wotmołwjeć, jeli chceš“ – štož sym dźakownje činiła. Tak sym ideju měła, jako w redakciji powěsćownistwa Čěskeje telewizije dźěłać započach, zo bych tola nawopak serbšćinu do čěskich powěsćow w telewiziji zaplesć móhła.
Strona z nowym mjenom
Marek Krawc rozprawja wo aktualnje rozjimanych temach w Čěskej
Praha. Po 30 lětach swojeho wobstaća ma Čěska socialdemokratiska strona (Česká strana sociálně demokratická) nowe mjeno a logo. Wo tutej změnje su delegaća minjenu sobotu na stronskim zjězdźe w zapadočěskim měsće Plzeň wothłosowali. Strona rěka nětko Socialna demokratija (Sociální demokracie). Tež dotalna skrótšenka je so wot ČSSD na SOCDEM změniła.
Dalši wažny dypk na dnjowym porjedźe zjězda bě wuzwolenje noweho předsydy strony. Tak wostanje Michal Šmarda z načolnikom čěskeje socialdemokratije, dokelž je so jasnje přećiwo swojemu wužadarjej Břetislavej Štefanej přesadźić móhł. Šmarda bě načolnu funkciju lěta 2011 po fatalnej wólbnej poražce socialdemokratow přewzał.
