Trjebamy dźensa mudrje jednace žony

Donnerstag, 29. August 2019 geschrieben von:

Dr. Marja Grólmusec bě pytaca demokratka křesćanskeho a socialneho zmyslenja

Budyšanka Cosima Strakojc-Naw­ka měješe swjedźensku narěč na wopomnjenskim zarjadowanju 6. awgusta w Radworskej „Meji“. Tón dźeń před 75 lětami zemrě Serbowka dr. Marja Grólmusec w žónskim kaceće Ravensbrück. Serbske Nowiny tule swjedźensku narěč dokumentuja, dokelž zhladuje na wosobu, wo kotrejž je mjez ludnosću často hišće njedospołny, jednostronski wobraz rozšěrjeny.

Lube žony, lubi přećeljo, waženi hosćo!

Je to wažne so prašeć, štó je Marja Grólmusec była? Abo je wažniše wědźeć, što je wona činiła? Čehodla je tale mnohim ludźom njeznata žona dźensa hišće zajimawa?

Wažne manifestacije w stawiznach čěskeho a serbskeho naroda

Hora Mužský blisko čěskeho městačka Mnichovo Hradiště je dźensa přewažnje znata jako městno, w tamnišej kónčinje rjenje silwester swjećić. W stawiznach pak ma wona wo wjele wjetši wuznam za čěski lud, ale tež za nas Serbow.

Tam na horje respektiwnje pola hrodu Valečov wotmě so 12. julija 1868 ludowa manifestacija, kotraž pak bě wot rakuskich zarjadow zakazana. Najebać to so tam na 2 000 ludźi zhromadźi. Někotrych z nich su po tym zajeli. Reagujo na tónle podawk zeńdźe so lěto pozdźišo 11. julija něhdźe 40 000 ludźi z cyłeje wokoliny, zo bychu tam za wotmołwy na slědowacej prašeni demonstrowali:

1. Kak skutkujetej literatura a žurnalistika na wuwiće zjawneho narodneho žiwjenja?

2. Što je přičina sylnje wuwiwaceho so wandrowstwa a kak móhli tomu zadźěwać?

Tomule trochu dźiwnje sformulowanemu zaměrej zetkanja rakuske hejtmanstwo přizwoli.

Něšto wjace bjezdźěłnych

Donnerstag, 29. August 2019 geschrieben von:

Nürnberg (dpa/SN). Ličba bjezdźěłnych w Němskej je tónle měsac na 2,319 milionow rozrostła. To je 44 000 wjace hač w juliju a 31 000 mjenje hač před lětom, zdźěla Zwjazkowa agentura za dźěło. Kwota bjezdźěłnosće zwyši so na 5,1 procent. Tež w Sakskej je trochu wjace bjezdźěłnych, w Braniborskej pak mjenje. Sezonalne wuwiće je w tym počasu typiske. Kaž regionalna direkcija informuje, je po šuli, studiju a wukubłanju wjace młodych ludźi na dźěłowych wikach.

Grjekski premier w Němskej

Berlin (dpa/SN). Sydom tydźenjow po nastupje zastojnstwa přebywa nowy grjekski ministerski prezident Kyriakos Mitsotakis dźensa w Berlinje. W rozmołwje ze zwjazkowej kanclerku Angelu Merkel (CDU) chcyše konserwatiwny knježerstwowy šef za němske inwesticije w Grjekskej wabić. Nimo toho dźěše wo migraciju. Nowinarjo z tym ličachu, zo premier Mitsotakis tež prašenje němskich reparacijow za načinjene škody w Druhej swětowej wójnje narěči.

Conte ma knježerstwo zestajeć

Zhorjelska policajska direkcija je wčera na wšěch namjeznych přechodach k susodnej Pólskej kompleksne kontrole přewjedła. Wot 7 do 20 hodź. kontrolowaše 400 zastojnikow na wšě 2 900 awtow a 6 400 wosobow. Při tym zwěsćichu 14 chłostajomnych njeskutkow a 158 ranjenjow zakonja. Pjeć wosobow zajachu, dokelž předležeše wukaz zajeća. Foto: Jens Kaczmarek

Chwalba, ale tež kritika nastupajo wobzamknjenje

Donnerstag, 29. August 2019 geschrieben von:

Drježdźany (dpa/SN). Sakski minister za hospodarstwo Martin Dulig (SPD) wita wčerawše wobzamknjenje zwjazkoweho knježerstwa nastupajo strukturnu změnu w krajach, kotrež su wot brunicy po­trjechene. „Na tutón signal zwjazkoweho knježerstwa smy dołho čakali. Wobzamknjenje je wažne a prawe za ludźi w potrjechenych kónčinach Łužicy a srjedźoněmskeho rewěra. Trjebamy signal Zwjazka, zo njebudu ludźo sebi samym přewostajeni. Zmilinjenje brunicy w lěće 2038 skónčić bě politiski rozsud. Tuž ma politika wosebitu zamołwitosć za potrjechenych. Dźensniši dźeń je wažny měznik, zwoprawdźić wobzamknjenja wuhloweje komisije“, rěka w stejišću Duliga.

Johnson zbudźa rozhorjenosć

Donnerstag, 29. August 2019 geschrieben von:

London (dpa/SN). Britiski premierminister Boris Johnson je z wukazanej nanuzowanej přestawku parlamenta wichor rozhorjenosće zbudźił. Wčera wječor su so sta ludźi spontanje před parlamentom a před sydłom knježerstwa zhromadźili, zo bychu přećiwo zawrěću parlamenta protestowali. Internetnu peticiju přećiwo dwělomnej naprawje je w běhu něšto hodźin wjace hač milion ludźi podpisało.

Tež w rjadach swójskeje konserwatiwneje strony Borisa Johnsona jewi so spjećowanje. Po informacijach medijow chcyše nawodnica šotiskich konserwatiwnych Ruth Davidson hišće dźensa wotstupić. Nastork wotstupa su pječa priwatne při­činy. Medije pak na to tukaja, zo je strona Johnsona dla hłuboko pačena. Tón bě wčera delnjej komorje nanuzowanu přestawku napołožił, zo njemóhł parlament brexitej tola hišće zadźěwać.

Dosć mudrych myslow

Donnerstag, 29. August 2019 geschrieben von:
Z wubědźowanjom Sakskeho fondsa „Čiń sobu!“ skruća swobodny stat zhromadnosć. Wšako zmóžnja z mytowanjom projekty, kotrež bychu pobrachowacych pjenjez dla wěčnje „ležo wostali“. Nazhonjenja třoch mytowanych na wčerawšej wuměnje nastupajo lětuše wubědźowanje wobkrućeja zwólniwosć a wolu wobydlerjow, swój žiwjenski wobswět hódniši sčinić. Bjez pjenjez ničo njeńdźe. Hač stej to busowy transport šulerjow na projekt wo Ćišinskim w župje „Michał Hórnik“ abo widźomna pokazka na techniske stawi­zny swójskeje wsy Barta. Wobaj přikładaj tomu polěkujetej, runje młodej generaciji wobłuki z domizny zbližić, kotrež zdawachu so w minjenych lětach skerje zanjechane. Hesło „Čiń sobu!“ je wjace hač prosta namołwa. Z njej budźe Sakska tež klětu ideje wobydlerjow na dobro zhromadnosće spěchować, hdźež su komunam wuskeho financneho korseta dla často ruce sputanej. Mudrych myslow dźě je dosć. Axel Arlt

Wuraz njespokojnosće z Lěwicu

Donnerstag, 29. August 2019 geschrieben von:

Budyšin (SN/at). Najpozdźišo po aprylskim nominowanskim zjězdźe sakskeje Lěwicy bě jasne, zo tale dotal narodnym mjeńšinam dosć wotewrjena strona w nowym Sakskim krajnym sejmje prěni raz po lěće 1990 žanoho serbskeho zapósłanca w swojej frakciji njezměje. Za wuprajenje, hač chcyła so frakcija w nowej wólbnej periodźe docyła ze serbskimi temami zaběrać a štó měł za to zamołwity być, je hišće přezahe. We wudaću SN z 22. awgusta načolny kandidat Lěwicy Rico Gebhardt přilubja: „... budu-li znowa předsyda frakcije Lěwicy, wuwołam serbskosć za šefowu naležnosć.“

Hišće na poslednim posedźenju Sakskeho krajneho sejma 2. julija bě Gebhardt zaćišć zbudźił, zo jeho strona serbskeho zapósłanca njetrjeba: Zo „wjelelětny zapósłanc sakskeje CDU Marko Šiman přichodnemu krajnemu sejma znowa přisłuša, to sej za Serbowki a Serbow w tymle kraju woprawdźe přeju“. To wuchadźa z protokola posedźenja. Nutřwołanje z frakcije CDU, zo je Lěwica swojeho Serba na poslednje městno krajneje lisćiny wotsunyła, njeje dokumentowane.

To a tamne (29.08.19)

Donnerstag, 29. August 2019 geschrieben von:

Njewšědne zasadźenje za wohnjowych wobornikow w Braunschweigu: Dźěd bě z wnučku „policiju“ hrał a jej z wjeselom ručne puta přičinił. Wšako tajke hišće z časa pola policije wobsedźeše. Skónčnje pak njemóžeše železne puta wočinić, dokelž njehodźeše so klučik wjace wjerćeć. Tak pytachu dźěd, wnučka a jeje mać pomoc pola wohnjoweje wobory, kotraž holcu z klěšćemi wuswobodźi. Jako dźak za swoju zmužitosć smědźeše sej wnučka jězdźidłowu halu wobhladać.

Něhdźe 22 000 ludźi wobdźěli so wčera we wuchodošpaniskim Buñolu na tradicionalnej bitwje „La Tomatina“. Kaž přeco poslednju srjedu w awgusće je něhdźe 9 000 wobydlerjow Buñola zhromadnje z hosćimi tomaty na so mjetało. Po informacijach zarjadowarja bě to 150 tonow, 5 000 kilogramow wjace hač loni. Po Guinnessowej knize rekordow je to najwjetša žiwi­dłowa bitwa swěta.

Planow nitrata dla pola EU

Mittwoch, 28. August 2019 geschrieben von:

Brüssel (dpa/SN). Ministerce za ratarstwo a wobswět Julia Klöckner (CDU) a Svenja­ Schulze (SPD) podaštej so dźensa do Brüssela, zo byštej hrožacej skóržbje komisije Europskeje unije přećiwo Němskej přewjele nitrata w dnownej wodźe­ dla zadźěwałoj. Komisarce EU za wobswět Karmenje Vella, chcyštej Klöckner a Schulze namjety Němskeje za škit dnowneje wody předpołožić. EU Němskej hižo dlěši čas wumjetuje, zo hranične hódnoty nitratoweho poćežowanja njedodźerži, a hrozy ze sudniskej skóržbu.

Brazilscy ratarjo so starosća

Brasília (dpa/SN). Swojeje dwělomneje wobswětoweje politiki dla ma prawicarski prezident Brazilskeje Jair Bolsonaro nětko mjerzanje z guwernerami Amaconasoweje kónčiny. Tući boja so mjezynarodnych hospodarskich sankcijow wulkich lěsnych wohenjow a wotpokaza­neje pomocy statow G 7 dla. „Dyrbjeli-li Brazilsku­ mjezynarodnje izolować, hroža sankcije přećiwo našim producentam“, zdźělichu guwernerojo. Brazilscy ratarjo eksportuja howjaze mjaso a soju.

Prezident ma rozsudźić

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND