To a tamne (24.11.16)

Donnerstag, 24. November 2016 geschrieben von:

30 000 eurow namakachu dźěći w Gundelfingenje pola Freiburga, jako běchu po puću do šule – a su so jako sprawni namakarjo wopokazali. Kaž policija zdźěli, běchu šulerjo w starobje 12 do 13 lět wčera na kromje wsy wjacore baliki pjenjez namakali a na policajsku stražu donjesli. Tam napisachu jim zastojnicy zamołwjenje, wšako dźěći swojeje sprawnosće dla spočatk wučby zapasechu. Policija dotal njewě, zwotkel pjenjezy pochadźeja.

Tójšto mjerzanja napara sej farar w norwegskim Gjerdrumje, po tym zo je z dźesaćlětnymi šulerjemi pohrjeb „hrał“. Komuna jako nošerka šule je jemu tole mjeztym zakazała. Duchowny bě šulerjow kašć njesć dał. Kritiku wón wotpokazuje: Smjerć je dźensa mnohim wulki tabu. Dźěći pak maja tójšto prašenjow. Wopyt cyrkwje je dźěl wučbneho plana.

Njeměli so zawěrać

Mittwoch, 23. November 2016 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) je přećiwo zawěranju Němskeje w zwisku z mjezynarodnymi krizami a njewěstosćemi warnowała. Tak měli zhromadnje z druhimi krajemi za globalizaciju skutkować, rjekny kanclerka dźensa w Berlinje na generalnej debaće zwjazkoweho sejma wo etaće 2017. Klětu přewozmje Němska prezidentstwo 20 wodźacych industrijnych a wuwiwacych so krajow swěta.­ Ćežišćo ma wuše zhromadne dźěło z Afriku być, ale nic jenož na ćěkancow wusměrjene.

Trumpa akceptować

Istanbul (dpa/SN). Turkowski statny prezident Recep Tayyip Erdoğan je přichodneho prezidenta USA Donalda Trumpa před kritikarjemi z Europy a USA­ zaki­tował. „Hdyž někoho za diktatora pomjenuja, je to derje tak“, rjekny Erdoğan dźensa na konferency islamskich statow w Istanbulu. Dale wón Europje wumjetowaše, zo wuslědki wólbow w USA njeakceptuje. „Trump bu demokratisce woleny, respektujće to.“

876 lětow wupadnyło

Drohotny stawizniski pokład su archeologojo w Schkeuditzu pola Lipska wotkryli. Při twarskich dźěłach za nowu přemysłowu přestrjeń namakachu woni zbytki 6 000 lět stareho sydlišća, kotrež tuchwilu přepytuja. Tak móža mjez druhim zbytki bydlenskeje jamy­, drjewjanych domow a studnjow dokumentować. Fachowcy lubja sej tež dopóznaća wo tym, kak běchu ludźo něhdy ze surowiznami swojeho časa wobchadźeli. Foto: dpa/Sebastian Willnow

Premiju za ekologiske plahowanje

Mittwoch, 23. November 2016 geschrieben von:

Rěčicy/Budyšin (SN/BŠe). „Mjeztym twarimy twjerdźizny, zo bychmy swój skót před wjelkom škitali“, podšmórny Carola Tuschmo wčera na demonstraciji přećiwo wjelčemu managementej. Něhdźe 200 ludźi bě na Budyske Žitne wiki přišło. Wulki dźěl z nich běchu wowčerjo a dalši, kotřiž běchu hižo swoje nazhonjenja z rubježnym zwěrjećom činili. W chětro emocionalnej debaće organizatorka zarjadowanja rozłoži, zo so problemy potrjechenych hižo chutnje njebjeru.

Nětko je tež łužiski wjelči běrow ze sydłom w Rěčicach reagował a zdźělenku z wotmołwami na wšelake prašenja zestajał. Tak wottam na přikład rěka, zo njejsu so škitne kriterije ze zawjedźenjom spěchowanskeje směrnicy z lěta 2008 změnili. Hłownje čerpa wjelči management z nazhonjenjow tamnych europskich krajow, hdźež su tohorunja wjelki. Skót na pastwach dźeržeć je bjezdwěla móžno, jeli so škitne naprawy wobkedźbuja. W padźe problematiskeje Róžeńčanskeje wjelčeje črjódy chce management přichodnje po teritoriju wěsćiše škitne metody zawjesć. Jeli wone potom hižo njedosahaja, měł so wjelk w najhóršim padźe „wotstronić“.

Hospodarstwo spokojom

Mittwoch, 23. November 2016 geschrieben von:

Mnohe firmy chcyli lěpše wobchadne zwiski

Zły Komorow (dpa/K/SN). Industrijnej a wikowanskej komorje (IHK) Drježdźany a Choćebuz stej mjeztym šesty raz mjez sakskimi kaž tež braniborskimi předewzaćemi přewjedłoj zwěsćowanje wo jich nazymskim konjunkturnym połoženju. Wuslědk rěka, zo je łužiske hospodarstwo w dalokej měrje spokojom. Sobu činiło bě přibližnje 600 firmow industrije, twarstwa, wobchada, wikowanja a posłužbow we wokrjesach Budyšin, Zhorjelc, Łobjo-Halštrow, Hornje Błóta-Łužica, Sprjewja-Nysa a w měsće Choćebuzu.

Jako dobru pohódnoći swoju nětčišu situaciju 51 procentow woprašowanych firmow. Wosom procentow ma ju za hubjenu, štož je porno lońšej nazymje wo něšto mjenje. Najlěpje steji twarstwo před industriju a posłužbami. Hłowny jednaćel Drježdźanskeje IHK Detlef Hamann rjekny: „Mamy solidne połoženje. K tomu knježi nastupajo přichod měrny optimizm.“

Mam rozsud za prawy

Mittwoch, 23. November 2016 geschrieben von:
Rada załožby za serbski lud je wčera rodźenu­ Měrkowčanku Susann Šenkec za předsydku­ wuzwoliła. Nowe je, zo powołachu čłonku rady, kotraž skutkuje zwonka Łužicy. Wona bydli mjenujcy w sewjeroněmskim Flensburgu, da­loko­ za mjezami Łužicy, a dźěła tam jako ge­neralna sekretarka mjeńšinoweho zwjazka FUEN. Mam rozsud załožboweje rady za prawy a dobry, wšako njeje Susann Šenkec jako Serbowka jenož derje wo sta­wi­znach a aktualnym połoženju našeho ludu wobhonjena. Jako sobudźěłaćerka europskeho zwjazka mjeńšin ma tež wuběrny dohlad do połoženja dalšich mjeńšin po cyłej Europje. Nimo toho bydli we wjacerěčnej namjeznej kónčinje na sewjeru. Tak móže wobstejnosće z Łužicu při­runać a nazhonjenja z druhich ludow­ do swo­jeho skutkowanja zaplesć. Zdobom ma tróšku hinaši wid na serbskosć, štož móže spomóžne być. Janek Wowčer

Vincze: Sebjewědomje wobchować

Mittwoch, 23. November 2016 geschrieben von:

Celovec (SN). Krajny hejtman Korutanskeje dr. Peter Kaiser je tele dny prezidenta Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN) Loránta Vin­czu přeprosył, zo by na 27. kongresu etniskich mjeńšin wo zwiskach mjez etniskimi, narodnymi a europskimi identitami přednošował. Zarjadowanje bě korutanske knježerstwo w Celovecu (Klagen­- furt), stolicy regiona, organizowało. Wobdźělnicy diskutowachu tam wo tym, kak so globalizowanje a masowa imigracija w Europje na awtochtone mjeńšiny wuskutkujetej. Při tym stejachu Korutanscy Słowjency w srjedźišću.

To a tamne (23.11.16)

Mittwoch, 23. November 2016 geschrieben von:

Młody Israelčan je cyle wosebity kwasny dar dóstał. Dźeń do wulkeho dnja wón zhoni, zo bě w loće přeličene 3,6 milionow eurow dobył. Hodźiny do wěrowanja sej šek wotewza. Kupił bě sej lotowy lisćik ze zbytnych pjenjez po naku­powanju dźeń do kwasa na wikach. Poprawom chcyštaj młodaj zmandźelenaj po kwasu doma wostać, nětko pak pojědźetaj do Ameriki a po nawróće chcetaj do wulkeho bydlenja zaćahnyć.

Bywši abt benediktinskeho klóštra w Neresheimje pola Stuttgarta je tajnje štyri miliony eurow na darowanskim konće składował. Podłožki běchu po jeho smjerći 2013 w pisanskim blidźe našli. Zwotkel pjenjezy su, njeje jasne. Kaž benediktinojo zdźěleja, njejsu dotal ani jenički cent z toho wudali. Najprjedy ma so cyła wěcka rozrisać.

Hižo raz do přichoda hladali

Dienstag, 22. November 2016 geschrieben von:

Młodźi Serbja sej minjenu njedźelu při snobjedźe wizije wuměnjeli

Budyšin (MDź/SN). Wobdźělnicy lětušeho snobjeda wužiwachu nimo zhromadneje snědanje móžnosć, raz do přichoda hladać. W Budyskej Röhrscheidtowej bašće mějachu k tomu njedźelu dobru składnosć.

Móžeće sej předstajić, w lěće 2100 pola němskeho pjekarja z pomocu serbskorěčneho robotera swoje całty kupować? Po měnjenju wobdźělnikow lětušeho snobjeda móhła to jedna opcija do přichoda serbstwa być. W třoch rozdźělnych skupinach rozmyslowaše 30 přewažnje młodych ludźi wo tym, kak móhli na přikład serbskorěčne rumy tež w přichodźe wobchować.

Jedna skupina zaběraše so mjez druhim z tym, kak móhli Serbow zwonka Łužicy wjazać. Jedna móžna ideja je tak mjenowany „remote teaching“. Što to woznamjenja? Sedźiće před ličakom, a wučer serbšćiny podawa wam z pomocu internetoweje konferency hodźiny. Tajke modele hižo eksistuja, za šulske kubłanje, za dalekubłanja abo za studij. Čeho­dla njeměli tež my tajke něšto poskićeć?

Kollig budźe generalny wikar

Dienstag, 22. November 2016 geschrieben von:

Berlin (B/SN). 60lětny pater Manfred Kollig z Münstera budźe nowy generalny wikar arcybiskopstwa Berlin. Kollig, přisłušnik rjadu Arnsteiner Patres, budźe wot 1. februara naslědować prelata Tobiasa Przytarskeho, kiž je nětko propst cyrkwje swj. Jadwigi. Kollig je so 1956 w Koblenzu narodźił, zastupi 1974 do rjadu, złoži 1978 wěčne sluby a bu 1981 na měšnika wuswjećeny.

Planuja wosadny centrum

Annaberg-Buchholz (B/SN). Milionowy projekt wosadneho centruma planuje wosada swj. Hany w Annabergu-Buchholzu. Wón ma nastać na cyrkwinskej ležownosći, hdźež steji nětko hišće stare twarjenje. W nowotwarje změje na sto ludźi městno. Farar Karsten Loderstädt wuchadźa z toho, zo płaći nowotwar něhdźe milion eurow, a 200 000 eurow budźe wosada sama płaćić dyrbjeć. Hižo nětko wona za to pjenjezy zběra. Prěni zaryw je planowany za kónc lěta 2018. Lěto pozdźišo swjeći cyrkej swj. Hany swój 500. jubilej. Potom chcedźa nowy dom wotewrěć. Dźěćom a młodostnym chcedźa tak skićić dobre wuměnjenja za intensiwne skutkowanje.

Gymnazij wobsteji 25 lět

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND