Porjedźenka
To a tamne (06.12.24)
Wuraz „Ampel-Aus“ su za „Słowo lěta 2024“ wuzwolili. Tole zdźěla Towaršnosć za němsku rěč (GfdS) we Wiesbadenje. Zapřijeće symbolizuje na spektakularne wašnje zwrěšćenu koaliciju SPD, Zelenych a FDP. Na druhe městno přińdźe słowo „Klimaschönfärberei“, třěće městno wobsadźi wuraz „kriegstüchtig“.
Pjany šofer chorobneho awta je sej w Braniborskej za wodźidłom wusnył a je 88lětnu starušku hodźiny w awće čakać dał. Poprawom měješe wón žonu z chorownje do bliskeje starownje dowjezć. Z 2,43 promilemi pak njebě wón wjace jězdźenja kmany. Jězbnu dowolnosć dyrbješe hnydom wotedać, wupowědźenje přepodachu jemu dźeń pozdźišo. 58lětnemu hrozy chłostanske jednanje.
Nowy rěčnik Łužiskeho koła
Grodk/Hamor (SN/mb). Hamorski wjesnjanosta Hendryk Balko je nowy rěčnik sakskich gmejnow a městow w komunalnym zwjazku za wuwiće strukturow „Łužiske koło“. Wón naslěduje Torstena Pötzscha, něhdyšeho wyšeho měšćanostu Běłeje Wody. Jeho njedawno wolena Běłowodźanska naslědnica na čole města je Katja Dietrich. Tuta je wotnětka zhromadnje z Ralfom Brehmerom, wjesnjanostu w Rěčicach, ze zastupowacej rěčnicu komunalneho zwjazka na sakskim boku. Na čole hranicu zwjazkoweju krajow přesahowaceho Łužiskeho koła wostanje Grodkowska měšćanosta Christine Herntier, kotraž je zdobom rěčnica braniborskich čłonskich komunow. Wšo dohromady přisłuša Łužiskemu kołu 56 gmejnow a městow.
Hendryk Balko so w zdźělence koła wupraji: „Mamy wulki nadawk zwoprawdźić, tworjenje hódnotow a móc hospodarstwa we Łužicy wutwarjeć.“ Wón so tež derje wuznawa z požadanjom regiona jako prěni „Net-Zero Valley“ w Europje. Woni chcedźa z Łužicy modelowy region sčinić, w kotrymž so wustorkowanje wuhlikoweho dioksyda wo 90 procentow zredukuje. Zbytk móhła přiroda mjez druhim z pomocu lěsa wottwarić.
Dary za serbske herbstwo zběrali
Giddings/Texas (SN). Asociěrowane čłonske towarstwo Domowiny, „Texas Wendish Heritage Society & Museum“ je „Giving Tuesday“ za wabjenje wo dary wužiwało. Wutoru po swjedźenju Thanksgiving, wjele ludźo na swěće wulkomyslnje druhich wobdarja. Nawjazujo na tule mysličku su texascy přećeljo Serbow w socialnych syćach wo dary za swoju misiju prosyli a za pěstowanje serbskeho herbstwa wabili.
Woni chcedźa „jónkrótne stawizny, kulturne kubła a tradicije našich serbskich prjedownikow, kotřiž su w Texasu swoje doma namakali, w pomjatku zachować a z wjele ludźimi dźělić.“ Z wustajeńcami, kubłanskimi naprawami a kulturnymi wjerškami so wo to prócuja, zo so jich herbstwo njezhubi. Zaměr towarstwa je, zo tež přichodne generacije tute serbske herbstwo pěstuja a swjeća.
Domowinje přisłuša dźesać asociěrowanych towarstwow, mjez nimi stej samo dwě w Awstralskej.
Wumjetuja morjenje ludu
Berlin (dpa/SN). Organizacija za škit čłowjeskich prawow Amnesty International wumjetuje Israelej hladajo na jeho postupowanje přećiwo Palestinjanam w Gazaskim pasmje morjenje ludu. Israelske wójsko je ze swojej wojerskej ofensiwu wójnske złóstnistwa skućiło a tam žiwym ciwilistam wotpohladnje nuzu a zničenje naparało. Organizacija dokumentuje swoje wumjetowanja w 300stronskej rozprawje.
Merz: Najprjedy wójnu skónčić
Berlin (dpa/SN). Kanclerski kandidat unije Friedrich Merz (CDU) je rozmyslowanja wonkowneje ministerki Annaleny Baerbock (Zeleni) kritizował, zo w padźe přiměra wojakow zwjazkoweje wobory za zaručenje měra w Ukrainje zasadźa. Merz ma tajke spekulacije hladajo na tuchwilne połoženje za njezamołwite. To rjekny wón w sćelaku ARD. Wójna w Ukrainje traje, Ruska dale brutalnje přećiwo ciwilnej ludnosći postupuje, wón dale měni. Nětko dyrbja „tutón wójnu spěšnje skónčić“.
Lawrow na zeńdźenju OSZE
Najebać zmjerzk, šćipaty wětřik a sněh su so ludźo wčera ...
Warnuja před swětowej wójnu
Přepytuja přećiwo prezidentej
Žadaja sej wotstup Macrona
Paris (dpa/SN). Po zwrěšćenju knježerstwa žada sej francoska Lěwica wotstup prezidenta Emmanuela Macrona. „Ze slepeje hasy, do kotrejež je prezident kraj wjedł, wjedźe jenož jedyn wupuć. Namołwjamy Emmanuela Macrona, zo woteńdźe“, rjekny předsydka frakcije lěwicarskeje strona La France Insomise, Mathilde Panot.
Francoska Lěwica a prawicarscy narodowcy wokoło Marine Le Pen běchu do toho knježerstwo ministerskeho prezidenta Michela Barniera z zhromadnym wotumom njedowěry powalili. Wotum njeměri so zasadnje na statneho prezidenta. Macron wobsadźi zastojnstwo hišće hač do lěta 2027.
Panot wobaraše so wumjetowanjam, zo Francosku z powalenjom knježerstwa do njewěsteho přichoda sćele. „Chaos njejsmy my, ale sydom lět trajace zastojnstwo Emmanuela Macrona“, wona rjekny. Wotum njedowěry je po jeje słowach zdobom wotličenje z politiku Macrona. Opozicija žada sej tohodla nowowólby statneho prezidenta.
Tilich šwika dlijenje nad Łobjom
Předewzaćeljo a politikarjo njespokojom z rumowanjom Carolineho mosta
Drježdźany (dpa/SN). Politikarjo, předewzaćeljo a zastupnicy institucijow su postupowanje Drježdźanskeho měšćanskeho zarjadnistwa při rumowanju sypnjeneho Carolineho mosta masiwnje kritizowali. Sypnjenje mosta je hladajo na Łobjo jako jedna z europskich rěčnych dróhow „katastrofa z mjezynarodnymi wuskutkami“, rěkaše na zetkanju. Wosebje za susodnu Čěsku ma Łobjo wulki hospodarski wuznam. Wobdźělnicy kritizowachu, zo wobhladuje radnica w Drježdźanach sypnjeny móst jeno jako dróhu. Wottorhanje a rozsudy wo dalšim postupowanju pak traja prosće předołho. „Normalne zarjadniske jednanje njedosaha“, rěkaše. Při tym wobdźělnicy zetkanja na to pokazuja, zo rozwaliny mosta wažnu rěčnu dróhu mjeztym nimale hižo tři měsacy blokuja.
Mjez kritikarjemi dotalnych naprawow je tež bywši sakski ministerski prezident Stanisław Tilich. Wón na to skedźbni, zo je Łobjo Čěskej republice „ze zrěčenjom přilubjeny přistup k Hamburgskemu přistawej“. Tomu měło město wotpowědować a so do spěcha měć.
