Sće w lětušej Serbskej protyce kriminalku Andreje Chěžcyneje čitali, w kotrejž so na kóncu wukopa, zo njebu žona w starowni zamordowana, ale zo sta so wšitko po jeje woli? Načasna to stawizna, hladamy-li na to, zo je zwjazkowy sejm loni w nowembru nowy zakoń wo pomocy k wumrěću schwalił. Po nětčišim rjadowanju njeje dowolene někomu při wumrěću pomhać, jeli so tale pomoc za pjenjezy a zas a zaso poskića. Powołanska pomoc k wumrěću je tuž runje tak zakazana kaž dźěławosć towarstwow po přikładźe šwicarskeje organizacije Dignitas.
Loni kónc oktobra je po wjacorych lětach wuwiwanja wušło pokročowanje prěnjeje serbskeje elektroniskeje dyrdomdejskeje hry za domjacy kompjuter „Krabat je so nawróćił“. W nadawku Załožby za serbski lud zwoprawdźi wospjet mustwo „Rapaki“ zajimaweho, nic njenaročneho a přiwšěm zabawneho naslědnika „Krabat a potajnstwo serbskeho krala“. Znowa jedna so wo tak mjenowany „Ponit-and-click-adventure“, štož rěka, zo hrajer protagonista – Krabata – hłownje z pomocu myški na wobrazowce pohibuje a přez kliknjenje z dalšimi figurami komunikuje, městnosće přepytuje abo objekty zběra.
Jeli wšitko po planje poběži, změje Choćebuz za někotre lěta z 25 kilometrami najdlěši pobrjóh w kónčinje mjez Ahlbeckom a Riminijom. „Choćebuz ma so wuwić na stolicu wurjadnych prowincow“, je són wyšeho měšćanosty Holgera Kelcha (CDU), wuchadźacy z planowaneho Choćebuskeho wuchodneho jězora. Tón ma jónu być najwjetši kumštny jězor Němskeje, a to po zapławjenju hoberskeje brunicoweje jamy Choćebuz-sewjer. Z płoninu 19 kwadratnych kilometrow budźe jězor wjac hač dwójce tak wulki kaž Müggelowy jězor a na najhłubšim městnje pjeć razow hłubši.
Wid doprědka
KMartinje Rohrmoser-Mueller přichadźeja ludźo w zrudobje. Areal Israelec firmy na kromje Wojerec je połny narownych kamjenjow. „Smy woprawdźita manufaktura“, praji jednaćelka. „Zhotowjamy wšitko z ruku a bjerjemy sej chwile za kóždy nadawk. Naša sylnosć je, zo smy sensibelni.“
Martina Rohrmoser-Mueller nazhonja hnujace žiwjenske stawizny. Wobhladuje so jako přewodźerka w zrudobje a zamóže so do žarowacych zanurić. Z nimi wuběra material, pismo, ornamenty a wuhotowanje, zo by narowny kamjeń indiwiduelny był. „Dźěło z kamjenjom je kaž meditacija. Kóždy krok dyrbju sej dokładnje přemyslić“, Wulkoždźarowčanka rozłožuje. W idealnym padźe so wona takrjec z produktom zjednoća. „Kamjeń je wulkotny material. A ja sym medium, kiž jón formuje.“
Marko Suchy je so 17. decembra na wuměnk rozžohnował. Janek Wowčer bě so něšto dnjow do toho ze załožbowym direktorom wo 23lětnym skutkowanju w zastojnstwje rozmołwjał.
Kak so čujeće, njeje Wam tróšku ćežko wokoło wutorby?
M. Suchy: Hdyž čłowjek po 40 lětach dźěła na wuměnk dźe, je to wězo tróšku dźiwne začuće. Po 23 lětach w funkciji załožboweho direktora so prašam, hač sym zrały za wotchad. A měnju, haj – je načasu, zo du. Wšudźe kołowokoło dźě mamy generacisku změnu we wjednistwach. Město Budyšin je najlěpši přikład.
Kak hódnoćiće dźěławosć Załožby za serbski lud pod Wašim wjednistwom?
Marja Krawcec
Zymski časo,
pój, pój, zaso!
Nós sčiń potom čerwjeny,
a hat njech spěšnje zamjerznje!
Zymski časo,
pój, pój zaso!
Hdyž su mokre cholowy,
so tola rady smykamy.
(wujimk z knihi „Knjez Mróz a knjeni Zyma“, LND 1989)
Wot prěnjeho awgusta 2015 njesedźi w Pančicach-Kukowje Alfons Ryćer ze Šunowa wjac na najwyšim stólcu zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe. Jeho městno je Měrko Domaška z Drježdźan přewzał. Rodźeny Róžeńčan pruwowaše w minjenym času próstwy wo azyl a tak hižo derje wě, kak so na běrowowych stólčkach syda. Wě pak tež, zo to ćěłu runjewon jara njetyje. Wjac hač lětdźesatk bě mjenujcy we wójsku po puću – tam njeje wšitko tak měrnje wotběžało kaž w běrowach. W rozmołwje z Předźeznakom nowy zarjadniski šef powěda, što z časa wójska móže nětko nałožować.
Što móžeće ze swojich dotalnych powołanjow, předewšěm z časa přebytka we wójsku na nowym dźěłowym městnje nałožować?
M. Domaška: We wójsku stej wěstota a disciplina najwažnišej. To tež moji sobudźěłaćerjo tu w Pančicach-Kukowje nětko pytnu. Někotrym nowy wětřik ničo njewučini, wjetšina dyrbi so na njón hišće zwučić. Sym pak optimistiski, zo tu bórze wšitko poběži, kaž sej to předstajam.
Konkretizujće prošu swoje wuprajenja. Što je so dotal změniło?
+++ Žiwe a tola nježiwe +++
Dr. Nawka po dołhich přepytowanjach skónčnje zwěsćił:
Žiwe slěbro je dawno hižo mortwe.
+++ Dorozumjenje wopačne +++ Zahłódnjeneho Radworčana
z nachribjetnikom połnym žehlawkow
w Chrósćicach našli: Wón bě we wsy wo běrny prosył.
Ekskluziwna wotmołwa na prašenje: Čehodla nochce Sćiječan dale jako direktor Załožby za serbski lud dźěłać?