Porjedźenka

Donnerstag, 21. August 2025 geschrieben von:
W swojej kolumnje póndźelu naspomnich, zo wotměje so finale beachtury 10. raz w Bobkec jěchanskej hali. Po wjacorych rozmołwach póndźelu wječor a telefonaće z Pětrom Bobku ma prawje rěkać: Póndźelniše finale bě 21. tutoho razu w Miłoćicach. Dźakuju so wšitkim za pokiwy. Křesćan Korjeńk

To a tamne (21.08.25)

Donnerstag, 21. August 2025 geschrieben von:

Dokelž lodowc blisko města Hallstatt w Awstriskej spěšnje taje, su nětko, po 50 lětach, prěni raz zaso drjewjane po­wostanki lifta widźeć. Tutón běchu w 1970tych lětach natwarili, jako ludźo w lěću hišće na lodowcu sněhakowachu. Něšto lět po tym zo běchu lift natwarili, bě so wón zasněžił a w lodowcu hory Dachstein zhubił. Změny klimy dla lodowcy dźeń a spěšnišo taja a tuž su tež historiske powostanki zaso widźeć.

W Berlinje dyrbja ludźo, kiž swoje wotpadki w měsće ležo wostawaja, w přichodźe jasnje wjace pokuty płaćić. Za zbytki cigaretow budźe to nětko 250 město 55 eurow, za ilegalnje na chódnikach abo w lěsu wotstajene spěrawe wotpadki samo 1 500 do 11 000 eurow, wotwisujo wot mnóstwa wotpadkow. Z wysokimi pokutami chce město zanjerodźenju zjawnych městnow zadźěwać.

Scheuera wobskorža

Mittwoch, 20. August 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Statne rěčnistwo w Berlinje wobskorža něhdyšeho zwjazkoweho ministra za wobchad Andreasa Scheuera. Jemu wumjetuja, zo je před přepytowanskim wuběrkom zwjazkoweho sejma wo temje mawt njespřisahany wopaki wuprajił. Zhromadnje ze Scheuerom wobskorža tež něhdyšeho statneho sekretara Gerharda Schulza, zdźěli rěčnik statneho rěčnistwa. Wosebiteho wuznama njeskutka dla, su Scheuera před krajnym sudnistwom wobskoržili.

Putin zetkanju přihłosuje

Washington (dpa/SN). Ruski prezident Wladimir Putin je po wuprajenjach Běłeho domu zetkanju z prezidentom Ukrainy Wolodomyrom Zelenskijom wuraznje přihłosował. Na prašenje reportera wotmołwi rěčnica Karoline Leavitt: „To wón je.“ Do toho hišće bě so wona wjacorym podobnym prašenjam stajnje zaso wuwinyła. Z Moskwy sameje hišće ničo znate njeje. Wonkowny minister Sergej Lawrow je prajił, zo so na rozmołwach w kóždymžkuli formaće wobdźěla.

Přemało lěkarskeho dorosta

Stara cyrkej města Kiruna w Šwedskej dyrbi přećahnyć. Přičina za to je ekspansija najwjetšeho podkopka swěta, w kotrymž železo wudobywaja. Dokelž so zemja podkopkow dla přesuwa, bě historiska cyrkej wohrožena. Dwaj dnjej dołho ju nětko na nowe městno blisko kěrchowa města dowjezu. Foto: pa/ Reuters/ Leonhard Foeger

Studenća z Chile bórze w Sakskej

Mittwoch, 20. August 2025 geschrieben von:

Santiago de Chile (dpa/SN). Sakska wabi wo studentki a studentow z Chile. Za to su we hłownym měsće kraja wědomostny zwjazowanski běrow wotewrili. Z jeho pomocu chcedźa młodych ludźi w kraju za studij na wysokich šulach w swobodnym staće zdobyć. Podobne běrowy maja hižo w Taiwanje, Uzbekistanje, Vietnamje, Mongolskej a Indiskej.

Nimo zaměrneje akwizy studentow a z tym potencielnych dźěłowych mocow za Saksku słuša tež akademiska wuměna mjez slědźerskimi zarjadnišćemi a wysokimi šulemi Sakskeje a Chile k nadawkam běrowa. Běrow ma mjeno Saxon Science Liasion Office. „Potencial młodych ludźi w Chile, kotřiž móhli so bjez wulkich komplikacijow wo studij w Sakskej požadać, je wulki. Přičina za to su snadne rěčne barjery, wšako nawuknu mnozy młodźi ludźo tu němčinu“, rozkładuje wědomostny minister Sebastian Gemkow. Běrow ma nimo toho za cyły region wužitny być. Wědomostne ministerstwo dale wo tym informuje, zo je hižo nětko něhdźe 50 kooperacijow mjez wysokimi šulemi w Sakskej a Chile.

Kritika słužbnych awtow dla

Mittwoch, 20. August 2025 geschrieben von:
Berlin/ Drježdźany (dpa/SN). Němska wobswětowa pomoc (DUH) je sakske krajne knježerstwo přewjele słužbnych awtow dla, kotrež wobswěće škodźa, kritizowała. Awta kabineta wustorča přerěznje 165 gramow CO2 na kilometer. Přirunujo z druhimi zwjazkowymi krajemi steji Sakska z tym na dźewjatym městnje. Najlěpši přerězk maja Berlinscy politikarjo z 102 gramami na kilometer. Najšpatnišo je wobswětowa pomoc Mecklenburgsko-Předpomorsku pohódnoćiła. Tam wustorča awta přerěznje 190 gramow CO2 na kilometer. W Saksej wustorčitaj awće justicneje ministerki Constanze Geiert (CDU) z 62 gramami a wobswětoweho ministra Georga-Ludwiga von Breitenbuch (CDU) z 65 gramami CO2 na kilometer najmjenje. Najwjace CO2 wustorčitaj awće financneho ministra Christiana Piwarza a šefa statneje kenclije Andreasa Handschuha (wobaj CDU). Awto ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera (CDU) je z 167 gramami CO2 na kilometer na pjatym městnje w Němskej.

Nowa přičina za zwadu

Mittwoch, 20. August 2025 geschrieben von:

Koalicija hadruje so wo powyšenju dawkow za bohatych

Berlin (dpa/SN). Wosrjedź lěćneje přestawki so čorno-čerwjena koalicija znowa wadźi. Wjacori politikarjo unije su namjet finančneho ministra Larsa Klingbeila (SPD) wotpokazali. Tutón bě namjetował, zo staćanam, kotřiž wjele zasłuža a wjele pjenjez maja, wjace dawkow nabrěmjenja. Politikarjo SPD jemu na druhim boku přihłosowachu a wuprajichu so za to, zo wjace dawkow pola bohatych za financowanje mjenje dawkow pola małych a mjeńšich zasłužbow zasadźuja. Generalny sekretar SPD, Tim Klüssendorf, rjekny, zo je Němska na poslednim městnje w europskim přirunowanju hladajo na dawki za namrěwstwo miliardow a zamóženjow. „W Němskej płaći tón, kiž dźěła 40 hodźinow wob tydźeń jako wučerka abo hladarka chorych, zdźěla wjace dawkow, hač něchtó, kiž je 400 bydlenjow na najlěpšim městnje zdźědźił.“

Woni prosće činja

Mittwoch, 20. August 2025 geschrieben von:
Je dźeń a wjac swjatočnych proklamacijow wo tym, kak wažnej serbšćina a dwurěčnosć stej. Tež z erta ludźi, kotřiž su – hustodosć tež powołansce – lětdźesatki ze Serbami w zwisku, ale nažel kmani njejsu, w bjesadźe tři serbske sady rjec. To je kaž multikulti-wuznaće pozdatnje doprědkarskich ludźi, kotrychž realna swětawotewrjenosć so wšědny dźeń we wopytach eksotiskich hosćencow a w tym wotbłyšćuje, zo jim rjedźerka z wukraja za tuni fenk domjacnosć wobstaruje. Ćim drohotniši je angažement ludźi, kotřiž bjez wulkeho patosa a moraliskeho wupěranja prosće činja: na přikład so swěru na serbsku konwersaciju zetkawaja, zo bychu so rěčnje kubłali a z partnerom, dźěćimi a druhimi derje serbowali. Ličby su wšojedne, 15 ludźi z jasnym wědomjom bóle pomha hač 1 500, kotřiž njewědźa, štož chcedźa. Takle móhło w Slepjanskim regionje ze spočatnych 15 w běhu generacije 150 slepjansce rěčacych wurosć. Daj Bóh zbožo po tutym puću! Marcel Brauman

Porjedźenka

Mittwoch, 20. August 2025 geschrieben von:
Na štwórtej stronje wčerawšeho wudaća smy w artiklu „Poradźeny comeback“ wopačny fakt podali. ­ Prěni w lěće 725 natwarjeny dom Worklečanskeho sydlišća Nuhlika njeje na ležownosći swójby Daniela a Constancy Dubawic stał, na kotrejž je so minjeny kónc tydźenja wobydlerski swjedźeń wotměwał. Nimo toho smy mjeno sydlišća mylnje ortografisce wopak bjeze němeho „h“ wužiwali. Redakcija prosy wo wodaće.

Spěchowanje za wutwar centruma

Mittwoch, 20. August 2025 geschrieben von:
Zwjazk Carity Zhorjelskeho biskopstwa wjeseli so nad spěchowanskimi pjenjezami we wysokosći 940 000 eurow za swój centrum swjateho Jana w Choćebuzu. Braniborski minister za infrastrukturu a planowanje kraja Detlef Tabbert je spěchowanski šek zašły pjatk direktorej Carity Berndej Monesej přepodał. Pjenjezy chcedźa za energetiske saněrowanje a dalši wutwar centruma swjateho Jana wužiwać. Pjenježnu podpěru je wosebity spěchowanski program EU za regionalne wuwiće (EFRE) we wobłuku naslědneho wuwića městow k dispoziciji stajiło. Tež architekta Annette Schwarz a decernentka města Choćebuz za socialne, młodźinu, kubłanje a integraciju Eike Belle běštej na přepodaće přichwatałoj. Foto: Michael Helbig

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND