To a tamne (30.09.21)

Donnerstag, 30. September 2021 geschrieben von:

Do swobody pušćić chcychu w běhu dnja tři sorny, kotrež hižo tři dny na twarnišću noweho jastwa za młodostnych w Hamburgu-Billwerder žiworja. Zwěrjata běchu so prawdźepodobnje na ležownosć jastwa dóstali, jako dźěłaćerjo twarski płót nastajichu. Sorny su z nadosć picu a wodu zastarane. Hajnik chcyše dźensa płót wočinić.

Dospołnje putany wot napohlada hrodu Hohenschwangau je šofer sportoweho awta po schodźe pěškow dele jěł. Při tym wobškodźi 39lětny wjacore schodźenki. Škoda wučinja 3 000 eurow. Po powučenju policije móžeše šofer dale jěć. Hród Hohenschwangau steji w susod­stwje hrodu Neuschwanstein w Bayerskej, kiž přiwabja kóžde lěto syły turistow.

Paducha rolera přelesćił je muž w bayerskim Fürthće. Njeznaty bě tydźenja wotstajeny roler pokradnył. Nan wobkradnjeneje holcy něšto dnjow pozdźišo ­zwěsći, zo poskićuja 180 eurow drohe dźěćace jězdźidło w interneće. Muž sej z poskićowarjom rolera termin dojedna a informowaše policiju. Kaž dojednane, přińdźe pozdatny paduch z rolerom k dojednanemu městnu, hdźež jeho policija wočakowaše. 14lětneho zajachu.

Lange so starosći

Mittwoch, 29. September 2021 geschrieben von:

Zhorjelc (dpa/SN). Zhorjelski krajny rada Bernd Lange so po debaklu CDU při wólbach zwjazkoweho sejma wo pobrachowacy wliw w Berlinje za region starosći. „W Berlinje nětko žadyn hłós wjace nimamy“, rjekny politikar CDU. Wón ma mało nadźije, zo móhł znowa wuzwoleny direktny kandidat AfD Tino Chrupalla za region skutkownje něšto nastorčić. Saksku CDU w nowym zwjazkowym sejmje jenož hišće sydom zapósłancow zastupuje, do toho běše jich dwanaće.

Z 32,5 procemtami je AfD we wólbnym wokrjesu Zhorjelc po cyłym Zwjazku najwjace hłosow dóstała.

Zaměr šćěpjenja njedopjelnjeny

Mittwoch, 29. September 2021 geschrieben von:

Genf (dpa/SN). Zaměr swětoweje strowotniskeje organizacije (WHO), hač do kónc septembra w kóždym kraju znajmjeńša dźesać procentow ludźi přećiwo koronawirusej šćěpić, njejsu spjelnili. Tole­ wuchadźa z dźensa wozjewjeneje rozprawy WHO. W mnohich krajach, předewšěm w Africe, je kwota šćěpjenja wo wjele niša. WHO bohate kraje namołwja, chudym krajam wjace seruma přewostajić. Organizacija kritizuje, zo bohate kraje šćěpiwo składuja, mjeztym zo miliony ludźi nuznje na prěnje šćěpjenja čakaja.

Hrozy znowa shutdown

Washington (dpa/SN). W USA hrozy znowa strach, zo dyrbja ministerstwa knježerstwa swoje dźěło přetorhnyć, dokelž nimaja wjace pjenjezy. Republikanojo su w senaće předłohu knježerstwa wotpoka­zali, z kotrejž bychu financowanja knježerstwa tež po kóncu etatoweho lěta zaručili. Nowe etatowe lěto zahaja 1. oktobra, potajkim pjatk. Njeje-li hač do toho nowy etat schwaleny, hrozy „shutdown“ w dźělach knježerstwa. Prezident Joe Biden chcył tomu na kóždy pad zadźěwać.

Znowa klimowy stawk

Něhdźe tysac stopnjow horca lawa z wulkana na kanariskej kupje La Palma wuliwa so wot dźensnišeho do morja. Zamołwići wočakuja, zo nastawaja při kontakće lawy ze selenej wodu jědojte płuny a su ludźom we wjacorych wsach zakazali, dom wopušćić. Wulkan je 19. septembra wudyrił. Žehliwa masa je mjeztym wjace hač 600 twarjenjow zničiła. Foto: pa/Saul Santos

„Wosoby wuměnić njedosaha“

Mittwoch, 29. September 2021 geschrieben von:
Budyšin (SN/MkWj). Zapósłanc CDU w Sakskim krajnym sejmje Marko Šiman je swoju stronu namołwjał, „sprawne wotmołwy“ na wuslědk wólbow zwjazkoweho sejma namakać. CDU měła so zaso na swoje poprawne politiske ćežišća koncentrować, rjekny wón na naprašowanje Serbskich Nowin. Žiwjenska kwa­lita w městach a wsach je dale jara rozdźělna. Nimo toho njeje wulke „twarnišćo wuchod“ dawno hišće wotzamknjene. Tule su nowe impulsy nuznje trěbne, je Šiman přeswědčeny. Wón je sej wěsty, zo dawa sylnosć křesćanskeho pozadka stronje móc, so dźěławym runje tak přiwobroćić kaž předewzaćelam. CDU měła so wužadanjam přichoda stajeć a při tym wšitke generacije zapřijeć. Tak móhł nowy­ poskitk wolerjam nastać a strona swoju staru móc zaso zdobyć. „Nětko jenož wosoby wuměnić, njedosaha.“

Jenož hišće 2G

Mittwoch, 29. September 2021 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Města žadaja sej wótriše rjadowanja koronawirusa dla na dobro šćěpjenych a wustrowjenych we wólnočasnych objektach nazymu a w zymje. „Dyrbimy wšitko činić, zo bychmy hišće wjace ludźi motiwowali, so šćěpić dać a tak kwotu šćěpjenja zwyšili“, rjekny prezident zwjazka městow Němskeje Burkhard Jung powěsćerni dpa. Wón apeluje na města, rjadowanje 2G za wólnočasny wobłuk přesadźić. „To woznamjenja wjace wěstoty a normality za wjele ludźi“, rjekny Jung, Lipšćanski wyši měšćanosta. Negatiwny koronatest potom hižo njedosaha. We wjacorych zwjazkowych krajach rjadowanja za šćěpjenych a wustrowjenych hižo płaća.

Zeleni a FDP z prěnimi rozmołwami

Mittwoch, 29. September 2021 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Dospołnje njewočakowano su so wodźacy zastupnicy Zelenych a FDP hižo wčera wječor k prěnim rozmoł­wam wo móžnym wobdźělenju w nowym knježerstwje zetkali. Předsydaj Zelenych Annalena Baerbock a Robert Habeck zetkaštaj so z předsydu FDP Christia­nom Lindnerom a generalnym sekretarom strony Volkerom Wissingom. Wšitcy štyrjo stajichu foto kwarteta do interneta a pisachu: „Pytajo za nowym knježerstwom pruwujemy zhromadnosće a mosty nad so dźělacym, a smy samo­ něšto namakali. Napjate časy.“

Zeleni a liberalni móhli po wólbach zwjazkoweho knježerstwa tak mjenowanu amplowu koaliciju z SPD abo tež zwjazk z CDU wutworić. SPD z kanclerskim kandidatom Olafom Scholzom je wólby dobyła. CDU je razne straty po­ćerpjeła. Hłowny zaměr Zelenych a FDP je, so na zasadne směrnicy zhromad­neho politiskeho dźěła jako wuměnjenje za „nowostart“ knježerstwoweje politiki dojednać. Hakle pozdźišo chcedźa ze stronu móžneho kanclera rěčeć.

Nowe wuměnjenja

Mittwoch, 29. September 2021 geschrieben von:
Wjeselo jednoho je horjo tamneho. Pra­jidmo derje po wólbach zwjazkoweho sejma w Hornjej Łužicy nastate połoženje wopisuje. Hač do njedźele měješe Zho­rjelski krajnoradny zarjad ze socialdemokratom Thomasom Jurkom z Wuskidźe hišće zapósłanca, kotryž je problemy regiona w parlamenće Němskeje temati­zował. Strach Zhorjelskeho krajneho rady Bernda Langi wo pobrachowacy wliw w Berlinje za region zda so woprawnjeny być: Wón nima nadźiju, zo móhł tamniši znowa direktnje wuzwoleny zapósłanc AfD Tino Chrupalla za wokrjes a region něšto skutkowneho nastorčić. Tak kaž je Thomas Jurk za cyłu Łužicu skutkował, budźe Ka­thrin Michel jako jeho naslědnica tam nawjazać. Poradźi-li so SPD nowe knježerstwo ze Zelenymi a FDP wutworić, by Hornja Łužica dale zapósłanču w koaliciskej frakciji měła, wšojedne hač bydli wona w Zhorjelskim abo w Budyskim wo­krjesu. Połoženje tež CDU we wo­krjesomaj nowe wuměnjenja diktuje. Axel Arlt

Warnuja před katastrofu

Mittwoch, 29. September 2021 geschrieben von:
Waršawa (dpa/SN). Pomocne organiza­cije warnuja před humanitarnej katastrofu při pólskej wonkownej mjezy k Běłoruskej. Hladajo na prěnje nócne zmjerzki a na bližacu so zymu je połoženje migrantow, kotřiž chcedźa tam ilegalnje do EU zapućować, dale bóle kritiske, rje­kny Maria Złonkiewicz wot akciskeho zwjazka „Skupina mjeza“ powěsćerni dpa. „Apelujemy na pólske knježerstwo, lěkarjam a wuchowanskim sanitetarjam přistup zmóžnić. Hewak namakamy tam w nalěću wjele ćěłow.“ Njedawno běchu hižo wjacore wosoby w namjeznej kón­činje zemrěli. Knježerstwo we Waršawje wumjetuje běłoruskemu mócnarjej Aleksanderej Lukašenkej, zo ćěkancow z krizowych kónčin zaměrnje k wonkownej mjezy EU sćele, zo by so za sankcije EU přećiwo Běłoruskej wjećił. W meji bě wón připowědźił, zo njebudźe ćěkancam zapućowanje do Europskeje unije zapowědźić. Pólska twari tuchwilu płót podłu 418 kilometrow dołheje mjezy k wuchodnemu susodej, kotraž je zdobom wonkowna mjeza EU. Nimo toho płaći w tutym pasmje wuwzaćny staw. Žurnalistam a pomocnikam je přistup zakazany.

Za wotstup Lascheta

Mittwoch, 29. September 2021 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Jasna wjetšina ludźi w Němskej by wotstup kanclerskeho kandidata CDU/CSU Armina Lascheta wot wšitkich politiskich zastojnstwow witała. Za to wupraja so 68 procentow, kaž z dźensa wozjewjeneho naprašowanja instituta YouGov wuchadźa. 13 procentow to wotpokazuje. Unija bě při njedźelnych wólbach runje hišće 24,1 procent zdobyła.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND