Podpěra sylnym žonam z Łužicy
Z wodźacym motiwom „Hromadu zrosć a tworić“ nastawa tuchwilu syć žonow we Łužicy. Na njedawnym prěnim zarjadowanju wobdźěli so 60 zajimčow. Andreas Kirschke je so z iniciatorku Romy Hoppe rozmołwjał.
Kak je k załoženju syće dóšło?
R. Hoppe: Łužica so přeměnja. Žony z regiona móža k wuspěchej změny přinošować. Wěrju do toho, zo maja žony wulki potencial. Woni wšak dwójne poćežowanje, kaž swójbu a powołanje, hladanje dźěći a přiwuznych, wuběrnje zmištruja, Z temami kołowokoło powołanja so často sami zaběraja. Łužica je kónčina, hdźež je wjele „sylnych“ žonow, kotrež dyrbjeli so podpěrać. Tohodla syć załožich. Naš zaměr je, poskitki zestajeć. Z tym chcemy žonam grat a strategije poskićić, tak zo móhli so žony hladajo na powołanje lěpje dale wuwić.
Na prěnim zeńdźenju w Choćebuzu je Aline Erdmann rěčała. Wona je społnomócnjena za runostajenje města Choćebuz. W jeje přednošku wěnowaše so wona powołanskim perspektiwam žonow. Wo kotre wobsahi konkretnje dźěše?
„Chcemy so z pčołku identifikować“
Pěstowarnja „Chróšćan kołć“ je we wobłuku programa „Simul+“ 5 000 eurow dobyła. Wo tym, kak tute pjenjezy nětko wužiwaja, je so Maximilian Gruber z nawodnicu kubłanišća Kerstin Šołćinej rozmołwjał.
Čehodla je so pěstowarnja „Chróšćan kołć“ wo spěchowanske srědki we wobłuku programa „Simul+“ požadała?
K. Šołćina: Prěnjotna ideja wuchadźeše z teama, wšako je mi participatiwne, zhromadne dźěło w a z teamom jara wažne. Tak stajichmy próstwu, kotraž wobsahuje wosebje zhromadny spěw wo „Chróšćan kołću“, podobnje spěwej, kotryž eksistuje hižo w Radworskej katolskej pěstowarni. Spěw bě srjedźišćo našeje próstwy, hladajo na to, zo su dźěći, pedagogiski personal kaž tež starši do spěwa integrowani. Dale hdźe wězo wo pčołku, wšako mjenujemy so jako kubłanišćo „Chróšćan kołć“. Chcemy pčołku tematizować: Žiwjenski wobswět, natwar, kotru funkciju wona ma.
Za čo wužiwaće pjenjezy nětko, hdyž sće je dobyli?
Měli tola serbsce wuknyć
Žitawska Greenpeace-skupina je lětsa druhi króć pomhała, twórbu „Pječat mocy słónca“ pólskeje wuměłče Iwony Stypułkowskeje sporjadkować. Milenka Rječcyna je so z předsydu skupiny Clasom Busackom rozmołwjała.
Maće so mjeztym za kmótrow wuměłskeho projekta podłu rěčki Jawora?
C. Busack: Ně, kmótřa njejsmy. Smy skerje partnerojo. Loni kaž tež lětsa staj nas Tomaš Čornak a Hubert Lange přewšo wutrobnje witałoj. A čujemy so tu nimale kaž doma.
Što ćehnje skupinu sem do Miłoćic?
C. Busack: Mamy tu rjany nadawk. Wuměłska twórba wšak steji wosrjedź přirody a je jasne, zo přez lěta zarosće. Smy tam lětsa kerki wuryli a kamjenje, kotrež mandala zwobraznjeja, wurjedźili.
Kotry zaměr ma Waš angažement?
C. Busack: Wuměłska twórba ma być wot daloka a z bliska widźeć. Wona ma w swojej pyše, w tej, w kotrejž je po dozhotowjenju była, skutkować. Nam je to wulke wjeselo, dokelž nastawa na te wašnje něšto přewšo pozitiwne.
Planujeće, klětu zaso přijěć? Potom wšak by to rěkało, zo zrodźiće tradiciju.
Kolumbiska je přeće za 2025
Marko Kowar, Pětr Brězan a Katharina Jurkowa zastupowachu němsku sekciju CIOFF® w Kolumbiskej na kongresu tych, kotřiž folklorne fetiwale wuhotuja. Milenka Rječcyna je so Kathariny Jurkoweje za wuslědkami prašała.
Kak je k tomu dóšło, zo su so Serbja na kongresu zarjadowarjow folklornych festiwalow wobdźělili?
K. Jurkowa: Po lěće 2006 bě to III. forum za direktorow resp. zamołwitych za folklorne festiwale, kotrež so pod labelom CIOFF® wotměwaja. Tutu fachowu wuměnu su tónkróć organizowali sekcija CIOFF® Kolumbiskeje, Institut za ludowe wuměłstwo Cali, město Cali a Kulturne ministerstwo Kolumbiskeje. Serbja su so prěni króć na tajkim kongresu na swójsku iniciatiwu wobdźělili. Po wupisanju je nam krajowa sekcija CIOFF® wobdźělenje wobkrućiła.
Što je was, to rěka serbsku delegaciju, pohnuło so tam podać?
Ideja staršich bu wotpokazana
Na njedawnym zetkanju sakskeho kultusoweho ministra Christiana Piwarza ze zastupjerjemi staršich w Budyšinje bě tež kubłanska referentka Domowiny Katrin Suchec-Dźisławkowa přitomna. Axel Arlt je z njej porěčał.
Kotre starosće staršiskich zastupjerjow najbóle pod nochćemi pala?
K. Suchec-Dźisławkowa: Tych je retomas. Staršich jimaše na přikład falowacy pedagogiski personal w šulach na kraju. Čim bliže wulkoměstam, ćim lěpša je situacija wokoło zastaranja z wučerjemi. Čas za wuwučowanje pobrachuje, dokelž su wučerjo zdźěla ze zarjadniskimi a druhimi nadawkami zaběrani. Starši chcychu wědźeć, kotre konkretne naprawy SMK přewjedźe, wučerjow na kraj dóstać.
Kak je minister Piwarz na to reagował?
K. Suchec-Dźisławkowa: Problematiki su znate, prócowanja zdźěla wunošne. „Ja pak njemóžu sej tež žanych wučerjow napjec“, běchu jeho słowa.
W čim so połoženje na serbskich šulach wot tych z němskich rozeznawa?
Łužiski pokład za Astrocentrum
W běhu přichodnych lět ma njedaloko Konjec Astrocentrum Łužica nastać. Milenka Rječcyna je so z prof. dr. Christianom Stegmannom rozmołwjała.
Přihoty za twar centruma traja tři lěta. Kotre naprawy tuchwilu přewodźeće?
Chr. Stegmann: Přewjedujemy wšelake technologiske projekty. Mi je wažne na zakładźe slědźenja wobkrućić, hdźe je južnje Wojerec najlěpše městno za podzemski labor. Potom chcemy zarjadniske struktury tworić a z twarom započeć. Sadźamy na zornowc, na pokład Łužicy a dobru zhromadnosć w Serbach.
Sće poprawom husto we Łužicy?
Chr. Stegmann: Wuchadźam z toho, zo budu hač do trójce wob tydźeń we Łužicy. Wšako je faza přihotow, nawjedowana přewažnje wot Drježdźanskeje Techniskeje uniwersity a instituta předewzaća DESY w Zeuthenje, dosć wobšěrna.
Što Wam do mysli přińdźe, ručež na Łužicu mysliće?
„Festiwal budźe so dale wuwiwać“
Delegacija přihotowanskeho wuběrka za mjezynarodny folklorny festiwal „Łužica“ wobdźěla so tuchwilu na swětowym kongresu CIOFF w Kolumbiskej. Maximilian Gruber je so z Katharinu Jurkowej wo tym rozmołwjał.
Z kotreje přičiny sće sebi do Kolumbiskeje dolećała?
K. Jurkowa: Wot 2. meje přewjeduje so w kolumbiskim měsće Santiago de Cali swětowy kongres CIOFF (swětowa organizacija folklornych festiwalow). Kongres wotměwa so w ramiku dwutydźenskeho folklorneho festiwala, kotryž so paralelnje ke konferency w měsće přewjedźe. Na kongresu wobdźěla so něhdźe 80 wosobow z cyłeho swěta.
Kotru rólu hraja Serbja w tajkim globalnym zwjazku, kajkiž CIOFF je?
K. Jurkowa: W sekciji CIOFF-Němska su nimo třěšneho zwjazka Serbow dalše serbske towarstwa z čłonom a tak móžemy přez kromu serbskeho swěta z našimi temami a prašenjemi mjezynarodnu diskusiju wobohaćić a wozmjemy zdobom nazhonjenja druhich sobu domoj. Serbja zastupuja CIOFF-sekciju Němskeje na kongresu.
Kotre temy so na swětowym kongresu rozjimaja?
Wšitke generacije znowa zapřijeć
Přihoty w zarjedźe Domowiny za hłownu zhromadźiznu zajutřišim, sobotu, w Choćebuzu z połnej paru pokročuja. Z hłownej jednaćelku Judit Šołćinej je Axel Arlt porěčał.
Kotre wočakowanja maće na lětušu hłownu zhromadźiznu Domowiny?
J. Šołćina: Wjeselu so na nadźijomnje čiłu diskusiju a wuměnu w kruhu delegatow a delegatkow. Zdobom so nadźijam, zo su delegaća přihotowani. Sym jara wćipna na dalše přizjewjenja k słowu, prošu pak tež wo to, zo su – kaž smy naše čłonske towarstwa a župy sčasom informowali – tute hižo w předpolu pisomnje wuformulowane. To podpěruje dźěławosć na městnje, wosebje tež redakcisku komisiju, kiž ma namjety k wobzamknjenju na městnje zjimać a předstajić.
Na kotrym zakładźe ma so zazběh diskusije noweho programa Domowiny stać?
Tež wobydlerjow chcedźa witać
Lětsa wotměja so znowa Dny Łužiskeje jězoriny. Andreas Kirschke je so pola jednaćelki krajej přesahowaceho turistiskeho zwjazka Łužiska jězorina Kathrin Winkler wo poskitkach wobhonił.
Čehodla so wosebite Dny we Łužiskej jězorinje přewjedu?
K. Winkler: Tradicionalnje so z dnjemi dowolowa sezona zahaji. Po třoch lětach koronapandemije móžemy nětko skónčnje kaž zwučene w aprylu startować. Wjeselimy so, zo směmy wobydlerjam a hosćom mnohostronski program z wjele turami a wodźenjemi poskićeć.
Lětsa je 22. apryla mjez druhim tura do Čornochołmčanskeho Krabatoweho młyna a winicy Klěšnik předwidźana. Što tam zajimcow wočakuje?
K. Winkler: Na busowej turje pod hesłom „Bajowy kuzłar a łužiske wino“ spřistupnimy wobdźělnikam młyn, hdźež zeznaja zdobom znatu figuru serbskich powědančkow. Dale podadźa so zajimcy k Parcowskemu a Sedličanskemu jězorej. Wottam móža so wobdźělnicy pěši abo z busom na platformu podać, hdźež móža krajinu wobdźiwać. Na kóncu pozastanje bus při winicy Klěšnik, hdźež móža hosćo wězo łužiske wino woptać.
„Wuběrne hudźbne drohoćinki!“
Mjeztym 56. Wojerowske hudźbne swjedźenske dny započnu so 16. apryla. Kredo je nadal „Variatio delectat – wotměna zwjesela“. Silke Richter je so hudźbnej pedagogowku, předsydku Wojerowskeho sinfoniskeho orchestra a jednaćelku wubědźowanja „Młodźina hudźi“ we łužiskim regionje Christianu Vogel rozmołwjała, kotraž swjedźeń lětsa prěni raz pjero wodźaca organizuje.
Knjeni Vogel, loni je so wjelelětna organizatorka swjedźenja Carmen Hoffmann na wuměnk rozžohnowana. Kak wulke su jeje stopy?
C. Vogel: Na spočatku běchu jara wulke, pomału pak so mi dosć derje po nich chodźi.
Jako nowa hłowna organizatorka čaka zawěsće tójšto dźěła na Was …
C. Vogel: Podobnje kaž nastupajo „Młodźina hudźi“ sahaja nadawki wot próstwy wo spěchowanje a sponsoring přez naprašowanja wuměłcow a agenturow hač k naprašowanju a wuběranju wuměłcow, wabjenju, korekturje nowinarskich tekstow, dorěčenju z kolegami wo wuhotowanju jewišćow, marketingej a technice a nic naposledk wotličenju. Dźěłowy wobłuk je potajkim dosć wobšěrny.
