Hospodarstwo: Najwjetše škody za Němsku
Berlin (dpa/SN). Krótko do najskerje rozsudneho posedźenja tak mjenowaneje wuhloweje komisije su wodźace zwjazki hospodarstwa před poćežowanjom wjacorych miliardow eurow warnowali, dyrbjał-li so kónc zmilinjenja brunicy přespěšnje zwoprawdźić. „Politisce pospěšena redukcija“ zmilinjenja brunicy by hač do lěta 2030 přidatne kóšty znajmjeńša 14 hač do 54 miliardow eurow zawinowała, rěka we wčera wozjewjenym zhromadnym stejišću zwjazkow BDI, DIHK a BDA, złožowacym so na přepytowanje poradźowanskeho předewzaća Aurora Energy Research.
Wočakowane wyše kóšty nastanu w prěnim rjedźe přez wyše płaćizny miliny, štož by předewzaća kaž tež priwatne domjacnosće trjechiło. Zwjazki sej tuž žadaja, přiběrace płaćizny miliny z pomocu srědkow zwjazkoweho etata we wobjimje dweju miliardow eurow wob lěto wurunać. Bjez tajkeje kompensacije by Němska „politisce ćěrjenych“ přiběracych płaćiznow miliny dla jako hospodarske stejnišćo „najwjetše škody“ poćerpjeła, zdźěli prezident industrijneho zwjazka BDI Dieter Kempf.
Komisija chce wospjet pruwować
Berlin (dpa/SN). Wuhlowa komisija chce zmilinjenje brunicy we wjacorych wotrězkach w přezjednosći z mějićelemi milinarnjow skónčić. Njedyrbjała-li pak so hač dosrjedź lěta 2020 z nimi dojednać, komisija poruča, zo měł stat energijowych zastaraćelow nuzować. To wuchadźa ze 123stronskeje rozprawy, kotraž powěsćerni dpa předleži. Po tym gremij namjetuje, w lětach 2023, 2026 a 2029 přewjedźene naprawy za kónc zmilinjenja brunicy „wot njewotwisneho gremija fachowcow wobšěrnje pruwować dać“, zo móhli je po potrjebje skorigować. Konkretny termin za kónc zmilinjenja, wo kotrymž chce komisija Rozrost, strukturna změna a dźěło zajutřišim, pjatk, wuradźować, so w jeje rozprawje hišće njejewi.
Kontrolować chcedźa, kak so naprawy za kónc brunicy na docpěće klimowych zaměrow, płaćizny miliny, wěstotu zastaranja z milinu, dźěłowe městna a strukturnu změnu wuskutkuja. Wjace hač třećinu wšeje elektroenergije w Němskej produkuja brunicowe milinarnje.
Wodnjo dale mjerznje
Offenbach (dpa/SN). Lódzymne nocy, ale tež dny z dale trajacym zmjerzkom připowědźa Němska wjedrarnja znajmjeńša hač do kónca tydźenja. Dokelž je powětr nětko trochu włóžniši, twori so časćišo kurjawa abo wysoka kurjawa, rjekny zastupnik wjedrarnje w Offenbachu. Pod kurjawu drje temperatury w nocy wjace tak raznje njespaduja, za to pak njeje tež wodnjo ćoplišo hač minus pjeć stopnjow. Jenož tam, hdźež so słónčko dlěši čas pokazuje, su najwyše temperatury wokoło nule móžne. Tež zašłu nóc běchu w někotrych kónčinach krute zmjerzki registrowali. Tak spadny termometer w rudnohórskim Deutschneudorfje na minus 14,7 stopnjow. W Bayerskim lěsu naměrichu 14,3 stopnje pod nulu.
Wotwidźane wot snadneho sněha wot Sewjerneje Friziskeje hač do Poruhrskeje a Posaarskeje wostanu přichodne dny dale suche. Kónc tydźenja pak móhli so prěnje dźěle nižiny ze sewjerozapadneje Němskeje po kraju rozšěrić, a tři stopnje ćopłoty móhli sněh přinjesć. Na wuchodźe wostanje dale zyma. Tam liča přichodny tydźeń z nowym sněhom.
To a tamne (23.01.19)
Do duri kopał a je tak wočinił je pozdatny sobudźěłaćer klučoweje posłužby w bayerskim Schweinfurće. 68lětny wobydler bě so z bydlenja wuzamknył a z čisłom, w interneće namakanym, posłužbu zazwonił. Dokelž so na to spjećowaše zličbowanku 150 eurow zapłaćić, rabiatny posłužbnik dom wopušći. Samo přiwołana policija bě zadźiwana: Z předrohimi zličbowankami dyrbi so často zaběrać. Zo pak něchtó durje na tajke wašnje wočini, bě za nju nowe.
Zamjerznjeny wodowód na šulskich nuznikach je šulerjam w Essenje swobodny dźeń wunjesł. Kruty zmjerzk bě wodowodej nuznikow, kotrež su tuchwilu w kontejnerach zaměstnjene, zamjerznyć dał. Tak su šulerjow rano prosće zaso domoj pósłali. Firma je sanitarnu připrawu mjeztym sporjedźała, a šulska wučba je zaso móžna.
Nowe přećelske zrěčenje
Aachen (dpa/SN). Runje 56 lět po podpisanju Élyséeskeho zrěčenja stej Němska a Francoska dźensa nowe dojednanje wo mjezsobnym přećelstwje schwaliłoj. Na krónowanskej žurli Aachenskeje radnicy staj zwjazkowa kanclerka Angela Merkel (CDU) a francoski statny prezident Emmanuel Macron dźensa swoje podpismo pod nowe němsko-francoske dojednanje sadźiłoj. Wone tež rjaduje, zwoprawdźić wjacore mjezsobne projekty. Élyséeske zrěčenje běchu 22. januara 1963 w Parisu podpisali.
Rěčitaj wo Kurilskich kupach
Moskwa (dpa/SN). Po lětdźesatki trajacej zwadźe wo Kurilske kupy chcetaj ruski prezident Wladimir Putin a japanski ministerski prezident Shinzō Abe spytać rozrisanje namakać. Putin je swojeho japanskeho hosća dźensa w Krjemlu witał. Sowjetski zwjazk bě južne Kurilske kupy kónc Druheje swětoweje wójny wobsadźił. Japanska sej je wróćo žada. Tohodla nimatej krajej tež po nimale 75 lětach přeco hišće žane měrowe zrěčenje.
Zahaja zjězd młodźiny
Zakaza hnojenja dla so sakscy burja starosća
Drježdźany (dpa/SN). Bój přećiwo poćežowanju ratarskich płonin a dnowneje wody z nitratom sakskich burow přiběrajcy starosći. Połtřeća lěta po wukazanym nowym prawidle nastupajo hnojenje pódy maja ratarjo ze zakazom hnojenja wot nazymy problemy. „Dyrbimy do nowych składźišćow juchi inwestować runje tak kaž do dźělenja krutych maćiznow a wody“, rozłožuje Wolfgang Vogel, prezident Sakskeho zwjazka ratarjow. Nimo toho liča burja z woteběracymi wunoškami, dokelž nimaja nazymske kultury žane přidatne wutki w formje dusykowych zwiskow. „Ličimy na kóždy pad ze stratami“, měni Andreas Jahnel, referatny nawoda za pódu a plahowanje rostlin w ratarskim zwjazku. Sakske ministerstwo za wobswět a ratarstwo posudkej Jahnela přihłosuje. „Njeje-li nazymu dosć dusyka w pódźe, zo móhli so rostliny wotpowědnje wuwiwać, móže k stratam dóńć, hdyž so wutki nalěto wotpowědnje njenarunaja“, rěka z ministerstwa na naprašowanje dpa.
Wuradźuja wo namjeće Pólskeje
Brüssel (dpa/SN). W zwadźe brexita dla je Pólska namjetowała, Wulkej Britaniskej kompromis poskićić a tak mjenowany backstop za Sewjernu Irsku na pjeć lět wobmjezować. Wonkowny minister Jacek Czaputowicz je to wčera britiskemu sćelakej BBC zdźělił, wotchilejo tak wot dotalneje linije Europskeje unije, kotraž tajke wobmjezowanje wotpokazuje.
Backstop je wot EU žadana garantija, zo mjez jeje čłonskim statom Irskej a britiskej Sewjernej Irskej tež po planowanym wustupje Wulkeje Britaniskeje w měrcu žana nowa mjeza njenastanje. W britiskim parlamenće so mnozy tomu spjećuja a chcedźa hranicu zaso natwarić. Wobkedźbowarjo z tym liča, zo mjeza nowym napjatosćam w Sewjernej Irskej polěkuje, kotrež móhli w namócnosćach wuwjercholić. Czaputowicz zdźěli, zo je wo wobmjezowanju z irskim kaž tež z britiskim wonkownym ministrom rěčał. „Njewěm, hač by Irska zwólniwa była tajki namjet zwoprawdźić. Mam pak zaćišć, zo móhło to dotal haćene jednanja přewinyć pomhać.“
To a tamne (22.01.19)
160 000 eurow na wołtar połožił je njeznaty darićel w delnjobayerskej cyrkwi za pomocne projekty w Africe. Sobudźěłaćerka cyrkwje bě pjenjezy w gmejnje Saal nad Dunajom namakała. Regensburgske biskopstwo je mjeztym wobkrućiło, zo chcedźa pjenjezy za wšelake projekty nałožować. Po informacijach nowin bě žona pjenjezy hižo loni swjatki našła a je duchownemu přepodała. Hakle minjeny kónc tydźenja pak běchu medije wo njewšědnym podawku rozprawjeli.
Najlěpše wuhlady na wusměšowarske myto „złota malena“ mataj prezident USA Donald Trump a jeho mandźelska Melania. Wobaj buštaj w kategoriji „najšpatniši hrajer/najšpatniša hrajerka“ w filmje „Fahrenheit 11/9“ wo prezidentskich wólbach 2016 nominowanaj. Režiser Michael Moore zaběra so w filmje z postupjenjom Donalda Trumpa a z wuskutkami jeho dobyća.
Cyrkej njewotwisna
Kijew (B/SN). Katolscy biskopja Ukrainy witachu załoženje wot Moskwy njewotwisneje „prawosławneje cyrkwje Ukrainy“. Předsyda romsko-katolskeje biskopskeje konferency, biskop Bronisław Bernacki, gratulowaše nawodźe noweje cyrkwje, metropolitej Epiphaniusej: „Nadźijam so płódneho zhromadneho skutkowanja.“ Měnjenja europskich zastupjerjow cyrkwjow a politikarjow su rozdźělne – wot witanja hač k wotpokazanju statusa njewotwisneje ortodoksneje Ukrainy. Něhdźe 70 procentow wot 45 milionow wobydlerjow Ukrainy so k prawosławnej cyrkwi wuznawa.
Zwada wo swjate woprawjenje
Mnichow (B/SN). Předsyda katolskeje Němskeje biskopskeje konferency kardinal Reinhard Marx mjenuje zwadu wo dowolnosć ewangelskim mandźelskim, swjate woprawjenje přijeć, „fiasko“. Mnozy ludźo su kritisce reagowali „na tajke dźiwadło, kotrež su biskopja hrali“, Reinhard Marx měni. Nětko maja biskopja jednotliwje rozsudźeć, hač ewangelskim mandźelskim dowola, k swjatemu woprawjenju hić.
„Cyrkej ma tež ćěmne strony“
Dźak ministerki Domowinje
Podstupim (SN/at). Składnostnje wčerawšeje 70. róčnicy oficialneho přizwolenja skutkowanja Domowiny w Braniborskej je tamniša kulturna ministerka Martina Münch (SPD) angažement třěšneho zwjazka za serbske naležnosće hódnoćiła. „Dźakuju so Domowinje a jeje čłonam za jich wulki a wjelelětny angažement, zastupować zajimy serbskeho ludu“, rěka w minjeny pjatk wozjewjenej zdźělence ministerki. Domowina bytostnje k tomu přinošuje rěč, kulturu a tradicije zachować, znate činić a so wo to starać, zo jich zajimy w Braniborskej a Sakskej słyša. Ministerka skedźbni při tej składnosći na loni zawjedźenu hłownohamtskosć społnomócnjenych za serbske naležnosće w třoch wokrjesach a w bjezwokrjesnym měsće Choćebuzu, kotraž je wot 1. januara płaćiwa. „Za Braniborsku je serbska kultura wurjadna bohatosć, kotruž chcemy dale wobchować“, Martina Münch piše.
20. januara 1949, hišće do załoženja Němskeje demokratiskeje republiki, bě Domowina wot tehdyšeho braniborskeho krajneho knježerstwa oficialne přizwolenje w Braniborskej dóstała.
