Serb morjeny ...

Mittwoch, 15. Februar 2017 geschrieben von:
... haj, ale na zbožo jenož w filmje. Jeli pak sej błótowski krimi „Hra ze smjerću“, kotryž­ je telewizija ZDF póndźelu wječor wusyłała, dokładnje wobhladaš, da to wšo cyle hinak skutkuje. Nic hižo jako srědk napja­tosće, ale hłubokeho rozmyslowanja. Hdyž njewě ani domoródny policist rozkłasć, čehodla a hdy wužiwaja tam zapřijeći Serbja abo Wendojo a hdyž wostanje nastajenje kamery dlěje na městnej tafli z přemóranym serbskim mjenom stejo, a to bjez komentara, započnješ rozmyslować. Dopominaš so na seriju móranjow, njezapomniš ataki na młodych Serbow na a po rejach a njezabudźeš na jězbu prawicarjow po našich wsach z chorhojemi na awtach a jich wołanje nacistiskich parolow, kotrež swědča wo radikalnym zmyslenju tychle kruhow. Derje, zo bě mor­darstwo­ jeno srědk wjetšeje napjatosće w filmje. A nadźijomnje tomu tež tak wostanje! Milenka Rječcyna

Bajkojty raz Błótow so pozhubja

Mittwoch, 15. Februar 2017 geschrieben von:

Serbskosć młodźenca Georga bě přičina jeho smjerće. Dźewjaty błótowski krimi „Hra ze smjerću“ je telewizija ZDF póndźelu wječor wusyłała. Dotalna bajkojkosć Błótow dóstawa hrózbne akcenty.

Wosom předstajenjow wupředatych było

Dienstag, 14. Februar 2017 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). Z trójnej „Sławu“ skónči so zawčerawšim, njedźelu, po­slednje předstajenje lětušeho ptačokwasneho programa SLA „Dejmantne a hinaše ptački“ w Budyšinje. Něhdźe 1 600 při­hladowarjow móžachu wuměłcy na dohromady jědnaće zarjadowanjach w Hornjej a Delnjej Łužicy witać. Předstajenja w Choćebuzu, Nowej Niwje, Slepom, Kulowje, Bukecach, Budyšinje a wječorne w Chrósćicach běchu wupředate.

Program je so přihladowarjam jara spodobał, wosebje „Cyganska reja“ a reja „Do pasa“ (wobě choreografowanej wot Juraja Kubánki). Chór přeswědči ze šlagromaj „Słónco a kwětki“ (Jurij Winar/Jurij Brězan) a „Prěnja lubosć“ (Beno Njekela/Ludwik Kola) kaž tež ze zabawnym spěwom „Europska jědźna karta“ (Willi Maertens/Karsten Sprenger, Milenka Rječ­cy­na). Wosebje so publikumej lubješe, zo chór tele spěwy tež scenisce na jewišću interpretowaše. Braška Jurij Šiman wjedźeše lóštnje po programje a wědźeše tež ze skečomaj Wita Bejmaka přeswědčić.

Michał Frencel

Dienstag, 14. Februar 2017 geschrieben von:
Dźensa před 350 lětami narodźi so farar a pěsnjer Michał Frencel farskej swójbje w Budestecach. Jeho nan Michał njebě jeničce duchowny, ale tež rěčespytnik, prěni přełožer Noweho zakonja a tuž znaty jako załožićel hornjoserbskeje spisowneje rěče. Dźesać lět młódši bratr Abraham bě tohorunja dušepastyr, sławny stawiznar a sorabist. Po maturiće w Budyšinje studowaše Michał Frencel-młódši pjeć lět teologiju we Wittenbergu a skónči jako magister. Wot lěta 1695 hač do 1725 bě wón z woblubowanym serbskim fararjom w Čornym Chołmcu, hdźež je na wjelestronske wašnje serbske wosadne žiwjenje spěchował. Po tym bě hač do smjerće 1752 duchowny Janskeje cyrkwje w susodnych Wojerecach, hdźež bu pochowany. Kaž druzy muscy Frenclec swójbni je tež wón serbsce, łaćonsce a němsce pěsnił, zwjetša składnostne basnje. Hižo jako student we Wittenbergu spisa wuznaće k nahladnosći serbstwa „De idolis Serborum“. Zachowana je mjez druhim jeho serbska pěseń z lěta 1701, kotruž je wón nanej k połstatemu jubilejej­ ordinacije jako farar w Kózłom wěnował. Manfred Laduš

Nowe próstwy stajić móžno

Montag, 13. Februar 2017 geschrieben von:

Budyšin (SN). Hač do 28. februara je hišće móžno, próstwu wo spěchowanske srědki kulturneho ruma Hornja Łužica-Delnja Šleska stajić, kaž Budyski krajnoradny zarjad zdźěli. Wot 2,5 milionow eurow, kotrež Swobodny stat Sakska dohromady wosom kulturnym rumam lětsa za strukturne naprawy přewostaji, je dotal 1,875 milionow eurow zaplanowanych. Tak je hišće 625 000 eurow k dispoziciji. Tuž chcedźa druhe koło přewjesć, hdźež móža zajimcy próstwy zapodać. Kulturny rumy móže je sakskemu ministerstwu za wědomosć a kulturu dale posrědkować.

Nimo toho je Sakski krajny sejm časowje wobmjezowane inwestiwne srědki zesylnjenja za kulturne rumy w hódnoće třoch milionow eurow za lěto 2017 a runje telko za 2018 wobzamknył. Lětsa dóstanje kulturny rum Hornja Łužica-Delnja Šleska z toho 371 000 eurow. Tuž je móžno, w kulturnym rumje tohorunja próstwu stajić wo financowanje inwesticijow w kulturnym wobłuku, a to tohorunja hač do 28. februara.

Wjelelětneho fararja wopominali

Montag, 13. Februar 2017 geschrieben von:
We wobłuku dwurěčnych wopomnjenskich kemšow su wčera w Slepom wjelelětneho wosadneho fararja Juliusa Eduarda Wjelana wopominali, kiž bě so 1. februara 1817 we wsy narodźił. W prědowanju wěnowaše so Slepjanska wosadna fararka Jadwiga­ Malinkowa (2. wotprawa) Wjelanowemu kěrlušej „Moja lubosć“. Skupina Kólesko je Božu słužbu hudźbnje wobrubiła. Foto: Gabriela Gojowczyk

Wo knihach a kniharni (10.02.17)

Freitag, 10. Februar 2017 geschrieben von:

Hdyž wětřikec hólcy wokoło domskeho cychnuja, potom, haj najpozdźišo potom je prawy čas sej knihu do rukow wzać. W prěnich januarskich dnjach takle před mojim woknom wichorješe. A z knihi, na kotruž běch přez rozhłosowu recensiju storčiła a kiž mje putaše, njeduješe mi mjenje zymskeho wětřika napřećo.

Ćěkańca a wupućowanje stej temje, kotrejž njemóžetej aktualnišej być. Lektura, kotruž tuchwilu čitam, so toho přima. Kak so žony w 1930tych lětach – mjez nimi spisowaćelka Anna Seghers abo basnica Mascha Kaléko – na wupućowanje z nacistiskeje Němskeje hotowachu, wo tym powěda historikarka Kristine von Soden w loni nazymu wušłej knize „Und draußen weht ein fremder Wind“.

Sakska do filmow inwestuje

Donnerstag, 09. Februar 2017 geschrieben von:

Drježdźany (SN/CoR). Sakske ministerstwo za wědomosć a wuměłstwo (SMWK) zwyši lětsa znowa spěchowanje filmow. Dohromady wuda wjace hač 1,6 milionow eurow na filmowym polu, kaž SMWK informuje.

Planuja CD Šćěpana Nowaka

Donnerstag, 09. Februar 2017 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). Mjez wšelakorymi cejdejowymi projektami, kotrež Załožba za serbski lud tuchwilu přihotuje, je tež CD spěwarja a wjelelětneho čłona Serbskeho ludoweho ansambla Šćěpana Nowaka. „Wjeselimy so jara, zo mamy ze Šćěpanom Nowakom scyła w Serbach countertenora, a tohodla chcemy z nim nětko CD nahrawać“, praji zamołwity sobudźěłaćer za wuwiwanje zynkonošakow a notoweho materiala załožby John Petrik našemu wječornikej.

Na cejdejce z dźěłowym titulom „Mi róžička je zakćěła“chcedźa ludowe spěwy w Nowakowej interpretaciji natočić, z přewodom klawěra a dalšich instrumentow komornohudźbneho razu. Koncept je wobdźěłany, tež noty hižo předleža. Trjeba bě hudźbu do countertenoroweho hłosa přenjesć. Zdokonjeli su to Gina­ Hentsch, Helfried Knopsmeier a Jan Cyž. Wotpohlad je z nahrawanjom kónc februara započeć. Předležeć ma CD spočatk septembra. W tym zwisku je tež koncert planowany, kotryž Załožba za serbski lud hromadźe z SLA wuhotuje.

Jan Gelanski

Donnerstag, 09. Februar 2017 geschrieben von:
9. februara před 250 lětami zemrě w Hodźiju žiwnosćer a wučeny bur Jan Gelanski, kiž znaješe jako polyglot 38 rěčow. 3. nowembra 1699 bě so wón chudej chěžkarskej swójbje w Hnašecach pola Budyšina narodźił. Słužeše jako kruwar pola burow a pola lěkarja w Bernstadće nad Eigenom. Po tym zasydli so w Hodźiju, hdźež žiwnosć wobhospodarješe. Wjele lět přizasłužeše sej pjenjezy jako dohladowar sakskich kurwjerchowskich dróhow – hłownje bě to dróha mjez Biskopicami a Budyšinom. Wulce wědylačny wudawaše wón wjele pjenjez ze swojeje skromneje zasłužby za nakup knihow. Z pomocu biblijow, spěwarskich, rěčnicow přiswoji sej znajomosće 38 rěčow. W dźesać rěčach móžeše so rozmołwjeć a pisać. Tež jeho w lěće 1730 rodźena dźowka Hana Marja Gelanskec nawukny wjacore cuze rěče. Wona zemrě 1794. W muzeju w starym Budyskim Serbskim domje na Lawskich hrjebjach bě ze zawostajenstwa Gelanskeho wustajena waha z lěta 1735 ze serbskim napisom, kotruž chowaja nětko w ma­gacinje Budyskeho Serbskeho muzeja na Hrodźe. Manfred Laduš

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND