Bozen (SN). Južnotirolska ludowa strona (SVP), kotraž je sobustaw Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN), a iniciatorojo wobydlerskeje iniciatiwy awtochtonych mjeńšin, su nětko zhromadnje regionalnu kampanju za wobydlersku iniciatiwu Minority SafePack zahajili. „Podpěramy iniciatiwu, kotraž wusměrja so na Europsku uniju“, zwuraznichu politikar SVP Philipp Achammer, najwyši zarjadnik Južneho Tirola Arno Kompatscher, zapósłanc italskeho parlamenta, ladinski politikar a wiceprezident FUEN Daniel Alfreider, zapósłanc Europskeje unije Herbert Dorfmann, wiceprezidentka FUEN Martha Stocker a bywši najwyši zarjadnik Južneho Tirola Luis Durnwalder tele dny na nowinarskej konferency.
Eksploziwnu namakanku z Druheje swětoweje wójny je niski pegel Łobja wujewił. We wokrjesu Mišno su wuchodźowarjo wojerske warjenske sudobjo w błóće rěki wuhladali. W nim pak běchu wjacore patrony třělbow a pistolow. Wuchodźowarjo wotedachu eksploziwny pokład policiji, a ta přewostaji ju fachowcam, kotřiž su municiju znješkódnili.
Parna walca je so wo poslednje přeće lěta 2015 zemrěteho spisowaćela Terryja Pratchetta postarała. Na smjertnym łožu bě sej wón přał, zo jeho dźesać njedopisanych romanow zniča. Kaž zarjadnik zawostajenstwa Rob Wilkins zdźěli, je historiska parna walca přeće spjelniła a wotpohladnje přez Pratchettowy kompjuter jěła. Jeho romany njehodźa so tuž hižo wozjewić a wostanu na přeco zhubjene. Zbytki kompjutera přińdu nětko do wustajeńcy Salisburskeho muzeja.
Bondo (dpa/SN). W šwicarskim kantonje Graubünden je wčera wječor a dźensa rano dalša lawina kamjenjow a błóta do doła šła. Nimo wsy Bondo bě tónraz tež wjes Promotogno potrjechena. Wjacore domy su zničene. Dotal hišće žane informacije nastupajo zhubjene abo zranjene wosoby njepředleža. Połoženje je chětro njepřewidne.
Junckerej zličbowanku pósłał
Budapest/Brüssel (dpa/SN). Ministerski prezident Madźarskeje Viktor Orbán je list komisariskemu prezidentej Europskeje unije Jeanej-Claudej Junckerej napisał, w kotrymž sej žadaše, zo ma EU płót na mjezy k Madźarskej zapłaćić. Zličbowanka wučinja 400 milionow eurow, štož je połojca cyłkownych kóštow. Tole zdźěli wčera tamniši minister kanclerskeho zarjada János Lázár w Budapesće. Madźarska bě płót nazymu 2015 na mjezy k Serbiskej a Chorwatskej připrawiła, zo by ćěkancam znjemóžniła so do Europy dóstać.
Wěstosć wobdźělenych zaručić
Grodk (SN). Delegacija pod nawodom Aleksandera Kriwolapowa z ruskeho regiona Kursk je njedawno Grodk a gmejnu Sprjewiny Doł wopytała. Dalši politikarjo kaž tež zastupjerjo z hospodarstwa a kultury wužiwachu štyri dźěłapołne dny we Łužicy za rozmołwy, za skontaktowanje a wodźenja.
Towaršnosć za hospodarske spěchowanje a projektowy přewod (ASG) organizowaše rozmołwy k přichodowemu projektej „Čorna Pumpa II“ mjez druhim z ruskim předewzaćom. Wone zaběra so z industrielnym zhotowjenjom proteinow z pšeńcy.
Koncern Łužiska energija a milinarnje (LEAG) pokaza wulki zajim na kooperaciji ruskeje firmy Metaloinwest, mjez druhim we wobłukach inženjerotechniske posłužby, mašinotwar, geologija, wodowe hospodarstwo a rekultiwowanje.
Nimo hospodarstwa je so delegacija z Ruskeje tež dalšim temam wěnowała. Někotři hosćo wopytachu na powołanje orientowacu wyšu šulu, hdźež běchu wot wuwučowanskich metodow a wuknjenskich wuměnjenjow zahorjeni. Hižo klětu planuja šulersku wuměnu mjez gymnazijom města Železnogorsk a Erwina Strittmatterowym gymnazijom Grodk.
Pjeć złoćanych ručnych wobručkow w hódnoće 4 000 eurow we wobwjazach schowałoj stej mać a jeje dźowka. Cłownikam Mnichowskeho lětanišća pak ćežkej tobołce napadnyštej. Žonomaj w starobje 20 a 47 lět tuž ničo druhe njezby hač 800 eurow dawkow zapłaćić. Bjez wulkeho wobaranja to tež činještej. Přiwšěm matej wonej nětko z chłostanskim jednanjom ličić.
Ze spěšnosću jenož 15 kilometrow na hodźinu po puću bě njedawno Lkw. Wodźerjo dalšich awtow na awtodróze w Francoskej wołachu tuž policiju. A ta zwěsći pola šofera nakładneho awta při kontroli w kreji wjac hač dwaj promilej alkohola. Nimo toho nańdźechu hišće wjacore bleše alkohola w kabinje 52lětneho, kiž pochadźeše z Litawskeje
Brüssel (dpa/K/SN). Za papjery, kotrež je Wulka Britaniska dotal nastupajo wustup z EU předpołožiła, ma prezident komisije EU Jean-Claude Juncker zaničacy posudk. „Wšitke papjery (…) sym sej z trěbnej dokładnosću přečitał, ale žana jenička mje prawje njespokoja.“ Wjele prašenjow je hišće wotewrjenych, rjekny Juncker w Brüsselu. Wot Britow stajene žadanje, zdobom wo brexiće a wo zrěčenju wo přichodnych poćahach jednać, wón wotpokaza.
Fabrika móhła rozbuchnyć
Washington (dpa/K/SN). Chemiskej fabrice w sydlišću Crosby, ležanym něhdźe 40 kilometrow sewjerowuchodnje texaskeho města Houston, hrozy hladajo na powodźenja přez wichorisko Harvey rozbuch. W fabrice wužiwane chemikalije su so woćoplili, po tym zo je chłódźernja po wupadźe miliny dźěłać přestała. Organiski produkt peroksid, kiž w tworni zhotowjeja, dyrbja při niskich temperaturach składować. Tole hižo móžno njeje, tuž su ludźi, bydlacych w bliskej wokolinje fabriki, do wěstych kónčin přeměstnili.
Diskusija přeniskich mzdow dla