Berlin (B/SN). Najwjetši židowski Boži dom w Berlinje, synagoga Rykestraße, dóstanje po 30 lětach wakancy zaso wosadneho rabinera. Zhromadźizna reprezentantow židowskeje wosady w Berlinje je rabinera Borisa Ronisa jednohłósnje powołała. Předsyda wosady Gideon Joffe widźi w tym „dawno trěbnu kročel“. Z powołanjom Ronisa budźe zastojnstwo zaso „nanajlěpje wupjelnjene“. Pjenjez dla njemóžeše sej wosada wobsadźenje městna wjele lět dowolić.
Bach a reformacija
Erfurt (B/SN). Durinski Bachowy festiwal 2017 wěnuje so w aprylu jubilejej 500. róčnicy reformacije. „Durinska je centrum reformacije – a bjez reformacije by sakralna hudźba Johanna Sebastiana Bacha lědma móžna była“, rjekny šef festiwala Christoph Drescher při předstajenju programa w Erfurće. Wuwjedźenja Luthera (1488–1546) k wosadnemu spěwanju a tak nastawacy wuznamny choral su sakralnu hudźbu Bacha na rozsudne wašnje postajeli.
Cyrkej zaso wotewrjena
Damaskus (dpa/SN). Wot minjeneho pjatka płaćiwy přiměr w Syriskej je po informacijach aktiwistow wohroženy. Přestawka třěleńcow je w kritiskej fazy, wozjewi dźensa opoziciska wobkedźbowarnja za čłowjeske prawa Syriskeje. Při nalětach na wot rebelow wobsadźene město Chan Sheichun bu žona morjena. Knježerstwowe helikoptery su nimo toho na strategisce wažnu dolinu Wadi Barada sudowe bomby mjetali.
Widejo ze skućićelom našli
Istanbul (dpa/K/SN). Při pytanju za atentatnikom na silwestersku party w Istanbulu z 39 mortwymi su selfie-widejo podhladneho našli. Na nim je 40 sekundow dołho widźeć, kak muski po chětro čiłym naměsće běha a z handyjom sam sebje a tohorunja wokolinu filmuje. Po turkowskich medijach pokazuja sekwency Naměsto Taksim w centrumje. Ćmowowłosaty muž z nikim njerěči. Widźeć su pasanća z nakupowanskimi titami a žona z dźěćacym wozyčkom.
Brónje ludnosći dowolić
Greifswald/Budyšin (SN/at). Eksperća přeco hišće zwěsćeja, zo ptača gripa w Němskej njewoteběra. Wo tym informuje dźensa Friedricha Löfflerowy institut na kupje Riems blisko Greifswalda přez powěsćernju dpa. Po prěnim zwěsćenju wirusa H5N8 loni spočatk nowembra je mrětwa w něhdźe 30 pjeriznarnjach wudyriła. Tež w druhich europskich krajach su pady ptačeje gripy přizjewili. Tak je Słowakska aktualny podhlad přizjewiła, z Chorwatskeje a Grjekskeje su najmłódše dopokazy wirusa.
W Sakskej wupokazuje aktualne posudźowanje rizika H5N8, kotrež podawa Friedricha Löfflerowy institut, 15 přizjewjenjow z Lipšćanskeje kónčiny, města Lipska a wokrjesa Sakska Šwica-wuchodne Rudne horiny, w Braniborskej dwě přizjewjeni we wokrjesu Podstupim/srjedźna Marka a w Teltowje. Stajnje běchu to dźiwje ptaki. Delnja, srjedźna a Hornja Łužica njejsu dotal wot najnowšeje žołmy mrětwy potrjechene.
Budyšin (SN/at). Ataka zababjenych neonacijow minjeny pjatk w Budyšinje na čłonow Lěwicarskeje młodźiny, při čimž poćerpje pjeć młodych lěwicarjow zdźěla ćežke zranjenja, serbskeho zapósłanca Sakskeho krajneho sejma Hajka Kozela (Lěwica) nastróža. „Woporam přeju spěšne wustrowjenje. Nadźijam so, zo njedadźa so tež tajkich nadpadow dla wotdźeržować, dale měrniwje přećiwo ideologiji nacijow wojować. To je w Budyšinje trěbnišo hač hdy prjedy“, piše zapósłanc w nowinskim wozjewjenju.
„Prosće jenož kołwrótny“ mjenuje Alan Feely medijowy hołk a tołk wokoło swojeho fish-and-chips-wobchoda w sewjeroirskim Belfasće. Tydźenja bě wón skazanku młodeje žony na swoju Facebook-stronu stajił, wot toho časa telefon nastajnosći klinka. Skazarka chcyše, zo wón pola Spara zastanje a jej wottam gripowe tablety sobu přinjese. „Skazam jenož něšto k jědźi, zo bych tablety dóstała. Sym jara chora.“ Sobudźěłaćer je jej lěk wobstarał.
Za transport mjedu do hnězda wužiwaja mrowje optimalne pomocne srědki kaž móličke kruchi hubicy. To su wědomostnicy na uniwersiće w madźarskim Szegedźe na pospytach z mrowjemi wuslědźili. Insekty wužiwaja tež srjódki, hałžki abo papjerjane šlebjerdki, zo bychu měd transportowali. Wo tym rozprawjachu wědomostnicy w fachowym magacinje Animal Behaviour.
Podstupim (SN/MiR). Braniborske ministerstwo za wědomosć, slědźenje a kultura (MWFK) je wudało nowy flajer wo prawach braniborskich Serbow. Informacije su němsce a delnjoserbsce podate. „Njeje to prěni flajer tohole razu, ale mjeztym druhi nakład“, rjekny na naprašowanje SN referent zamołwiteje kraja za naležnosće Serbow pola MWFK Měto Nowak.
Nowy flajer wo prawach Serbow bu trěbny, dokelž skutkuje jako zamołwita kraja wot lońšeho 20. septembra statna sekretarka dr. Ulrike Gutheil. Wona přewza zastojnstwo wot Martina Gorholta, kiž je wot awgusta 2016 zamołwity kraja pola Zwjazka za mjezynarodne poćahi. Nimo pokiwow na podate zakonske rjadowanja podawa flajer informacije wo zamołwitych w měsće Choćebuzu kaž tež we wotpowědnych wokrjesach Braniborskeje. Podaty je tohorunja zwisk k Radźe za serbske naležnosće. W dosć wosobinskich słowach Ulrike Gutheil wobydlerjow namołwja so při starosćach na nju a jeje sobudźěłaćerjow wobroćić. Zdobom jich pozbudźa, zakonske teksty ze žiwjenjom pjelnić a wjetše sebjewědomje pokazać.
Damaskus/Berlin (dpa/K/SN). Wot Ruskeje a Turkowskeje wujednany přiměr mjez wójskom knježerstwa a wěstymi skupinami rebelow so w dalokej měrje dodźerži. Silwester je jón tež Bjezstrašnostna rada UNO jednohłósnje schwaliła. K třěleńcam dochadźa pak přeco zaso z bojownikami teroristiskich zeskupjenjow, kotrež su z přiměra wuzamknjene. Němski wonkowny minister Frank-Walter Steinmeier (SPD) widźi w přiměrje šansu za trajny měr w Syriskej.
Diplomaća zaso w domiznje
Moskwa (dpa/SN). Pozdatnych ruskich hackerskich nadpadow dla z USA wupokazani ruscy diplomaća su so do swojeje domizny wróćili. Lětadło z nimi je dźensa rano na jednym z Moskowskich lětanišćow přizemiło. Prezident Wladimir Putin je dźěći pósłancow na tradicionalny nowolětny swjedźeń do Krjemla přeprosył. Prezident USA Barack Obama bě minjeny štwórtk 35 ruskich diplomatow z kraja wupokazał. Ruska bě z akcijemi hackerow pječa wólbny bój w USA wobwliwowała. Moskwa njeje na kročel USA ze samsnej naprawu reagowała.
Liči z bórzomnym dobyćom