Berlin (SN/mb). Je zwjazkowe knježerstwo zwólniwe, próstwu Zwjazkoweje rady spěšnje spjelnić a so wo přiwzaće štyrjoch domoródnych mjeńšin do zakładneho zakonja starać (SN su rozprawjeli)? Na to drje aktualna zdźělenka mjeńšinoweho sekretariata w nadawku mjeńšinoweje rady njewotmołwja. Ale je zajimawych indicow: Na wčerawšim wopyće zastupjerjow mjeńšin – mjez nimi běchu předsyda Domowiny Dawid Statik, jeho naměstnik Hartmut Leipner a hłowna jednaćelka třěšneho zwjazka Judit Šołćina – w nutřkownym ministerstwje Zwjazka běše Christoph de Vries (CDU) rozmołwny partner. Wón nutřkowneho ministra jako parlamentariski statny sekretar zastupuje a je za zwisk ze zwjazkowym sejmom zamołwity, kiž ma wo změnje wustawy rozsudźić.
Nimo njeho je so tež Hans-Leo Dirks, nawoda referata w ministerstwje a za narodne mjeńšiny zamołwity, na terminje wobdźělił. De Vries „zwurazni swoju sympatiju za naležnosće narodnych mjeńšin a hódnoćeše dźěło mjeńšinoweje rady“, so w zdźělence wjeselachu.
Drježdźany/Budyšin (SN/MiP). Kabinet sakskeho knježerstwa je minjenu wutoru wobzamknył, zo chcedźa nowy pilotny projekt „Alternatiwny praktikum za wučerjow na šulach we wuchodnej Sakskej“ (ALSO) dale wjesć a samo rozšěrić. Tole je nowy format praktikuma za přichodnych wučerjow, kotryž su minjene šulske lěto zahajili.
„Projekt ALSO je kooperacija mjez Sakskim statnym ministerstwom za kultus, Krajnym zarjadom za šulu a kubłanje, Zhorjelskej wokrjesnej staršiskej radu kaž tež Drježdźanskej TU“, znazornja Clemens Arndt, nowinski rěčnik Krajneho zarjada za šulu a kubłanje (LaSuB), dźensa na naprašowanje našeho wječornika. Wón praji: „Z projektom damy studentam wučerstwa hižo sčasom wobstajnu móžnosć, praksu wučerstwa zeznać, swoje nazhonjenja pod fachowym nawodom systematisce wuhódnoćeć a z teoretiskimi pedagogiskimi konceptami přirunować“.
Lipowe łopješko ze serbskimi barbami, kaž je jako nalěpk abo přitykačk mjeztym často wuhladamy, je drohoćinka. W zjawnosći widźimy dźeń a wjace wariantow, kotrež su njezaměnliwemu originalej podobne, jón takrjec na někajke wašnje napodobnjeja. A sym sej wěsta, zo so jim w přichodźe hišće dalše přidruža. Štóž chce symbol Domowiny „serbske lipowe łopješko“ wužiwać, ma jej za to mały obolus zapłaćić. To pak jenož, maja-li so wudźěłki, na kotrychž so grafika jewi, předawać. A to mam za prawje!
Před lětami je so wo tym diskutowało, kak mamy Pančičansko-Kukowski chór a Smjerdźečanski centrum za swójby rozeznawać, kotrejž stej po lipje pomjenowanej a hač je jenake pomjenowanje scyła dowolene. To bě lochko rozrisać. Chór piše so w małych, kubłanišćo pak we wulkich pismikach. Mjeztym ma chór Lipa samo spěwarski dorost Lipki.
Budyšin/Bozen (SN/mb). Hdyž so wot přichodneho štwórtka w južnotirolskim Bozenje delegaća europskeho třěšneho zwjazka domoródnych awtochtonych mjeńšin FUEN schadźuja, njepóńdźe jenož wo mjezsobnu wuměnu a wólby noweho nawodnistwa organizacije, ale tež wo přichodne politiske wusměrjenje. Dr. Hartmut Leipner, městopředsyda Domowiny a rěčnik dźěłoweho zjednoćenstwa słowjanskich mjeńšin w FUEN, nastupi k wólbam nowych wiceprezidentow. Dotalne wjednistwo je kongresej naćisk zakładneho dokumenta předpołožiło: „Sylnosć w mnohotnosći – manifest za přichod tradicionalnych narodnych a rěčnych mjeńšinow“. W mjeńšinowej radźe Němskeje su so zastupjerjo tudyšich mjeńšin na to dojednali, zo maja diskusiju wo manifesće za zmysłapołnu, wobzamknjenje teksta pak měło so přestorčić.
Budyšin (LS/SN). We wokrjesnej politice wo tym diskutuja, hač měł wokrjes 20 młodych ćěkancow, kotřiž su wosebitu podpěru jako małolětni požadarjo azyla bjez přewoda dóstali, tež po jich 18. narodninach dale dohladować.
Wokrjesny radźićel AfD Steffen Lehmann na to skedźbni, zo stat lětnje 13 900 eurow za kóždeho azylanta nałožuje, za małolětneho ćěkanca pak 83 500 eurow. 90 procentow potrjechenych młodych dorosćenych pochadźa z Afghanistana abo Syriskeje. Wón twjerdźi, zo nastawaja tak kóšty 1,4 milionow eurow, wokrjes pak bě jeničce wo 3,5 h fachowskeho dohlada wob tydźeń rěčał. Cil je, młodostnych na samostatne žiwjenje přihotować – přez podpěru při komunikaciji ze zarjadami a rjadowanju dokumentow, ale tež při wotzamknjenju šule a wukubłanja. Lehmann žada sej dohlad do aktow, zo by pruwował, čehodla tute pady jako ,,ambulantne hladanje“ płaća. Zakoń dowola podlěšenje pomocy hač do 21. žiwjenskeho lěta, ale jenož w padźe indiwidualneje potrjeby. Lehmann chce wujasnić, hač su wuměnjenja za to spjelnjene. Próstwu ma potrjecheny ze stejišćom hladarja zapodać.
Pod nadpismom „Projekt Mudra 2.0 abo Za čo trjebamy dźensa hišće nowy serbski słownik a kak ma tajki wupadać“ přeproša Maćica Serbska 21. oktobra na zjawny přednošk do Budyskeho Serbskeho domu. Referentka budźe dr. Katja Brankačkec. Bosćan Nawka je so z njej rozmołwjał.
Knjeni Brankačkec, što so za projektom chowa a wo kotry nowy słownik so jedna?
K. Brankačkec: Hižo před wjele lětami je slawist a přećel Serbow Jiří Mudra započinał, hesła za hornjoserbsko-čěski słownik zběrać. Jako w lěće 2009 zemrě, wopřijimaše jeho zapis nimale dwě třećinje alfabeta. Wot toho časa je tónle torso w jeho zawostajenstwje „drěmał“. Mjeztym mustwo fachowcow na nastork Towarstwa přećelow Serbow a dźakowano zjawnemu spěchowanju na nim dźěła.
Je da potrjeby za tajkule publikaciju?