Chceće rady zeleninu abo sad plahować a nimaće dosć městna za to. Da natwarće sej tipi, po kotrymž móža so rostliny plesć. W horncu spřihotowany je tón fleksibelny a hodźi so na wšelake blaki.
Mjeno Cecilije Nawkec je wusko z nowotarstwom pola serbskeje katolskeje drasty do wójny a po lěće 1945 splećene. Njedawno dósta Budyski Serbski muzej hnydom z dweju žórłow zajimawe přikłady poskićene. Maruša Šołćic a Chrysta Meškankowa darištej ze swójbneho wobsydstwa drastu, kotraž wuznamjenja so z praktiskosću a estetiku, wosebje njezwučenych barbow płatu a abstraktnych floralnych wušiwankow po naćiskach Měrćina Nowaka-Njechorńskeho dla.
W tutej kolumnje powědaja štyrjo redakciji SN znaći mjezynarodni awtorojo, wotměnjacy so pod pseudonymom „prof. Wink“, jónu wob měsac wo swojich nazhonjenjach a dožiwjenjach we wobłuku zetkanja kulturow, identitow, rěčow a narodnych mjeńšin.
Snano to njewěriće, bě pak čas, zo prof. Wink njebě hišće z profesorom. Bě 23 lět stary, měješe wulke sony a bě wćipny na swět. Wćipnosć jeho wabješe so na puć nastajić. Wink chcyše sej swět wotkryć.
A tak poda so přichodny profesor na studij do Parisa. Rjanosć twarjenjow, bohatosć wukładnych woknow, powěsće wo měsće romantiskich zetkanjow a słódneje kuchnje młodeho studenta tróšku zatrašichu. Nimo toho cuza rěč, komplikowany system podzemskeje železnicy, wša uniwersitna běrokratija ... Wšo to je wuskutkowało, zo njebě sej hižo tak wěsty, hač budźe kmany tu cyłe lěto wutrać. Rozmyslowaše, hač bě wćipnosć woprawdźe dobry poradźowar.
„Wajchtar trubi“ a ze swojeho kućika trubi nam retomas zabawnych podawiznow. 1967 wozjewi serbski spisowaćel Jan Wornar zběrku 30 powědančkow. Zwjazowacy element je postawa nócneho wjesneho stražnika, kiž skoro wšitko zhoni, a wjele wě abo sam sobu dožiwja. Jednotliwe epizody su zdźěla awtobiografisce inspirěrowane, zdźěla nazběrane a snano tež wumyslene. Při tym su po zaćišću spisarja wone stawiznički awtobiografiskeho razu, z wida młodeho pachoła najsylnišo skutkowace.
Rěčny stil orientuje so na wjesnej serbšćinje, štož pak njerěka, zo je Jan Wornar w jednorej rěči pisał, skerje nawopak. Hladajo mjez druhim na wobłuk cyłkowneho wjesneho žiwjenja napadnje jara bohaty słowoskład. Zeznajomjamy so z wobswětom, kotryž tworjachu ratarstwo, wjesny cyłk a serbski miljej. Jako čitar pytnješ, zo je awtor wšitke swoje postawy, tež trochu „jednore“, poprawom rady měł.
Dźiwajo na to, zo bě rysowany wobswět knihi hižo za čas wudaća zašoł, zda so dźensa wězo ćim zdaleniši. Tak su knihi kaž „Wajchtar“ a podobne kaž wokno do zašłosće. Měrćin Brycka
Nětko je tak daloko, zo su so tež w Hornjej Łužicy ludźo mjenje abo bóle na to zwučili: W ćahu, busu, tramwajce kaž tež we wobchodach je škit za hubu a nós jara trěbny winowatostny přisłušk. W durinskej Jenje, hdźež su jako prěnim wulkoměsće w Němskej z tajkim rjadowanjom hižo dwě njedźeli žiwi, zdawa so to wuspěšne być. Wot 10. apryla nimaja tam žanu dalšu z koronawirusom inficěrowanu wobkrućenu wosobu.
Po wšěm Budyskim wokrjesu su so hnydom pilne pomocnicy za šijawu sydnyli, zo bychu z čestnohamtskim angažementom k tomu přinošowali, najwšelakorišim socialnym zarjadnišćam nuznje trěbne jednore zakryća za hubu a nós přewostajić. Wo tym smy na mnohe wašnje tež w našim wječorniku rozprawjeli.
Herbert Schnabel dźěłaše wot lěta 1993 we wonkownej staciji přirodneje straže biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty w Bjedrichecach. Po 27 lětach intensiwneho skutkowanja je so wón kónc februara na wuměnk podał. Čestnohamtsce pak chce w Kulowskej wjesnej skupinje přirodoškitneho zwjazka Nabu dale aktiwny być.
Pisana žaba z betona na dworje Šćeńčanskeje pěstowarnje „Raj kubołćikow“ w nošerstwje Křesćansko-socialneho kubłanskeho skutka dźěći zawjesela. Přirodoškitar Herbert Schnabel je ju před měsacami tam připrawił. Wot lěta 1993 bě wón na wonkownej staciji biosferoweho rezerwata Hornjołužiska hola a haty w Bjedrichecach jako ranger skutkował.
1945 bu wjes Slepo wjacore razy bombardowana. Někotre dny po tym dožiwichu wobydlerjo wuswobodźenje z fašizma.
Christa Čepelowa bě hakle wosom lět. W swojej ródnej wsy Trjebinje je wona 16. apryla 1945 připadnje z woknom hladała. „Nisko lětace lětadła pušćachu bomby direktnje nad Slepjanskej cyrkwju na zemju“, 83lětna praji.
Krótko po ćežkich nadpadach z powětra je artilerija Slepo wobtřělała. Dubrawec hospodarstwo bu dospołnje zničene. Hančec kowarnja a Gnilicec a Knöfelic bróžnje so palachu. Slepjansku cyrkej a wěžu su tři bomby trjechili, a artilerija bě ju tohorunja wobškodźiła, kaž Helmut Hančo w knize „Schleife. Slepo. Wjesna chronika 12720–1972“ rozprawja.
„Smy hišće dołho pod wuskutkami wójny ćerpjeli“, Christa Čepelowa rozprawja, „naša šula w Trjebinje bě zničena. Tak wuknjechmy my wjetše dźěći w Slepom. Hodźinu dyrbjachmy po sněze w třěskacej zymje tam běžeć.“