Instalaciju Habecka skónčili

Dienstag, 07. Januar 2025 geschrieben von:

Mnichow (dpa/SN). Instalacija z portretom kanclerskeho kandidata Zelenych Roberta Habecka na Mnichowskich Wrotach dobyća zbudźa rozhorjenosć. Policija je akciju mjeztym skónčiła, dokelž njemóžachu zamołwići trěbnu dowolnosć města předpołožić. Firma bě zdźěliła, zo jedna w nadawku Zelenych a zo planuje dalše akcije tutoho razu w druhim městach. Generalny sekretar bayerskeje CSU Martin Huber mjenowaše wólbnu akciju „nowu dimensiju zeleneje arogancy“.

Kickl předstaja swoje plany

Wien (dpa/SN). Po tym zo je wot awstriskeho zwjazkoweho kanclera Alexandera van der Bellena nadawk k wutworjenju noweho knježerstwa dóstał, je nawoda prawicarskeje FPÖ Herbert Kickl dźensa swoje plany zjawnosći předstajił. Wotpowědnu lisćinu temow bě wón z konserwatiwnej ÖVP hižo zestajał. K tomu słuša razniša azylowa politika. W septembru bě FPÖ wólby parlamenta dobyła. Pospyty, knježerstwo bjez prawicarjow wutworić, běchu zwrěšćili.

Wopory lěpje podpěrować

Z dobrej naladu na sněhakach reaguje tónle wobydler města Annapolis w staće USA Maryland na zymski wichor, kiž je tam ­nadróžny wobchad a zjawne žiwjenje w dalokej měrje zlemił. Dróhi su zalodźene, zarjadnišća njedźěłaja. Tež w bliskim ­Washingtonje maja problemy. Cyłkownje 60 milionow ludźi w USA je potrjechenych. Foto: dpa/Susan Walsh

Krawny nadpad wopominali

Dienstag, 07. Januar 2025 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Dźesać lět po islamistiskim nadpadźe na francoski satiriski časopis „Charlie Hebdo“ w Parisu je zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) wopory wopominał. Hashtag #JesuisCharlie bu po „barbariskim nadpadźe“ po wšěm swěće znaty, piše Scholz na platformje X. „Smy dźensa kaž tehdy ze swojimi francoskimi přećelemi zwjazani. Nadpad měrješe so na swobodu a demokratiju – tole nihdy njeakceptujemy.“ Při njeskutku 7. januara 2015 je cyłkownje 17 ludźi žiwjenje přisadźiło. Do pomjatka zarył je so wosebje nadpad na redakciju časopisa „Charlie Hebdo“. Tam běchu islamisća dwanaće redaktorow a sobudźěłaćerjow runjewon wotprawili. Časopis je za swoje islam wusměšowace karikatury znaty.

Po 20 lětach z jastwa pušćeni

Dienstag, 07. Januar 2025 geschrieben von:
Washington (dpa/SN). Rozžohnowace so knježerstwo USA je jědnaće dalšich jatych ze zlě wuwołaneho lěhwa Guantánamo na Kubje pušćiło a do Omana wupokazało. Po informacijach zakitowanskeho ministerstwa USA pochadźeja mužojo z Jemena. Woni běchu wjace hač 20 lět bjez wobskóržby zajeći. Nětko je w lěhwje hišće 15 jatych. Lěhwo Guantánamo na kupje Kuba na tamnišim wojerskim zepěranišću USA Guantánamo Bay běchu po atentaće 11. septembra 2001 zarjadowali, zo móhli tam islamistiskich teroristow izolować. Z časami bě tam 800 ludźi zajatych. Wjetšina z nich njeje ni­hdy sudniski proces dožiwiła. Wobstejnosće jatby a formy přesłyšowanja zbudźichu wospjet mjezynarodnu kritiku.

Wólbne dobyće Trumpa wobkrućene

Dienstag, 07. Januar 2025 geschrieben von:

Washington (dpa/SN). Kongres USA je dobyće republikana Donalda Trumpa při prezidentskich wólbach 5. nowembra 2024 oficialnje wobkrućił. Amtěrowaca wiceprezidentka Kamala Harris, kotraž bě při wólbach přećiwo Trumpej nastupiła a jemu podležała, je hamtski kónčny wuslědk na zhromadnym posedźenju wobeju komorow parlamenta wozjewiła. Trump bě wólby njewočakowano jasnje přećiwo Harris dobył.

Jako prezidentka senata měješe runje Kamala Harris nadawk, formalny proces wobkrućenja wólbneho wuslědka nawjedować. Certifikacija wólbneho wuslědka w parlamenće bě posledni wulki měznik do spřisahanja Trumpa za noweho prezidenta 20. januara we Washingtonje.

Formalny akt wobkrućenja wólbneho wuslědka bě so před štyrjomi lětami na dotal njesłyšany skandal wuwił. Po swojej wólbnej poražce bě Trump wo wólbnym wobšudnistwje rěčał a swojich přiwisnikow našćuwał. Tući na to kapitol namócnje nadběhowachu. Při rozestajenjach pjeć ludźi zemrěchu.

Dierks: Parlament móžnosćow

Dienstag, 07. Januar 2025 geschrieben von:

Prezident Sakskeho krajneho sejma namołwja k politiskim kompromisam

Drježdźany (dpa/SN). Prezident Sakskeho krajneho sejma Alexander Dierks je sej w swojej wčerawšej narěči na nowolětnym přijeću nowu politisku kulturu w parlamenće žadał. „Mój narok je, zo stanje so Sakski krajny sejm z parlamentom móžnosćow a natwara přichoda.“ Prezident krajneho sejma potwjerdźi, kak wažny kompromis za demokratiju je. Dwójny etat 2025/2026 je hnydom prěnje wužadanje w tymle nastupanju. ­Nimo toho wupraji so Alexander Dierks za nowy rozmach a wjetšu swobodu.

Před nimale 300 prošenymi hosćemi rjekny prezident krajneho sejma: „Wu­tworjenje noweho knježerstwa symbo­lizuje zdobom nowu dobu sakskeje demokratije a sakskeho parlamentarizma. Prěni króć w stawiznach swobodneho stata mamy statne knježerstwo, kotrež nima swójsku wjetšinu w Sakskim krajnym sejmje.“

Tule prošu njelutować!

Dienstag, 07. Januar 2025 geschrieben von:

Hdyž pjenjezy pobrachuja, potom lutujemy rady na městnach, wot kotrychž sej myslimy, zo wažne njejsu. Samsny princip nawožuje tež stat. W Berlinje smy widźeli, kak spěšnje je etat za kulturu skrótšeny. Tomu měli w Sakskej zadźěwać, to maja Zeleni cyle prawje. Kultura je za demo­kratisku towaršnosć – haj, za strowu towaršnosć docyła – njeparujomna. Wosebje iniciatiwy a institucije participowanja, kaž Budyski Thespis-centrum, su šrubiki, kotrež konstrukt našeho zhromadneho žiwjenja hromadźe dźerža, wšako skića ­wone wšěm tym móžnosć dźiwadło dožiwić, kotrychž tute dotal docpěło njeje. Zo njedóstawa Budyski centrum hižo dalše spěchowanje, je zahubny signal. Integra­cija, participacija, wjeselo a kreatiwita maja tak znowa mjenje móžnosćow so w měsće wuwiwać. Zo chcedźa so zamołwići čestnohamtsce dale angažować, za to měli jim wšu česć wopokazać, wšako jich dźěło runjewon lochke njeje.

Maximilian Gruber

To a tamne (07.01.25)

Dienstag, 07. Januar 2025 geschrieben von:

Zanurjeny do wobrazowki swojeho šmóratka je 42lětny muž w Bremerhavenje do rěki Weser padnył. Jenož z pomocu přewodźerki so mužej poradźi, w lód­zymnej rěce a póćmje w přistawje schody z wody namakać. Mobilny telefon pak wostanje zhubjeny. Policija wo to prosy, najebać napjate hry na smartphonje na wonkowne wobstejnosće njezabyć. Do wody padnyć móže při aktualnych wjedrowych wobstejnosćach strašne być.

Třo zymscy turisća z Israela su so na ­horje w Japanskej zabłudźili a čakaja na pomoc. Ze swojimi sněhowymi deskami su sej mužojo na wjeršku hory w cen­tralnej Japanskej do paslow zalězli. Tam drje dyrbja hišće chwilu wutrać, dokelž njemóža so pomocnicy špatneho wjedra dla na puć k nim podać. Hakle hdyž je so wjedro polěpšiło, móža helikoptery hórskeje słužby zaso lećeć.

Kuražěrowana z wulkej a serbskej wutrobu

Montag, 06. Januar 2025 geschrieben von:

W zašłym tydźenju roznjese so zrudźaca powěsć po Łužicy, zo je njedźelu, 29. decembra, w starobje 84 lět zemrěła ně­hdyša Čornochołmčanska wjesnjanostka a jako „mać Krabatoweho młyna“ znata Gertrud Wincarjowa.

Jako reporterka sym ju w Čornym Chołmcu wosobinsce zeznała, jako je so projekt „Krabatowy młyn“ runje hakle započał. Mi wona wot spočatka impo­nowaše – ze swojim direktnym, runym wašnjom, kiž pokazowaše zdobom jeje wulku wutrobu. Gertrud Wincarjowa zwjazowaše wulki optimizm ze strowym realizmom, měješe sony a wědźeše, kak je zwoprawdźić: z njepředstajomnej kreatiwitu a zasakłosću. „Njeńdźe“ pola njeje njedawaše. Tež, dokelž telko ludźi znaješe a zapřahny, dokelž sama sobu rukawy wuhorny a přeco w prědnim rynku fronty steješe, njemóžeše jej nichtó „ně“ rjec.

Hanzo Wylem-Keł znapřećiwja

Montag, 06. Januar 2025 geschrieben von:

Hladajo na we wudaću SN minjeny pjatk wozjewjeny artikl „Łužiska Alianca so wobara“ chce so Hanzo Wylem-Keł k tematice wuprajić a wobsahej přinoška znapřećiwić.

Wětošow. „Ronny Böhme bu hižo lěta 2022 přisłodźenjow a wopačnych wuprajenjow dla z čłonstwa a zastojnstwow Łužiskeje Aliancy wuzamknjeny. Tuchwilu pak so ze starymi dokumentami jako čłon „předsydstwa“ wudawa a wopačne twjerdźenja šěri. Wólbna komisija a wólbny wuběrk Serbskeho sejma stej informowanej. Wěcownje njezmyslnych wuprajenjow dla njejsu potrjecheni twjerdźenja Ronnyja Böhmeho chutnje brali. Tuž je so nětko na někotre medije wobroćił. Podobne podawki z knjezom Böhme hižo wospjet w Hornjej Łužicy wobkedźbowachmy, čehoždla su tež druhe towarstwa jeho ze samsnych přičin wuzamknyli! Přećiwo Ronnyjej Böhme chłostanskoprawnisce postupujemy, dokelž je sej wón hišće dalše njewopřijomne wěcy dowolił.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND