Jan Bogumił Fabricius

Freitag, 30. Dezember 2016 geschrieben von:
30. decembra 1741 zemrě w Choćebuzu superintendent Jan Bogumił Fabricius, spěchowar a zakitowar delnjoserbstwa. Narodźił bě so 12. februara 1681 młynkej w pólskej Skwierzynje nad Wartu. W Gießenje a Halle studowaše wón ewangelsku teologiju. Wot lěta 1702 do 1708 bě farar w Korjenju. Tamniši knježk von Pannwitz bě swěrny pietist wažeše sej serbsku rěč, kotruž Fabricius spěšnje nawukny. Bórze pósła Halleska uniwersita bohosłowcow k Fabriciusej, zo by jich w serbšćinje wuwučował. 1706 załoži wón z podpěru knježka na Korjeńskej farje prěnju knihićišćernju pruskeho Choćebuskeho wokrjesa. Hišće samsne lěto da tam Lutherowy katechizm ćišćeć a 1709 delnjoserbski Nowy zakoń. Na Fabriciusa dopomina pomnik před faru. 300. róčnicu ćišća Noweho zakonja wopominaše lěta 2009 Serbski ewangelski cyrkwinski dźeń. Wot 1708 do 1726 bě Fabricius wyši farar w Picnju a po tym hač do smjerće superintendent w Choćebuzu. Jako bě prěni pruski kral Bjedrich 1711 wutworjenje wjesnych šulow přikazał, staraše so Fabricius wo to, zo wuwučowachu tam serbsku rěč. Manfred Laduš

Za jewišćo pisali

Donnerstag, 29. Dezember 2016 geschrieben von:
Budyšin (SN). 21 awtorow a awtorkow je so na wubědźowanju „LAUSITZEN“ wobdźěliło, zdźěli Němsko-Serbske ludowe dźiwadło. 15. januara chcedźa dobyćerjow we wobłuku zarjadowanja Łužiske literarne dopołdnjo wuznamjenić. Ideje za dźiwadłowe kruchi a jich awtorow potom tež zjawnje předstaja. Hłowny dobyćer dóstanje sydomměsačny spěchowanski stipendij za dozhotowjenje krucha. W lěću běchu Budyske NSLDź, Statne dźiwadło Choćebuz a Nowe jewišćo Zły Komorow wubědźowanje wupisali ze žadanjom, zo měli so kruchi wobsahowje z Hornjej a Delnjej Łužicu rozestajeć, a to za maksimalnje wosom hrajerjow. Załožba za serbski lud a Braniborska projekt spěchujetej.

Zahaja jubilejw Budyšinje

Donnerstag, 29. Dezember 2016 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). Jubilejne lěto składnostnje 500 lět reformacije zahaji ewangelsko-lutherska krajna cyrkej Sakskeje z ekumeniskimi swjedźenskimi kemšemi w Budyskej cyrkwi swj. Pětra, a to 6. januara we 18 hodź. Arcybiskop ewangelsko-lutherskeje cyrkwje Ruskeje Dietrich Brauer budźe tam prědować. Tež sakski krajny biskop dr. Carsten Rentzing a nowy­ Drježdźansko-Mišnjanski biskop Heinrich Timmerevers so wobdźělitaj. Po bohosłužbje chcedźa wot krajneje cyrkwje a Swobodneho stata Sakskeje hromadźe wudaty žurnal „Smy tak swobodni – jubilej reformacije 2017“ předstajić. Přizamknje so přijeće ze sakskim ministerskim prezidentom Stanisławom Tilichom (CDU) w Dźiwadle na hrodźe. Dohromady 19 wosebitych zarjadowanjow planuja składnostnje jubileja reformacije w cyrkwinskim wobwodźe Budyšin-Kamjenc.

Serbske wjerški budu premjera wot LND wudateje knihi „Pjeć lětstotkow – Serbja a reformacija“, wotpowědna wustajeńca w Serbskim muzeju a konferenca Serbskeho instituta.

Wjace wopytowarjow w muzeju

Donnerstag, 29. Dezember 2016 geschrieben von:

Serbski muzej Budyšin móže so nad nimale 3 000 wjace hosći hač loni wjeselić. Cyłkownje něhdźe 13 460 ludźi je dom na Hrodźe (staw z 18. decembra 2016) lětsa wopytało.

Budyšin (SN/CoR). Dobra bilanca wopytowarskeje statistiki Budyskeho Serbskeho muzeja wotbłyšćuje so tež w ličbje zarjadowanjow. Tak wotměchu tam dohromady 175 zarjadowanjow z kubłanskim pozadkom, porno něhdźe 80 loni je to stopnjowanje wo wjace hač sto procentow. Tak su lětsa 110 króć zajimcow po wustajeńcach wodźili a jim dwanaće přednoškow poskićili. K tomu přińdźe hišće 31 pedagogiskich programow a 22 zarjadowanjow we wobłuku kooperaciskich projektow.

Wuměłcy Serbskeho ludoweho ansambla so wjeselachu, zo je wčera něhdźe 50 přihladowarjow – wosebje dźěći ze staršimi – na předstajenje­ interaktiwneje němskorěčneje bajki „Překlepana liška“ přišło. Rady ansamblowcy, kaž tule spěwar Pětr Cyž, hosći­ mjez hodami a Nowym lětom na předstajenja, ale tež na kofej a tykanc, do swojeho domu witaja. Foto: SN/Maćij Bulank

Pisane lěto serbskeho dźiwadła

Mittwoch, 28. Dezember 2016 geschrieben von:

Spokojom zhladuje serbske dźiwadło Budyskeho NSLDź na bilancu lěta 2016. Dohromady je sej 5 766 ludźi 70 předstajenjow dwanaće inscenacijow wobhladało. Wuslědk sezony je tuž porno lońšim 73 předstajenjam ze 6 042 wopytowarjemi nimale stabilny wostał.

Budyšin (SN/CoR). Prěnje městno najwoblubowanišich lětušich inscenacijow dźělitej sej lětsa kruchaj za dźěći a za dorosćenych. Tak wobhlada sej 986 ludźi w šěsć předstajenjach hłownu inscenaciju „Jakni mužojo“ na hłownym jewišću NSLDź a eksaktnje runje telko dźěći třirěčny kruch „Ferkel, hunčo a prosetko“ w 15 předstajenjach na wjacorych městnach. Delnjoserbsce předstajichu hru „Zgubjone a namakane – Ein Herz und andere Dinge“ 826 młodym wopytowarjam na dwanaće předstajenjach. K wjerškam słušeše tež serbska prapremjera krucha Hanki Jenčec „Crux abo Zbóžnik pod łožom“. Režiser Měrko Brankačk bě za hólcow spisanu hru hromadźe z holcami Serbskeho młodźinskeho dźiwadła zdźěłał a inscenował. Na pjeć předstajenjach móžachu 761 hosći witać.

Grit Lemke wopušći DOK Lipsk

Dienstag, 27. Dezember 2016 geschrieben von:

Po 26 lět dźěławosće je so dr. Grit Lemke z Lipšćanskim Mjezynarodnym festiwalom za dokumentarny a animaciski film (DOK Lipsk) rozžohnowała. Jako kuratorka sekcije „Heimat / Domownja“ Choćebuskeho festiwala chce so wona přichodnje za łužisku filmowu scenu zasadźeć. Minjene dny zetka so dr. Lemke z direktorom Załožby za serbski­ lud Janom­ Budarjom.

Nowy festiwalza Hornju Łužicu

Dienstag, 27. Dezember 2016 geschrieben von:

Budyšin (SN/CoR). Prěni raz wotměje so wot 2. do 4. februara 2017 na wšelakich městnach Budyskeho a Zhorjelskeho wokrjesa Hornjołužiski festiwal dźěćaceje hudźby. Program skići pěstowarnjam a zakładnym šulam koncerty za sobuskutkowanje, dźěłarničku za multipli­katorow a pedagogow kaž tež zarjadowanja za cyłe swójby. Kulturny rum Hornja Łužica-Delnja Šleska spěchuje festiwal z 13 000 eurami, kulturna załožba Swobodneho stata Sakskeje z nimale 13 500 eurami. Tež regionalny wobchadny zwjazk ZVON a město Budyšin słušatej k spěchowarjam. Je to zhromadny projekt sociokulturnych centrow regiona.

Iniciatorka a wuměłstwowa nawodnica festiwala je Beate Tarrach, koordinator je Stefan Lehmann z Budyskeho Kamjentneho domu. Wjeršk festiwala ma koncert Gerharda Schöny we Wojerecach być. W Budyšinje steji 1996 zemrěta hudźbna pedagogowka Christel Ulbrich w srjedźišću. Festiwal skónči so w SLA ze swójbnym­ koncertom regionalnych wuměłcow a dźěćacych skupin.

Spěwar George Michael je njeboh. Tójšto ludźi poda so wčera spontanje k domej w Oxfordshire pola Londona, w kotrymž bě wuměłc njedźelu 53lětny po zaprajenju wutroby wudychał. Michael bě jedyn z najwuspěšnišich britiskich hudźbnikow. Mjeztym su mnozy zastupnicy popoweje hudźby swoje sobužarowanje wuprajili, Madonna­ runje tak kaž Elton John. Foto: dpa/Andrew Matthews

Wobrada wosrjedź wsy

Freitag, 23. Dezember 2016 geschrieben von:

Hodowna kriminalka z pjera Měrćina Wjenka

I

Komisar Krawc so přez črjódu ludźi tłóči, kotraž so doko­ławokoło wjesneho ladka mjerwi. Čerwjeno-běły wěstotny banćik so před nimi spina kaž jaka před brjuchom policista Šmita, kiž na tamnym boku zaraćenja na to dźiwa, zo je nichtó njepřestupi.

„Nimaja ludźo tu patoržicu ničo za dźěło?“, so jeho Krawc wopraša.

„W zanjesenej wsy kaž jow? Powěsć, zo jow mortwy leži, je so spěšnišo rozjesła, hač smy sej sem dojěli.“

Wón pokazuje na wjesnjanow, kotřiž fascinowani na mortweho wudźěraja. Krawc pak so skerje za nopašk w ruce Šmita zajimuje, z kotrehož para stupa. Hrabnje sej jón a z razom połojcu wupije.

„Ale, ale, Šmito. To tola žadyn čaj njeje. Zo so ty mi lepić njedaš! Tróšku dźiwnje dźě to wupada, zo při słónčku a pjatnaće stopnjach tu z termoskanku stejiš.“

„Zwotkel dyrbi hodowna atmosfera hewak přińć, hdyž žno žanu zymu nimamy a ja dźensa dźěłać dyrbju. A jako njeby to hišće dosahało, je mi wčera tajki njedočink nós złamał.“

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND