Tež šulerjo su namołwjeni
Pod hesłom „Přidaj swoje tři najgroše/Gib deinen Senf dazu“ wotměja so lětsa wot 3. septembra hač do 3. oktobra 1. Budyske tydźenje demokratije. Sofija Delanec z Budyskeho Kamjentneho domu je organizaciju podawka hłownje přewzała. Cordula Ratajczakowa je so ze Serbowku rozmołwjała.
Prěnje zjawne zarjadowanje, na kotrymž móžachu zajimcy swoje ideje přizjewić, je hižo nimo. Kajki je dotalny wothłós na 1. Budyske tydźenje demokratije?
S. Delanec: Na informaciskim zarjadowanju minjeny tydźeń bě něhdźe 30 ludźi. Wot někotrych smy so nadźijeli, zo so wobdźěla. Wosebje pak so wjeselu, zo je telko nowych zajimcow přišło. Mjez nimi běchu priwatnicy, ale tež profesor z Budyskeje powołanskeje akademije chce na kóždy pad sobu pomhać. Tójšto ludźi chce so wobdźělić a woni su jara zajimowani – to je to, štož Budyšin nětko trjeba. Mam to za prěni wuspěch projekta.
Što chcedźa Serbja k Budyskim tydźenjam demokratije přinošować?
Koncertuja znowa za dobry zaměr
Před wulkotnej kulisu niwoweho lěsa we Łazku wotměje so njedźelu, 24. jutrownika, 12. beneficny koncert, wuhotowany wot Towarstwa swj. Filomeny. Alfons Handrik je so z předsydu Geratom Róblom rozmołwjał.
Beneficny koncert we Łazku je so stał z rjanej, mjeztym derje wopytanej tradiciju. Kak je docyła k tomu dóšło?
G. Róbl: Po tym zo je spočatnje Towarstwo Cyrila a Metoda prěnje beneficne koncerty wuhotowało je so tomule nadawkej, po załoženju Towarstwa swj. Filomeny w měrcu 2004, wěnowało. Za to so městnosć we Łazku derje hodźeše.
Koncert přihotować a přewjesć je wjele dźěła. Kak je zmištrujeće?
G. Róbl: Nadawki kaž zaručenja programa, wupyšenje swjedźenišća a zastaranje ludźi sej w předsydstwje dorěčimy. Wosebje wuzběhnyć chcył podpěru čłonki towarstwa Rejzy Wićazoweje. Spočatnje smy koncert trójce zasobu kóždolětnje wuhotowali. Mjeztym wotměje so wón prawidłownje kóžde druhe lěto.
Za čo je lětuši wunošk předwidźany?
Ze swojimi fotami ludźom zwuraznja, zo je jedyn z nich
„Wašeho fotografa hnydom za nas angažuju.“ Słowa dr. Tonija Ebnera, šefredaktora němskorěčneho dźenika Dolomiten w Južnym Tirolu, ženje njezabudu. Do generalneje zhromadźizny Zjednoćenstwa europskich mjeńšinowych dźenikow 2005 w Budyšinje bě sej Ebner wudaća Serbskich Nowin wobhladował. Fota Maćija Bulanka jeho hnydom fascinowachu. Wšako je w nich něšto začuwał, štož ze swójskeje redakcije njeznaješe. Tale z erta cuzeho zwuraznjena wulka chwalba swědči wo rjemjeslniskej wušiknosći našeho kolegi, prawy motiw w prawym wokomiku zapopadnyć.
Jim je so hłowa „kuriła“
Zadźiwany być – štó to dźensa hišće móže? Swět je digitalny, spěšny a wšitko hiba so w rytmusu sekundow wozjewjacych so nowych powěsćow. A tola, tež dźensa móžeš so dźiwać, wšudźe a stajnje. Dyrbiš jenož prawje hladać a słuchać.
Ruce ani jako wuměnkar do klina njezłoži
Hižo jako mały hólčec je so dźensniši jubilar rozsudźił, stać so z wučerjom. Tele powołanje je wón čas žiwjenja lubosćiwje a dokładnje wukonjał. Wučer na wuměnku Jan Knebl swjeći dźensa w ródnych Pančicach-Kukowje swoje 75. narodniny.
W nalěću njedyrbiš so jenož wo swoju zahrodku starać, ale tež ...
Přinošuja k zhromadnosći
Skupina lajskich dźiwadźelnikow, kotřiž předstajeja w Chrósćicach pasionsku hru – mjez nimi předsyda Towarstwa Cyrila a Metoda, pobychu njedawno w pólskim Cieszynje na zetkanju zjednoćenstwa Europapasion. Janek Wowčer je z Jurjom Špitankom wo europskim zetkanju porěčał.
Kak sće k přeprošenju přišli?
J. Špitank: Nižozemski čłon prezidija Europasiona Lex Houp so za naše předstajenje zajimowaše a chcyše do Chrósćic přijěć, štož pak so njeporadźi. Mějachu w tym času sami předstajenja. Zwisk z lěta 2005 pak dale wobsteji a tuž sposrědkowa nam europski zwjazk přeprošenje na lětuše zetkanje. Tak nastajichmy so dźesaćo do pólskeho Cieszyna.
Što so za zjednoćenstwom chowa?
J. Špitank: Cyłkej přisłuša 90 skupin z 15 krajow Europy, kotrež stawiznu wo ćerpjenju a wumrěću Jězusa Chrystusa předstajeja, a to čestnohamtsce. Prěni raz wobdźěli so lětsa nětko tež serbska skupina a běchmy tróšku kaž eksoća.
Čehodla?
K swojim myslam stać
„Fotografojo maja mjeno“ rěka wurisanje fotowych žurnalistow pod třěchu Němskeho zwjazka žurnalistow, w kotrymž mějachu Serbske Nowiny loni nós cyle prědku. Fotowym žurnalistam je nimoměry wažne, zo čitar jich dokładne mjeno pod w nowinje wozjewjenym wobrazom wuhlada. Woni chcedźa z wuslědkami swojeho dźěła identifikowani być. Z prawom na tym wobstawaja.
Tule česćelakomosć mjez dopisowarjemi, kotřiž wobroćeja so we łoskoćiwych naležnosćach na našu redakciju, přeco zaso parujemy. Hdyž njeje na listowej wobalce wotpósłar napisany abo hdyž sej tón wuraznje wuproša, swoju anonymitu respektować, stej redaktorej ruce sputanej: Što měł wón pruwować a za wozjewjenje přihotować, hdyž ani njewě, hač je awtor zapodatych linkow woprawdźe žiwa wosoba. Abo koho měł so prašeć, nańdźe-li njejasnosće. A to njespokoja. W tajkich dopisach zakótwjene měnjenja bychu čitarja zawěsće pohnuli, wo tym abo tamnym nastupajo mały serbski swět abo nastupajo zhromadne žiwjenje Serbow a Němcow w našich komunach rozmyslować.
Serbska hudźbna literatura wobstatk wučby
Charlotte Garnys nawjeduje Budysku wokrjesnu hudźbnu šulu jako komunalny swójski zawod wokrjesa Budyšin. Měrćin Weclich je so z njej rozmołwjał.
Kak je waša šula wućežena a kak posudźujeće wuwiće zašłych lět? Su mjez šulerjemi tež ćěkancy?
Ch. Garnys: Wučbne hodźiny su tak efektiwnje kaž móžno wućežene. Na zakładźe wulkeho naprašowanja mamy za wulki dźěl předmjetow samo čakanske lisćiny. Po swojich móžnosćach chcemy jako hudźbna šula wězo tež ćěkancow zapřijeć. W Kamjenskej regionalnej wotnožce wotměwa so tuchwilu kurs hraća na bijadłach za dźěći ćěkancow.
Móža tež dorosćacy socialnje słabych swójbow hudźbnu šulu wopytować?
Ch. Garnys: Za tajke potrěbne swójby je wučba – wobsedźa-li socialny pas Budyskeho wokrjesa – wo połojcu potuńšena. Nimo toho móža so z wotpowědnym dobropisom na socialnym a kulturnym žiwjenju w zhromadnosći wobdźělić. Chodźa-li wjacore dźěći jedneje swójby do našeje hudźbneje šule, zmóžnimy tež jim potuńšenje.
Kak hódnoćiće wubědźowanje „Młodźina hudźi“?
Wuměłska kolaža nalěća
Pod hesłom „Wobrazy nalěća“ wotměje so njedźelu w Budyskim Dźiwadle na hrodźe wosebity program, iniciěrowany a organizowany wot Liany Bertók. Cordula Ratajczakowa je so z Budyskej komponistku a pianistku rozmołwjała.
Što je zakładna myslička programa?
L. Bertók: Chcemy publikumej twórby serbskich komponistow, kotrež zrědka słyšiš, předstajić. Znajemy wšitcy njeličomne Korle Awgusta Kocorowe zhudźbnjenja basnjow Handrija Zejlerja, štó pak znaje hudźbu Kocora na teksty Heinricha Heiny a Ludwiga Uhlanda? Tele spěwy pak słucharja hnuja. Hišće bóle mje zrudźa, zo ma hudźba někotrych zemrětych serbskich komponistow lědma městno w koncertnych programach, kaž wot Helmuta Fryče. Z jeho pjera zaklinči rjana pěseń „Tři ptačatka“ na baseń Jana Radyserba-Wjele kaž tež spěw na tekst Wilhelma Buscha wo ptačkach, kiž jenož njefifola, ale kotrež lózyski kocor zežerje.
Su tež nowe twórby pódla?
