To a tamne (29.06.21)
Wosrjedź jězby z kófroweje rumnosće awta padnyłoj staj mužej w starobje 19 a 24 lět njedaloko bayerskeho Obergünzburga. 19lětneho dyrbjachu zranjeneho w chorowni zastarać. Po prěnich dopóznaćach bě wosobowe awto njedźelu rano tak połne, zo dyrbještaj mužej, kotrajž chcyštaj z awtostopom sobu jěć, do wotewrjeneje kófroweje rumnosće zalězć. Jako šofer raznje pospěši, padnyštaj wonaj na asfalt. Awto je dale jěło. Policija nětko swědkow pyta.
Sta litrow jabłukoweho sirupa zhubiło je wčera nakładne awto w Frankfurće nad Mohanom. Na lěpjatej maćiznje so wjacore motorske, mopedy a kolesa wobsunychu a znjezbožichu. Tank ze sirupom měješe dźěru. Hakle po pjeć kilometrach Lkw zasta. Wohnjowi wobornicy dźěru zapłatachu. Sirup na dróze dyrbjachu z wodu wotmyć.
Maja sobu rozsudźeć směć
Mainz (B/SN). Biskop diecezy Mainz Peter Kohlgraf chce so přichodnje sobu za to zasadźeć, zo smědźa žónske při zakładnych rozsudach na wšěch runinach biskopstwa sobu rěčeć a mužam runostajeni być. Na digitalnej konferency je wón z 260 žónskich dwanaće do wosebiteje skupiny wuzwolił. Komisija je na dwě lěće wuzwolena. Biskop Kohlgraf na zhromadźiznje wuzběhny: „Njerunostajenje žonow je cyłotowaršnostny problem. Myslu sej, zo mamy šansu, we wosebitych wobłukach stać so z doprědkarjemi w Němskej a na cyłym swěće.“ Dušepastyrski decernent z Mainza Hans Jürgen Dörr zwurazni, zo „trjeba cyrkej na kóždy pad zhladowanje žonow na wšelke zjawy a jich zamołwity angažement na wšěch runinach.“
Namrěwcy Bycanca
Wojerski manewer zahajeny
Odessa (dpa/SN). Najebać raznu kritiku Ruskeje su dźensa na Čornym morju mjezynarodny mórski manewer zahajili, něšto dnjow po zražce mjez jendźelskej wójnskej łódźu a ruskim namjeznym škitom. Na wojerskim zwučowanju pod nawodom USA a Ukrainy wobdźěleja so tysacy wojakow, wjacore łódźe a lětadła z 32 krajow. Manewer ma dwaj tydźenjej trać. Po informacijach mariny USA je zwučowanje, kotrež wot lěta 1997 přewjeduja, lětsa najwjetše swojeho razu.
Bamž za wopory so modlił
Rom (dpa/SN). Bamž Franciskus je so za ludźi w Čěskej po zapusćenjach njewjedra a tornada dla modlił. „Modlu so za mortwych, zranjenych a za wšěch, kotřiž dyrbjachu swoje ćežko wobškodźene domy wopušćić, rjekny bamž wčera stam wěriwych a putnikow na Pětrowym naměsće w Romje. Při njewjedrje minjeny štwórtk wječor w Čěskej bě pjeć wosobow žiwjenje přisadźiło. Něhdźe 200 ludźi so zrani. Tornado zniči sydom wsow.
Objekty milicow nadběhowali
Swěčki a kwětki steja před zawrjenej kupnicu w bayerskim ...
Macron a Le Pen zwrěšćiłoj
Paris (dpa/SN). Regionalne wólby w Francoskej su so za prezidenta Emmanuela Macrona kaž tež za prawicarsku populistku Marine Le Pen z přesłapjenjom skónčili. Strona Le Pen je najebać wulke nadźije ze swojim předewzaćom zwrěšćiła, znajmjeńša jedyn region Francoskeje zdobyć. Tež strona prezidenta Macrona LREM njemóžeše ani jedyn z regionow zdobyć.
Macron a Le Pen staj dotalnaj kandidataj z najlěpšimi wuhladami klětuše prezidentske wólby nastupajo. Wólbne wobdźělenje bě z runje třećinu jara snadne. Wólbni dobyćerjo běchu byrgarscy-konserwatiwni kandidaća abo kandidaća Lěwicy. Rěčnik knježerstwa mjenowaše wuslědk wólbow „wulke přesłapjenje“.
Scholz za wutwar energijow
Rose zasłužbowy rjad wróći
Heidelberg (dpa/SN). Protestujo přećiwo madźarskemu zakonjej wo wobmjezowanju informacijow homo- a transseksualnosć nastupajo předsyda Centralneje rady němskich Sintow a Romow Romani Rose madźarski zasłužbowy rjad wróći. Ze zakonjom je Madźarska „čerwjenu smuhu překročiła“, rjekny Rose Heidelbergskim nowinarjam. „Hańbuju so za myto knježerstwa, kotrež takle z ludźimi wobchadźa. To njewotpowěduje mojemu demokratiskemu a prawniskostatnemu narokej.“
Romani Rose, kiž bě zasłužbowy rjad po swójskich informacijach lěta 2012 wot madźarskeho ministerskeho prezidenta Viktora Orbána wosobinsce dóstał, chce wuznamjenjenje hišće tutón tydźeń w madźarskim wulkopósłanstwje w Berlinje wotedać. Madźarski zakoń zakazuje publikacije, kotrež su dźěćom přistupne a njeheterosplažne poćahi zwobraznjeja. Nimo toho zakazuje wabjenje, w kotrymž zdawatej so homoseksualnosć abo transseksualnosć dźěl normality być. Zakoń žněje wjele kritiki we wukraju.
Sydom wulkopředewzaćow
Spěchować serbsku rěč a kulturu pak wobstatk lisćiny naprawow Zwjazka
Drježdźany/Budyšin (SN/at). Sydom wulkopředewzaćow wopřijima lisćina naprawow, z kotrymiž podpěruje Zwjazk strukturnu změnu po kóncu wudobywanja brunicy we łužiskim rewěrje Sakskeje. Spěchowanje serbskeje rěče a kultury je tam z podtitlom „za kulturne namrěwstwo, identifikaciju a zhromadnosć“ jako jedne kruće zapisane. Dalše su nowotwar a elektrifikacija železniskeje čary Arnsdorf–Kamjenc–Hóznja–Wojerecy–Grodk, wutwar zwjazkoweje dróhi B 178 mjez Žitawu a Niederoderwitzom, dwukolijowy wutwar a eletrifikacija železniskeje čary Berlin–Choćebuz–Běła Woda–Zhorjelc, wutworjenje wotnožki zwjazkoweho zarjada za hospodarstwo a kontrolu wuwožowanjow w Běłej Wodźe, mjezydisciplinarne slědźenišćo za kumštnu inteligencu w Zhorjelcu kaž tež jedyn slědźerski wulkocentrum z hač do 1 500 dźěłowymi městnami.
Tysacy pokutow w koronapandemiji rozesłali
Drježdźany (dpa/SN). Sakske komuny su wot měrca 2020 znajmjeńša 28 500 pokutow w zwisku z ranjenjom předpisow koronapandemije dla rozesłali. Žadanja bjezwokrjesnych městow a wokrjesow wučinjeja něhdźe 3,5 milionow eurow, kaž naprašowanje powěsćernje dpa wunjese. Najwjace ranjenjow registrowachu w krajnej stolicy Drježdźanach. Tu je porjadowy zarjad po swójskich informacijach ludźom 4 737 warnowanskich a chłostanskich wukazow ranjenja korona-postajenjow dla pósłał. Zwjetša jednaše so wo ranjenje předpisow kontaktneho wobmjezowanja dla. Nastupajo cyłkownu sumu pjenježnych žadanjow warnowanskich abo chłostanskich wukazow dla je Lipsk na wodźacym městnje. Tam wučinjeja cyłkowne žadanja 614 415 eurow, zdźěli měšćanske zarjadnistwo.
Deklaracija serbskeho ludu nastupajo swójsku indigenosć
Serbski sejm je na swojim posedźenju deklaraciju 12. junija wobzamknył. Serbske Nowiny wobsah dokumentuja:
Serbski sejm, swobodnje wuzwoleny parlament serbskeho ludu, zwěsća:
Něhdźe 1 500 lět wobsydla ze zapadosłowjanskich kmjenow zrosćeny lud našu domiznu. Tudy je naš zdawna zdźědźeny sydlenski kraj a naš žiwjenski zakład, kotryž naši prjedownicy wobdźěłachu, wobstarachu a za nas a našich potomnikow škitachu a zachowachu. Naš lud a naš sydlenski kraj bu wotwonka přez cuze mocy zdobyty. Přiwšěm smy sebi našu rěč a naše tradicije přez lětstotki zachowali. Mamy krutu wolu, swoju samostatnu identitu, kulturu a rěč wožiwić, zdźeržeć a dale wuwiwać. Chcemy to z nutřkownym samopostajowanjom kaž tež z mócnym soburozsudźowanjom zdokonjeć.
Za nas je cyle wěste, zo je serbski lud indigeny, awtochtony narod. K tomu so jasnje wuznawamy a wozjewjamy dospołne wužiwanje prawow, kotrež zwisuja z ILO-konwenciju 169, dojednanjom wo awtochtonych a w kmjenach žiwych ludach w njewotwisnych krajach, 1989, a z rezoluciju 61/295, deklaraciju Zjednoćenych narodow wo prawach indigenych ludow, 2007.
