To a tamne (06.07.21)

Dienstag, 06. Juli 2021 geschrieben von:

Z runje jědnaće lětami studij fyziki zakónčił je Laurent Simons na Uniwersiće Antwerpen w Belgiskej, a to z najwyšim wuznamjenjenjom, kaž jeho nan wčera zdźěli. Pachoł trjebaše dobre lěto za maćiznu, za kotruž liča normalnje tři lěta. Kwantowa fyzika jeho wosebje zajimuje. Nětko chce hišće masterski studij zmištrować a potom doktorske dźěło pisać. Laurent je wulce nadarjeny a bě hižo z wosom lětami maturował.

Dlěje hač 35 lět bjez płaćiweje jězbneje dowolnosće z awtom jězdźił je 56lětny muž ze sakskeho Mockrehna, kaž so při wobchadnej kontroli wukopa. Tam policija zwěsći, zo bě muž wotydźenja časćišo z awtom na dźěło jězdźił a wužiwaše je tež za priwatne jězby. Jeho 1985 w bywšej NDR wupisana jězbna dowolnosć płaćeše pak jeničce za moped a traktor. Nětko drje ma z chłostanjom ličić.

Kardinal nětko sudnik

Montag, 05. Juli 2021 geschrieben von:

Vatikan (B/SN). Něhdyšeho prefekta ­kongregacije wěry, kardinala Gerharda Ludwiga Müllera, je bamž Franciskus 21. junija na pjeć lět za sudnika na Najwyšim cyrkwinskim sudnistwje Japo­štołskeje signatury powołał. Potrjecheny ma rozsud bamža za znamjo dowěry. Kardinal Müller bě dotal profesor ­za dogmatiku na Mnichowskej uniwersiće a njeje w cyrkwinskim prawje wukubłany. K nadawkam japoštołskeje signatury słuša rozsudy druheho najwyšeho cyrkwinskeho sudnistwa w Romje přepruwować. Mjez bamžom Franciskusom a kardinalom Müllerom je w zašłosći k rozestajenjam wo moralnoteologiskich prašenjach dóšło. Tež nadawki ku­rije­ nastupajo staj wonaj rozdźělneho měnjenja.

Rozmysluje wo wotstupje

Kralowski wopyt w Berlinje

Montag, 05. Juli 2021 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Nižozemski kralowski porik je dźensa na statny wopyt do Berlina přijěł. Willem-Alexander a Máxima wostanjetaj tři dny w zwjazkowej stolicy. K zahajenju witaše jeju zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier z wojerskej ceremoniju před hrodom Bellevue. Nimo politiskich rozmołwow steja tež wopyty kulturnych a wědomostnych institucijow na programje. Je to prěni statny wopyt wobeju w Němskej.

Orbán „njepřećel“ žurnalistow

Berlin (dpa/SN). Organizacija Reporterojo bjez mjezow wjedźe na swojej prawidłownej lisćinje „Njepřećeljo nowinarskeje swobody“ prěni króć tež knježerstwoweho šefa z Europskeje unje: madźarskeho ministerskeho prezidenta Viktora Orbána. „Po tym zo je Orbán ze swojej stronu Fidesz lěta 2010 móc přewzał, su woni madźarsku medijowu krajinu krok po kroku pod kontrolu přinjesli“, rěka w dźensnišej zdźělence zjednoćenstwa žurnalistow.

Wulke njewjedra zachadźeli

Wobraz historiskeho wuznama: Britiska kralowna Elizabeth II. je minjeny pjatk zwjazkowu kanclerku Angelu Merkel (CDU) krótko do zakónčenja jeje doby zastojnstwa na hrodźe Windsor njedaloko Londona witała. Wobě žonje běštej so minjene lěta wospjet ­widźałoj. Merkel po wólbach zwjazkoweho sejma wotstupi, Elisabeth II. wostanje dale kralowna. Foto: dpa/Steve Parsons

Čěska přiwótřa postajenja

Montag, 05. Juli 2021 geschrieben von:
Praha (dpa/SN). Starosćo so wo rozšěrjenje delta-warianty koronawirusa, Čěska swoje postajenja nastupajo zapućowanje do kraja přiwótřa. Po planach knježerstwa dyrbja wot 9. julia wšitcy, kiž do kraja přińdu, internetny formular wupjelnić. Štóž njeje dospołnje šćěpjeny, dyrbi negatiwny PCR-test na koronawirus předpołožić, njewotwisnje wot toho, z kotreho kraja wón přińdźe. Dotal smědźa ludźo z tak mjenowanych zelenych krajow kaž Němskeje bjez wuměnjenjow zapućować. Wažna změna płaći wot 9. julija tež w druhim dypku: Jako dospołnje šćěpjenych wobhladuja tam ludźi hakle 14 dnjow po druhej sykawje. Dotal płaćeše to hižo tři tydźenje po prěnim šćěpjenju. Dźěłodawarjo dyrbja kontrolować, hač su dźěławi po nawróće z wukraja testowani. Ličby koronainfekcijow w Čěskej su dale snadne. Tuchwilu maja wosom padow na 100 000 wobydlerjow.

Tusk zaso wróćo

Montag, 05. Juli 2021 geschrieben von:
Waršawa (dpa/SN). Bywši prezident Rady EU a něhdyši ministerski prezident Pólskeje Donald Tusk je so do politiki swojeho kraja nawróćił. 64lětny přewozmje wotnětka nawodnistwo najwjetšeje opoziciskeje strony. Konwent Wobydlerskeje platformy (PO) wuzwoli jeho předwčerawšim, sobotu, jednohłósnje za městopředsydu, kiž stronu komisarisce jako předsyda nawjeduje. Do toho bě dotalny předsyda PO Borys Budka wotstupił. W temperamentnej narěči namołwješe Tusk stronu do boja přećiwo knježacej narodno-konserwatiwnej PiS. „Dźensa knježi w Pólskej zło. PiS je so ze wšěmi zwadźiła“, Tusk podšmórny.

Biskop: Na nas skeptisce hladaja

Montag, 05. Juli 2021 geschrieben von:

Münster (dpa/SN). Skeptiske zhladowanje swětoweje cyrkwje na tuchwilny reformowy proces w Němskej ma po słowach Münsterskeho biskopa Felixa Genna tež něšto z němskej zašłosću činić. „Wobsteji strach, zo nas Němcow w swětowej cyrkwi jako tych wobhladuja, kiž po zdaću wšitko lěpje wědźa hač druzy“, rjekny Genn katolskemu internetnemu magacinej Kirche + Leben. Wón před tym warnuje to pohódnoćić. „Hdyž nastanje zaćišć, zo my Němcy wšitko zdokonjamy a wy tamni to snano tež něhdy docpějeće, by to fatalne a jara strašne było. Wostanjemy poćežowany lud z poćežowacym herbstwom.“

Reformowy proces synodalneho puća ma najwjace katolikow Němskeje za dawno trěbny. W druhich krajach su zdźěla jara skeptiscy a na Němsku „křiwje hladaja“, Genn zwěsća. Při synodalnym puću dźe wo pozicije žonow w cyrkwi, wo katolsku seksualnu moralku, wo wobchadźenje z mocu a wo celibat. Vatikan bě so wospjet kritisce k planowanym reformam wuprajił.

Zběhnjenje imunity schwalene

Montag, 05. Juli 2021 geschrieben von:

Chłostansko-prawniske přepytowanja přećiwo zapósłancomaj Lěwicy

Drježdźany (dpa/SN). Móžneho chłostanskeho přesćěhowanja dla je wuběrk Sakskeho krajneho sejma za jednaćelski porjad a imunitu minjeny pjatk tomu přihłosował, imunitu zapósłancow Lěwicy Juliany Nagel a Marca Böhmy zběhnyć. Wobaj běštaj so kónc nowembra 2019 na protestach hibanja „Ende Gelände“ w brunicowej jamje Schleenhain wobdźěliłoj. Srjedźoněmska brunicowa akciska towaršnosć Mibrag bě jeju na to ranjenja domjaceho měra dla wobskoržiła.

Böhme, kiž je zdobom zastupowacy frakciski šef, minjeny pjatk na to dopominaše, zo bě so protest swój čas měrniwje wotměł. „Njejsmoj demonstraciju nawjedowałoj abo organizowałoj. Samo-zrozumliwje pak sympatizujemoj z naležnosću spěšneho skónčenja zmilinjenja brunicy a mjezynarodneje klimoweje sprawnosće a smój demonstraciju tuž jako wobkedźbowarjej přewodźałoj.“

Wot druhich wuknyć

Montag, 05. Juli 2021 geschrieben von:
Lědma što je minjene lěta w katolskej cyrkwi telko diskusije zbudźiło kaž lěta 2019 wot Němskeje biskopskeje konferency připowědźeny synodalny puć, daloko sahace reformy nastupajo pozicije žonow w cyrkwi, katolsku seksualnu moralku, wobchadźenje z mocu a celibat. Běchu-li prěnje reakcije Vatikana skerje zdźeržliwe a pesimistiske, je bamž Franciskus tydźenja předsydźe biskopskeje konferency, Limburgskemu biskopej Georgej Bätzingej, na krótkodobnje organizowanej awdiency „zelenu swěcu“ za proces reformow dał. Zdobom hłowa katolskeje cyrkwje připowědźi, zo měł tónle proces swět wopřijacy być. Hižo jewja so hłosy, zo dyrbjała němska katolska cyrkej proces reformow nachwilnje přetorhnyć a čakać, doniž njeje so swětowa cyrkej na synodalny puć podała. Při tym móhła cyrkej w Němskej tež wot druhich krajow wuknyć, na přikład nastupajo jeje wuprudźenje na młodźinu. Cyrkej steji na započatku dołheho a napinaceho puća. Marko Wjeńka

Wo žadyn dalši njeměr njerodźi

Montag, 05. Juli 2021 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Społnomócnjeny zwjazkoweho knježerstwa za turizm Thomas Bareiß (CDU) je w debaće wo raznišich prawidłach za nawróćacych so dowolnikow před tym warnował, ludźi njetrjebawši znjeměrnjeć. Bareiß rjekny wčera powěsćerni dpa w Berlinje: „Płaća dźě hižo najrazniše wěstotne předpisy za tajke kónčiny, kotrež su noweje delta-warianty koronawirusa dla hižo wosebje strašne. Při tym měło wostać. Aktualna diskusija wo nowych wobmjezowanjach ludźi njewěstych čini a płaći dowěru.“

Hladajo na rozšěrjenje wosebje natykliweje warianty koronawirusa běchu sej wjacori ministerscy prezidenća wótriše postajenja žadali, mjez druhim podlěšenu karantenu za nawrótnikow.

Bareiß na to skedźbni, zo su z cyło­zwjazkowymi rjadowanjemi zapućowanja jasne a zrozumliwe prawidła nasta­jene. Po tójšto kónčinach swěta móža ludźo­ tuchwilu wěsće pućować, hdyž napra­wy hygieny na městnje a rjadowanja jednotliwych krajow wobkedźbuja. „Zo njebychmy to wohrozyli, dyrbjał kóždy­ hladajo na delta-wariantu wosebje kedźbliwy być a postajenja dodźeržeć.“

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND