Kóčka Skopčka
Blisko bydli mała kóčka,
mjenuja tu kóčku Skopčka.
Wšako chce w błóće pluskać,
walejo so w pěsku, juskać.
W nocy po wšěch třěchach skakać,
wodnjo na wšě ptački łakać.
Maćerka so strašnje hněwa,
nank chce zawrěć ju do chlěwa.
Samo ćeta ma jej kadźić,
cyła swójba chce jej radźić,
wuje póčnu na nju škrěčeć
a jej do swědomja rěčeć.
Samo wowka na nju korči,
to ju Skopčka wot so storči.
Hotowa bě wołańca,
mjawčenje a tołkańca.
Pozabychu, zo su hrali
połni pryzlow, bêchu mali.
Dźěd na wšitkich zahrima:
koča duša – skopča hra.
(ze zběrki „maraton“,
zeserbšćiła Róža Domašcyna)
Wot pčołkow móžemy wjele wuknyć
Pěskowčan Beno Pólk je nazhonity a připóznaty plahowar matkow
Čłowjek móže wot pčołkow jara wjele wuknyć. Tole wjelelětny pčołar, nazhonity a připóznaty plahowar matkow Beno Pólk z Pěskec ze slědowacymi słowami potwjerdźa: „Pčołki žadyn paragraf 218 njeznaja, hdyž swój płód morja. Kóžda młoda pčołka je přiwzata, wot staršeju hladana, doniž njeje samostatna. Tam nichtó pod mostom spać njetrjeba, wšitke su zastarane. Wšitke pak swoje pokłady na jednym blaku hromadźa – nic za pčołarja, ale za swój lud. Wšitke hromadźe su z toho žiwe a z toho jenak profituja. Tak nima jedna wjace a tamna mjenje, ale kóžda móže swoju swójbu zežiwić. To wšitko su socialne zakłady, kotrež móžemy wot nich wuknyć.“
Wuhlo pod kolesami
Mysle po jězbje z jeepom offroad po brunicowej jamje Wjelcej-juh
Što je wón nětko prajić chcył? Měnješe wón tři procenty eficiency pola powětroweje abo pola solarneje energije? Tři procenty z čeho? Najskerje je rjekł, zo brunicowa milinarnja 800 megawattow miliny dodawa. To wotpowěduje wukonej 400 přerěznych wětrnikow. Wikipedia wě, zo w Němskej štwórćina miliny z brunicy nastawa.
Produktiwnje do přichoda
Wot 1. septembra 2014 je Manuel Soubeyrand intendant Złokomorowskeho Noweho jewišća. W Kölnje je so 1957 narodźił, hižo lěto pozdźišo přesydli so mać z nim do Berlina w NDR. Po wukubłanju jako dejer bě wón najprjedy jewišćowy dźěłaćer w Berlinskim dźiwadle Volksbühne, doniž njestudowaše na tamnišej statnej dźiwadłowej šuli. Po prěnim angažemenće w Berlinskim ansamblu skutkowaše dale jako swobodny režiser a dźiwadźelnik. Lěta 2000 sta so z direktorom Kamjeničanskeho dźiwadła a 2004 z intendantom Württembergskich krajnych jewišćow Esslingen. Swoju prěnju hrajnu dobu w Złym Komorowje zahaji wón loni z kruchom „Jahr100Spektakel“ a inscenowaše w tym wobłuku „Germania 3 – Gespenster am toten Mann“ Heinera Müllera. Cordula Ratajczakowa je so z Manuelom Soubeyrandom rozmołwjała.
Sće mjeztym lěto tu, kak so we Łužicy bydli?
W Złym Komorowje hižo nimale kaž stary zajac
W Złym Komorowje je wona znata pod mjenom Hanka Mark – „w Serbach sym wězo Hanka Rjelcyna“, směje so z Pančic-Kukowa pochadźaca. Wot lěta 2009 skutkuje wona na Złokomorowskim Nowym jewišću, hdźež bě direktnje po studiju na Lipšćanskej wysokej šuli za hudźbu a dźiwadło „Felix Mendelssohn-Bartholdy“ angažement dóstała. „Tule so mi lubi“, młoda žona powěda, „kolegojo so ze zapalom a lubosću prócuja – nic jenož na jewišću, ale tež druhdźe, kaž na přikład w kantinje. Nowy intendant je někotre změny a nowe wěcy zawjedł. Mjezsobne dźěło je tuž jara přijomne, a to mje jara zwjesela.“ Ansambl 16 dźiwadźelnikow ma šěsć nowych hrajerjow, „wšitcy młódši hač ja“, zwěsća 31lětna. Jako praju, zo je wona tuž poprawom hižo stary zajac, Hanka Rjelcyna přispomnja, zo w kruchu „Romeo a Julia“ mjeztym mać hraje, a šibale dodawa: „Zo móžu nětko tež lóze žony hrać, je lěpšina staroby – činić, štož poprawom činić njesměš, to je jara fajn.“
Dožiwjene přežiwjenje – Dopomnjenki na kónc wójny a spočatk ...
Wotstawk k podawkam, kotrež jako młody dožiwiš, drje je z kóždym lětom wjetši, z pomjatka pak so ći wone njepominu. Runje k róčnicam, kaž tuchwilu k mjeztym sydomdźesatej róčnicy kónca Druheje swětoweje wójny, nawróćeja so tež dopomnjenki na wony struchły čas a na nowozapočatk po wójnje.
Běch do regimenta „Panzerjäger 4“ w Drježdźanach zwołany. Wojakowanje wotměwaše so cyle po wašnju infantrije. Přez zranjenja zbrašeni podwyšcy so prócowachu, nazběrane zwjetša starše lětniki tak derje kaž móžno – bjez drila a šikaněrowanja – wukmanić za wojowanje a kóždemu přinawučić za to trěbne wojakowarske rjemjesło. Dwójce, trójce wob tydźeń je na třělnišćo šło, měriło pak so jeno na tarč …
Podawki so přemjetowali
Ćišina w „zelenym domje“ ći dušu hrěje ...
Marga Morgenstern Błóta jara derje znaje, je wo nich wjacore knihi napisała a wodźi zajimcow po „zelenym domje“, kaž swoju domiznu mjez Lubinom, Tšupcom, Bórkowami, Radušom a Lědami mjenuje. Mějach jónkrótne dožiwjenje, jako podach so z njej po hornich Błótach z awtom na něhdźe 60 kilometrow dołhe pućowanje.
Prěnja stacija dnjoweho wulěta bě Lubin – tam při hrodźe a k njemu słušacej hadźacej hrjebi. Tule Marga Morgenstern přeco swoje wodźenja zahaja. „W Lubinje je so wšitkich tysac kilometrow groblow (Fließe) zjednoćiło, zo bychu so podłu Lubina w delnich Błótach do hłowneje Sprjewje wuleli“, agilna wuměnkarka rozkładuje a dodawa, „Błótowčenjo so lětstotki prócuja, zo bychu wodu do horšće dóstali. Při suchoće ju trjebaja, při zapławjenjach chcedźa ju wotbyć.“
Twaritaj mosty mjez Serbami, Američanami a Němcami
Raymond a Sandra Matthijetzec z Texasa we Wukrančicach złoty kwas swjećiłoj
„Kak je to móžno, zo mataj wonaj telko přećelow tule we Łužicy?“ Hans Lips ze Žarkow (Särka) njeje jenički, kiž so dźiwa. Něhdźe 60 ludźi je so 18. julija we Wukrančanskej wosadźe Swjateje Trojicy zhromadźiło, zo bychu z Raymondom a Sandru Matthijetzec złoty kwas swjećili. Złoty kwas njeje runjewon něšto wšědne; tule pak njejedna so jenož wo něšto wosebite, ale wusahowace: Mandźelskaj-jubilaraj pochadźataj z Texasa. To wězo tež cyle tak njetrjechi, hewak njebyštaj swój čestny dźeń hromadźe ze synomaj Michaelom a Scottom we Łužicy swjećiłoj. Sandra a Raymond Matthijetzec bydlitaj na farmje we Winchesteru, dźesać milow južnje Serbina, hdźež bě sej něhdźe 600 Serbow pod nawodom fararja Jana Kiliana 1855 nowu domiznu wutworiło, inkluziwnje prěnjeje wosady ewangelsko-lutherskeje cyrkwje w Americe.
Bus hižo hač do Italskeje wodźiła
Někotryžkuli je drje so hižo dźiwał, widźo wulki pućowanski bus Radworskeho Šmitec wozydłownistwa a za wodźidłom młodu šwižnu šoferku. 25lětna Diana Šmitec njeje jenož wodźerka busa, ale je zdobom zamołwita za marketing w Šmitec předewzaću.
Přeće, raz tajki bus wodźić, měješe Diana hižo jako dźěćo. Njeboh nan Mikławš Šmit bjerješe ju stajnje zaso na klin, hdyž je busy na dworje firmy w Radworju zaparkował. Pozdźišo, jako młodostna w Erfurće studowaše, wožeše tam ludźi hdys a hdys z transporterom.
Po maturje na Budyskim Serbskim gymnaziju pak poda so Diana lěta 2009 najprjedy na lěto do Awstralskeje a Nowoseelandskeje, zo by po krajomaj pućowała a tam runočasnje dźěłała. Při tym zezna tójšto ludźi a nawukny jendźelšćinu. „Móžu tajke něšto kóždemu jenož radźić“, je jeje rezimej. Nazhonjenja tohole časa drje wona nihdy njezabudźe.
Doma w Brüsselu, Słowakskej a we Łužicy
Jonas Šołta (34), Martina Bačová (36) a jeju dźowka Greta (4) přebywaja rady na Šołćic burskim statoku w Njebjelčicach, byrbjež to rědko było. Młoda swójba bydli hižo wjacore lěta w Brüsselu. Swoje korjenje pak ma we Łužicy, w Drježdźanach a Bratislavje. Milenka Rječcyna je so ze staršimaj Grety rozmołwjała.
Sće z Łužicu wusko zwjazany, hačrunjež tu njebydliće. Kotry poměr maće k swojej poprawnej domiznje?
