Spušćomny organizator narodneho dźěła w Delanach
Mnozy zbliska a zdaloka dźensa Alojsej Lanze w Konjecach zbožo k wosomdźesaćinam přeja, wuprajejo swój dźak a připóznaće za wobstajne a njesprócniwe spomóžne narodne skutkowanje a dźěło jubilara na dobro druhich.
Něštožkuli maja hišće nachwatać
Dźěłowy kruh za serbske naležnosće Budyskeho wokrjesa je minjenu srjedu nastupajo dwurěčnosć w zamołwitosći krajnoradneho zarjada wuradźował. Axel Arlt rozmołwješe so z 1. přirjadnikom krajneho rady Udom Wićazom (CDU), kiž bě tam hósć.
Kak posudźujeće rozmołwu z dźěłowym kruhom za serbske naležnosće?
U. Wićaz: Jenož hdyž jednotliwi zastupjerjo ze sobu rěča a wzajomnje swoje nahlady rozjimuja, hodźa so zajimy wobkedźbować. Rozmołwa bě tuž zaměrna a konstruktiwna.
Kotry wuznam gremijej přicpěwaće?
U. Wićaz: Dźěło dźěłoweho kruha słuži tomu, zajimy serbskeje ludnosće wobkedźbować. W našim dwurěčnym wokrjesu je to samozrozumliwosć!
Nastupajo kotre naležnosće měł wokrjes nětko krótkodobnje jednać?
U. Wićaz: W dźěłowym kruhu smy so wo jednotnym popisanju zarjadnišćow wokrjesa wuměnjeli. Tafla maja wšitke dwurěčne być. Při tym mamy hišće něštožkuli nachwatać. Přikładna w tymle nastupanju je radnica we Łazu.
Serbja pak maja na zarjadach rady sobudźěłaćerja, z kotrymž móža swoju maćeršćinu nałožować ...
Zapasena šansa
Zo stej Domowina a demokratija dwě wšelakorej wěcy, to iniciatiwa za Serbski sejm přeco zaso twjerdźi. To je z jeje perspektiwy tež jasne, wšako čerpaja iniciatiwnicy wězo legitimaciju za swój angažement runje z tohole podsunjeneho deficita. Jasne tež je, zo wužiwaja šansu, kotraž so we wobłuku 1. Budyskich tydźenjow demokratije skići – woni přeprošeja na forum k temje móžneho serbskeho parlamenta.
Tež Domowina so na tydźenjach demokratije wobdźěli. Wona słuša samo ke kruhej tych, kotřiž su cyłu akciju sobu nastorčili. A předsyda třěšneho zwjazka Serbow Dawid Statnik je jedyn z dwanaće pósłancow, kotřiž na internetnej stronje ze swojim mjezwočom wabja. „Smy žiwi w towaršnosći rozdźělow. Móžeš to jako bohatstwo rozumić, wotewrješ-li so nowym nazhonjenjam a temam“, wabi wón tam za wjace tolerancy. Statnik je tež patronat přednoška na temu „nacistiske zjawy w Budyšinje“ přewzał. Njemóžeš tuž rjec, zo so Domowina jako připóznaty partner politikarjow won dźerži.
„Wuwićowy proces, kiž traje“
Iniciatiwna skupina za Serbski sejm wotměje zajutřišim, sobotu, w Njebjelčicach klawsuru. Marko Wjeńka porěča wo tym z dr. Měrćinom Wałdu.
Njeje tomu ani hišće tak dołho, zo sće so ke klawsurje zešli. Čehodla nětko dalše tajke zarjadowanje přewjedźeće?
Dr. M. Wałda: Nawjazujemy na klawsuru z 11. junija, jako smy wažne rozsudy tworili. Te dyrbimy nětko dale wuwić a zeskutkownić, wšako je hišće tójšto wotewrjenych prašenjow.
Što budu ćežišća zarjadowanja w Njebjelčicach?
Dr. M. Wałda: Chcemy mjez druhim wo „radźe starostow“ wuradźować. Wona ma gremij być, kotryž „předparlament“ přewodźa a poradźuje. W radźe starostow njebudu pak božedla stari ludźo, ale budźe to wuběrk nazhonitych a kompetentnych ludźi serbskeho zjawneho žiwjenja. Móhł sej předstajić, zo su w nim na přikład lawreaća Myta Ćišinskeho zastupjeni. Tež předsydow najwažnišich serbskich towarstwow chcemy za sobudźěło zdobyć. Tajcy ludźo su wulce legitimowani, Serbow zastupować. Tež wo wažnych skriptach a nic naposledk wo financach chcemy na klawsurje w Njebjelčicach rěčeć.
„Ludźo so přejara boja“
Jörg H. Schröder słuša k iniciatoram a nošerjam Ćernjawcyneho statoka we Wujezdźe pola Bukec. Cordula Ratajczakowa je so z Waldorfskim pedagogu, wučerjom eurytmije a prašanym docentom antropozofije rozmołwjała.
Kak chceće Ćernjawcyny statok wozrodźić?
J. Schröder: Tule ma nastać městno strowoty a hojenja, na kotrymž ludźo zhromadnje bydla a wuknu. Ludźo, kotřiž maja ćělne abo tež hinaše problemy a trjebaja pomoc. Přirodna wokolina ma tomu runje tak tyć kaž strowe zežiwjenje a terapeutiske hladanje. Rozdźěl mjez priwatnym a njepriwatnym so zhubi. Dołhodobnje budu tule tež někotři z nas w starobje bydlić.
Njebojiće so hoberskeho předewzaća? Ležownosć ze štyrjomi wulkimi twarjenjemi ma nimale 10 000 kwadratnych metrow. Kak projekt financujeće ?
Janšojce 1988, 1991 a 2016
W Janšojcach swjeći Delnja Łužica jutře a njedźelu Festiwal serbskeje kultury. Přičin zhromadneho swjedźenjowanja je dosć. Domowina zhladuje na 70lětne skutkowanje w južnej Braniborskej. 1991, před štwórć lětstotkom běchu župy Choćebuz, Gubin-Baršć, Kalawa-Lubin a Grodk swoje mocy zjednoćili a zhromadnu Domowinsku župu Delnju Łužicu wutworili. Hižo kónc awgusta samsneho lěta móžachu tysacy zahorjenych wopytowarjow w Janšojcach žiwy wuraz bohatosće delnjoserbskeje kultury na tajkim festiwalu dožiwić.
A nětko zaso Janšojce. Domowinjenjo tamnišeje skupiny kaž tež w Rogowje, Mosće, Radowizy, Turjeju a Hochozy su podawk nastorčili. To swědči wo strowym narodnym wědomju. Domowina ma w Delnjej Łužicy mjeno, a cyły rjad pilnych partnerow organizatorow podpěruje. Hosćićeljo sami zwjazuja z festiwalom dalšej róčnicy: Serbsko-Němski domizniski muzej w Janšojcach wobsteji 20 lět a wjes bu před 670 lětami prěni raz pisomnje naspomnjena.
Asterix, Bobolix a Powerserbja
Jutře wotměje so wubědźowanje Powerserb 2016 w Radworju. Cordula Ratajczakowa je so ze sobuorganizatorom Jakubom Wowčerjom rozmołwjała.
Čehodla sće krótkofilm za Powerserb po comicsu Asterix wjerćeli?
J. Wowčer: Měnimy, zo trjebaja młodostni z tamnych wsow tróšku motiwacije, so do Radworja podać. Smy so prěni raz za filmčk rozsudźili, dokelž z tajkim clipom wjac ludźi docpěješ a móžeš cyłu temu bóle zwobraznić. Ideja nasta přez našeho předsydu młodźinskeho kluba z přimjenom Bobo (Bosćij Wencl). Z toho nasta Bobolix. A tak chcychmy cyłu tematiku Asterixa a Obelixa na lětuši Powerserb přenjesć. Dźe wězo tež wo to, zo so młodostni zetkaja a serbsku zhromadnosć haja.
Wubědźujeće so jutře tež we warjenju kuzłarskeho napoja?
J. Wowčer: Ně, tón tajny napoj hižo mamy. Hrajemy sej wězo z temu Asterix a Bobolix. Tak budźetej mjetanje hlebije a přewinjenje romskich wojakow runje tak pódla kaž čołmikowanje přez Atlantik w boju z chrobłymi piratami.
Što na publikum hišće čaka?
Ideja festiwala na bazy nastała
Sobotu a njedźelu a wotměje so w Janšojcach serbski festiwal składnostnje 25lětneho wobstaća župy Delnja Łužica kaž tež 70 lět skutkowanja Domowiny w Delnjej Łužicy. Z regionalnej rěčnicu třěšneho zwjazka za Choćebuz Karin Tšukowej je so Cordula Ratajczakowa rozmołwjała.
Sće ze stawom přihotow spokojom?
K. Tšukowa: Smy jara spokojom, dokelž mamy dobry team na městnje. Tak mamy w Janšojcach wulku Domowinsku skupinu ze sto čłonami. K tomu hišće přińdźe, zo tamniše towarstwo „WIR“ kóžde druhe lěto dujerski swjedźeń wuhotuje, a tak budźe wězo woblubowana dujerska kapała tež pódla. Nimo Janšojc zarjad Picnjo swjedźeń pjenježnje sobu podpěruje. Swjećić tam móža, a tak móža tež z tym zwisowace dźěło zmištrować. Ideja festiwala njebě wot Domowiny nanuzowana, ale nasta na bazy w skupinach Janšojce, Rogow, Móst, Radowiza, Turjej a Hochoza.
Kelko ludźi kónc tydźenja sobu skutkuje?
Serbski podźěl na bronzy Sophie Scheder
W brazilskim Rio de Janeiru wotměwaja so tuchwilu Olympiske lětnje hry 2016. Zo pak změje Serb snano tež swój podźěl na medali mustwa Němskeje, by w stawiznach jeje olympiskeho sportoweho zwjazka nowum był. Janej Hrjehorjej je so mjenujcy dopowědało, zo je Stefan Möller ze Šunowa někotrych němskich top-sportowcow na olympiadu přihotował.
Sam sće znaty jako čłon tri-teama-serbja, nic pak jako trenar němskich olympionikow. Što tučasnje dźěłaće abo studujeće?
S. Möller: W meji zakónčich swój studij sportowych wědomosćow w Kamjenicy. Tučasnje požadam so wo dźěło na polu wukonoweho kaž tež rehabilitaciskeho sporta. Dalše durčka wostajam sej wotewrjene z móžnym masterskim studijom. Nětko w lěću dźěłam připódla jako wodosportowy asistent w surfowanskej šuli při Lejnjanskim jězoru.
Kaž sym zhonił, maće tež wy mjeńši abo wjetši podźěl na přihotach někotrych němskich olympionikow. Štó je pod wašej režiju trenował?
Floppy dolls w maćernym dowolu
Hudźbna skupina NSLDź Floppy dolls njeje jenož we Łužicy, ale mjeztym tež w Texasu a w Praze wuspěšnje serbsku naladu šěriła. Kak z njej dale dźe, wo tym je so Cordula Ratajczakowa z jeje šefom, dźiwadźelnikom Měrkom Brankačkom, rozmołwjała.
Wjele wuspěcha, ale mało čłonow – takle hodźi so nětčiše połoženje skupiny Floppy dolls wopisać, abo?
M. Brankačk: Cyle jednore: Po tym zo je so naš peruski bubnar Diego Carlos Seyfahrt do swojeje domizny wróćił, zo by tam w filmje sobu hrał, a po tym zo stej tež hišće našej spěwarce Anna-Maria Brankačkec a Lisa Čornakowa w maćernym dowolu, naša skupina nětko najprjedy wotpočuje.
Kak dołho wona scyła hižo eksistuje?
