Aus der aktuellen Ausgabe vom Dienstag, 28 Juni 2016

Projekt „Krabat between us“ wabi do kreatiwity a rozmyslowanja

Grafitije w Budyskim Kamjentnym domje njejsu runjewon něšto njewšědne. Tola tuchwilu zetkawa so tam wosebita skupinka młodych ludźi. Serbscy, němscy, čěscy, syriscy a afghaniscy młodostni chcedźa so w tymle wuměłskim směrje wukmanić. Kubłanska referentka Domowiny Rejzka Wałdźic je projekt „Krabat between us“ wuwiła a w generacije přesahowacym zetkanišću instalowała. Na wulki wjeršk dźěłarnički so młodostni nětko krok po kroku přihotuja. Wot 19. do 21. awgusta, krótko po zahajenju noweho šulskeho lěta, ju potom přewjedu. Hólcy z Afghanistana a Syriskeje přebywaja bjez staršich w Debrikečanskim domje za ćěkancow. „Nam dźe wo to, zo reflektuja młodostni zhromadnje aktualne temy. Měli tež wizije do přichoda kreatiwnje zwobraznić“, Rejzka Wałdźic rozłožuje. Prěnje kroki k tajkemu postupowanju njejsu scyła ćežke. Wo to staraja so Rejzka kaž tež Michael Ankele z Kamjentneho domu a wuměłc Stefan Radke, kiž so w metjeju streetart jenož njewuznawa, ale jón tež kultiwěruje.

Bjez rěčnych njedorozumjenjow

Na dźěłarničce „Krabat between us“ w Budyskim Kamjentnym domje wobdźěleja so sydom serbskich a wjacori syriscy a afghaniskich młodostnych, ale tež někotři Němcy a Češa. René Kruner, alias SAFArtifex, projekt wuměłsce nawjeduje. Milenka Rječcyna chcyše wědźeć, što je młodostnych pohnuło so na dźěłarničce wobdźělić.

Maximilian Barthel: Mam němske a italske korjenje. Sym nětko zakónčił 10. lětnik na Gottlieba-Daimlerowej wyšej šuli Budyšin. Chcu na gymnaziju maturu z fachowym wusměrjenjom na socialnym polu złožić a so potom na wotpowědny studij podać. Wěm lědma něšto wo Serbach, ale zajimuju so za nich. Chcu w běhu dźěłarnički składnosć wužiwać, wjace wo serbskej kulturje zhonić a časćišo serbsku rěč słyšeć. Zajimuju so za wšelake wuměłske směry, wosebje pak za rysowanje a hudźbu. Sam hraju na gitarje a spěwam.

K stoćinam Jurja Brězana 9. junija su někotre regionalne nowiny Sakskeje a Braniborskeje a Berlinski dźenik Neues Deutschland wobšěrne hódnoćenja jeho žiwjenja a literarneho tworjenja kaž tež pokazki na jeho počesćenja k jubilejej wozjewili. Podawamy tu někotre wujimki z přinoškow. Telewizija MDR wusyłaše 9. junija poetisku dokumentaciju wo jubilaru „Muž w brězach“ a DEFA-film „Čorny młyn“.

Wulki literat a mysler

Wjace hač 200 zajimcow zhromadźi so minjeny pjatk w Židźinom při měrowym dubje, hdźež bě tamniši chór z nawodnicu Kerstin­ Liederowej 30. raz na wječorne spěwanje přeprosył. Jako hosći witachu Wětničanske chórowe zjednoćenstwo a Wojerowski komorny chór. Židźinski spěwny cyłk wobsteji mjeztym 30 lět a ma tež serbske pěsnje w repertoiru. Foto: Heinz Hirschfeld

Kaž stajnje w prózdninskich tydźenjach chcemy so tež lětsa na tutej stronje w lětnjej seriji wosebitej temje wěnować. Tónraz předstajimy swojim čitarjam bywše wjesne šule, w kotrychž su něhdy dźěći wuknyli a kotrež dźensa hinašim zaměram słuža. Stajnje wutoru a štwórtk jednu tajku něhdyšu šulu předstajimy.

Spočatk 18. lětstotka chodźachu někotre Zarěčanske dźěći do Króńcy ke krawcej, někotre tež do Banec k małoratarjej, zo bychu pisać a čitać wuknyli. Wučba bě přewažnje jenož w zymskich měsacach. Na zakładźe wustawy z lěta 1831 wobzamkny Sakski krajny sejm štyri lěta pozdźišo wosomlětny šulski čas za wšitke dźěći wot šěsć lět ze znajmjeńša dwanaće do 18 šulskimi hodźinami wob tydźeń. Farar wukonješe funkciju wjesneho šulskeho inspektora a měješe z gmejnami wutworjenja šulskich nawodnistwow dla jednać. Na zakładźe toho rozsudźichu, w Zarěču ludowu šulu za wjesne kaž tež za ewangelske dźěći z wokoliny zarjadować, mjeztym zo mějachu katolske dźěći w Čornecach do šule chodźić.

Połojcu twarskich kóštow mějachu z dawkowych srědkow financować, tamnu połojcu dyrbjachu woby­dlerjo sami płaćić. Ryćer­kubler Carl Gottlob Fiedler přewostaji za šulu­ pódu na južnej kromje wsy, a wot šulskeho wjednistwa dósta nadawk twar nawjedować­ a dohladować. Naćisk zhotowi Budyski mulerski mišter Seidler. Cyłkowne kóšty wučinjachu 1 800 tolerjow. Twarili su šulu w Zarěču lěta 1843.

Při grilowanju so ćežko zranił

Rakecy. Dokelž so gril prawje palić no­chcyše, je 33lětny minjeny kónc tydźenja w Rakecach ze spiritusom trochu popomhać chcył. Při tym pak dóńdźe k sapacemu płomjenju, kotrež 28lětneho přećela mjezwoči trjechi a ćežko zrani. Jeho dyrbjachu do specialneje chorownje dowjezć.

Sylna łužiska delegacija na Strážničanskim festiwalu była

Hórki (MF/SN). Wuprawa do morawskeje Strážnicy, kotraž je za čłonow skupiny Čilak­ (Čłonstwo za integraciju ludoweje akordeonoweje kultury) mjeztym tra­dicija, bě tež lětsa zaso jara poradźena. Wo to postaraštaj so mandźelskaj Brita a Volkmar Šołćic z Hórkow, kotrajž jězbu kóždolětnje přihotujetaj. Tež hdyž mě­ješe štwórtk w nocy bus w Chrósćicach ćeže zaskočić, njeje to dobru naladu 46 sobujěducych skazyło. Prěni króć su so pjećo nowi młodostni sobu na puć po­dali kaž tež staršej Budyšanaj.

Prěni Florianowy dźeń z něhdźe 240 wopytowarjemi su zawčerawšim w Slepom swjećili. Wobdźělene běchu wšitke­ dobrowólne wohnjowe wobory Slepjanskeje ­wosady z Rownoho, Mułkec, Miłoraza­, Trjebina, Brězowki, Dźěwina, Lěska a ze ­Slepoho. Florianowy dźeń za­hajichu ze swjedźenskimi kemšemi w cyrkwi. Přizamknyła je so wjesoła zabawa za dźěći­ a dorosćenych kołowokoło Božeho domu. Sophie Michlenz ze Slepoho jako swj. Florian a Simon Malink z klanku Lizu powědaštaj dźěćom­ stawiznu wo swjatym Florianu. Foto: Björn Sobota

Njeswačidło (LR/SN). Runja minjenym je Njeswačanska přirodoškitna stacija z Budyskim nakładnistwom Lusatia tež lětušu swjatojansku nóc na rybarskim dworje w Małym Holešowje wuhotowała. Přistajena přirodoškitneje stacije Ina Bartsch rozkładźe zajimowanym připosłucharjam wšelakore nałožki tuteje nocy kaž tež kuzło nazběranych zelow a jich mocy. Nakładnik dr. Frank Stübner předstaji skrótka swoje nakładnistwo Lusatia. Znata hornjołužiska spisowaćelka Annelies Schulz z Hołbina čitaše zajimawe wurězki ze swojeje knihi „Dopomnjenki na dźěćatstwo“, mjez druhim derje hodźacy so přinošk na tymle wječoru „Łučna apoteka mojeje wowki“. Rjeńšeho městna k dopominanju na swoju wowku njenamakaš hač wječor w ćišinje wo­srjedź Božeje stwórby. Tež ze serbskich bajow znatu připołdnicu spisowaćelka ze swojeho wida wopisowaše. W ćichej nocy wšitcy wćipnje připosłuchachu a ptački k tomu swój nócny spěw zanošowachu.