Aus der aktuellen Ausgabe vom Donnerstag, 23 Januar 2020

Jerusalem (dpa/SN). Statni a knježerstwowi šefojo z nimale połsta krajow wopominaja dźensa w Israelu wuswobodźenje zaničowanskeho lěhwa Auschwitz před 75 lětami. Po informacijach israelskeho wonkowneho ministerstwa jedna so při tym wo najwjetši statny podawk po załoženju Israela 1948. Jako prěni zwjazkowy prezident Němskeje chcyše Frank-Walter Steinmeier we wopomnišću holocausta Yad Vashem porěčeć. Pón­dźelu budźe­ tomu 75 lět, zo su sowjetske jednotki­ zaničowanske lěhwo Auschwitz w Pólskej wuswobodźili, kotraž bě wot Němskeje wobsadźena. Nacionalsocialisća běchu tam wjace hač milion ludźi morili, zwjetša Židow ze wšeje Europy.

Mjez hosćimi su mjez druhim prezidentaj Francoskeje a Ruskeje, Emmanuel Macron a Wladimir Putin, kaž tež wiceprezident USA Mike Pence a britiski naslědnik tróna princ Charles.

Pólski statny prezident Andrzej Duda je wobdźělenje wotprajił, dokelž njeběchu jemu dowolili w Yad Vashemje jako zastupjer potrjecheneho ludu rěčeć.

Sakska Lěwica žada sej program za lěpše zastaranje ludźi na wsach

Drježdźany (SN). Frakcija Lěwicy w Sakskim krajnym sejmje žada sej krajny program „Wjesne wobchody w Sakskej“. Dyrbjeli swójske iniciatiwy wobydlerjow přichodnje dołhodobnje podpěrać, zo by so zastaranje ludźi na wsach polěpšiło. Krajne knježerstwo měło lěpje wo wobstejacych spěchowanskich móžnosćach informować a nimo toho „Směrnicy za wjesne wobchody“ nastupajo jich wutworjenje, zarjadowanje a wobhospodarjenje zdźěłać. Wosebite „Stabowe městnobliskeho zastaranja na wsach“ měł zajimcow podpěrować, na přikład při zestajenju próstwow wo spěchowanske srědki z Europskeho ratarskeho fondsa za wuwiće wjesnych kónčin (ELER) respektiwnje Zhromadneho nadawka k polěpšenju ratarskeje struktury a škita pobrjohow (GAK). Nimo toho měli swobodny stat a komuny załožerjam tajkich mjeńšich wobchodow při pytanju za kmanej městnosću hodźace so objekty přewostajić.

Starši Radworčenjo so hišće dopominaja: Něhdy mějachu we wsy dwě rěznistwje, pjekarnju, wobchod žiwidłow a industrijnych tworow, póst, lutowarnju a někotre korčmy. Dźensa z toho tak derje kaž ničo wjace njewobsteji. W bywšim rěznistwje na nawsy předawa Wulkodubrawski pjekar swoje pječwo, a při sportnišću dóstawaš něšto k jědźi a piću. Za wšo druhe trjebaš awto abo bus. Iniciatiwa sakskeje Lěwicy na dobro wjesnych wobchodow je dobra. Přiwšěm njewěrju, zo so krajny sejm z tym chutnje zaběra, prosće toho­dla, dokelž přińdźe namjet wot Lěwicy. To znajmjeńša wuča nazhonjenja minjenych lět. Snano pak knježerstwo tež raz do druhich zwjazkowych krajow hlada, hdźež su so angažowani wobydlerjo sami starali a wjesny wobchod załožili. Tam drje je wšitko cent dróše hač w kupnicach, ale wjesna zhromadnosć zaso wožiwja a ludźo so derje čuja. Tajke něšto měło so podpěrać. Marko Wjeńka

W přinošku wo załoženju spěchowanskeho towarstwa za Worklečansku wyšu šulu ze 17. januara je so zmylk stał. Mylnje w artiklu pisachmy, „... přisydnikaj staj Diana Šołćina a Beno Hojer“. Prawje ma rěkać, zo stej Doreen Zelnakowa a Diana Šołćina přisydnicy spěchowanskeho towarstwa Worklečanskeho kubłanišća. Prosymy wo wodaće za misnjenje. Redakcija SN

Na dnju swojich 94. narodnin zemrě wučer, aktiwist Domowinskeho dźěła a prěni po wójnje w diplomatiskej słužbje skutkowacy Serb Měrćin Kaltšmit. Narodźił bě so wón 22. decembra 1925 jako syn dźěłaćerja do jednoreje swójby w Brězynce. Staršej měještaj třoch hólcow na puć do žiwjenja přihotować. Měrćin nawukny powołanje techniskeho rysowarja.

Dalše biografiske daty rěča wo njewšědnym žiwjenju: 1943 dyrbješe młody muž do němskeho wójska, lěto pozdźišo zawlečechu jeho jako wójnskeho jateho do ameriskeje jatby, do Texasa. Jako zrały muž wopyta połsta lět pozdźišo trójce wony zwjazkowy stat USA. A njebě tam jenož na slědach rubjeneje młodosće, ale tež na slědach swojich prjedownikow-wupućowarjow. Jako jaty bě tam jendźelšćinu nawuknył, štož so pozdźišo doma jako wulka duchowna dobrota wopokaza.

Radworska zakładna šula je dźensa dopołdnja dźědow a wowki přeprosyła a jim w „Slaviji“ ptačokwasny program předstajiła. Tradicionalnje zaćahnychu tam holcy a hólcy A-rjadownje 1. lětnika jako serbski kwasny ćah. Njewjesta bě Pawlina Šibšikec, nawoženja­ Jan Säuberlich, braška Caspar-Dominik Bejmak, słónce Mirijam Bohotec a Claudija-Jette Steglichec. Foto: Feliks Haza

Němski přełožk Arnošta Mukoweje „Statistiki łužiskich Serbow“ steješe njedawno w srjedźišću zajimaweho wječora we Łazowskim Domje Zejlerja a Smolerja. Přełožer a wudawaćel Robert­ Lorenc je tam knihu wjace hač třiceći wopytowarjam předstajił.

Łaz (AK/SN). Za slědźenje wo serbskich stawiznach ma Mukowa „Statistika łužiskich Serbow“ wulki wuznam. To wuwědomichu sej wobdźělnicy čitanskeho wječora, jako rozłoži jim Robert Lorenc statistiku, kotruž bě přełožił. „Wažne je, zo maja wšitcy zajimcy, kotřiž tu bydla, přistup k serbskej wědźe. Tale kniha měła dźěl teje wědy być“, rjekny Robert Lorenc­ na naprašowanje předsydy Towarstwa za hajenje regionalneje kultury srjedźneje Łužicy Wernera Bejmy, čeho­dla je knihu wudał. Wona móhła při pytanju za serbskimi korjenjemi pozbudźeć a nastupajo mjena wsow a swójbow wažne pokiwy dawać. Chronisća a domizniscy slědźerjo móža z njej runje tak dźěłać kaž studenća a šulerjo.

13.–29.1.2020 Budyski filmowy palast: Die Hochzeit: wšědnje 17:00 a 20:00 | štw, so, nj a wu 14:30 | pj a so 22:45 Die Wolf-Gäng: wšědnje 17:15 (nimo pó) | nj 12:00 | štw, so, nj a wu 14:30 | pó 17:00 Das geheime Leben der Bäume: wšědnje 17:15 (nimo štw) | štw 16:45 Weathering with you: štw 22:00 Lindenberg! Mach dein Ding: wšědnje 16:40 (nimo štw) a 20:00 Bad Boys for Life: wšědnje 17:00 a 19:30 | pj a so 22:15 1917: wšědnje 17:00 (nimo pó) a 19:45 | pj a so 22:30 Vier zauberhafte Schwestern: nj 12:00 | štw, so, nj a wu14:45 Die Eiskönigin 2: nj 12:00 | štw, so, nj a wu 14:30 Spione Undercover: štw, so, nj a wu 14:45 Knives Out – Mord ist Familiensache: wšědnje 19:30 Das Perfekte Geheimnis: wšědnje 20:00 (nimo štw a pó) Jumanij: The Next Level: štw, so, nj a wu 14:15 Jumanij: The Next Level w 3 D: pj a so 22:45 Der kleine Rabe Socke 3 – Suche nach dem verlorenen Schatz: nj 12.15 Star Wars: Der Aufstieg Skywalkers: pj a so 22:15 Als Hitler das rosa Kaninchen stahl: nj 12:00 Joker: pj a so 22:45 Systemsprenger: nj 12:00

Kino ekstra: Lara: pó 17:15 a 20:15

Wojerecy (SN/MiR). Projekt „Přećiwo zabyću“ we Wojerecach je wunošny. Předewšěm młodostni rozestajeja so z časom nacionalsocializma a dźensnišimi zjawami prawicarskeho ekstremizma. Při tym ze zarjadnišćemi, ke kotrymž słušeja regionalne dźěłanišćo za kubłanje, demokratiju a perspektiwy žiwjenja z.t. (RAA), zjednoćenstwo přesćěhanych nacionalsocializma (VVN–BdA), město Wojerecy, hród a měšćanski muzej kaž tež Załožba Móst, wusko hromadźe dźěłaja. Zarjadowanja su mjez druhim čitanja a zetkanja z časowymi swědkami a potomnikami tych ludźi, kotřiž běchu w koncentraciskich lěhwach abo dru­hdźe ćerpjeli.

Někotre wobdźělene projektowe šule poskitk hižo wospjet wužiwaja, zo bychu sej wědu we wobłuku wučby stawiznow a towaršnowědy přiswojili. Wčera wotměchu tradicionalne přijeće časowych swědkow a podpěraćelow na Wojerowskim hrodźe. W Domje Martina Luthera­ Kinga wopominaja 27. januara wopory holocausta a połoža wěncy w čestnym parku.

Gmejna Rakecy hižo nětko hospodarski plan schwaliła

Rakecy (JK/SN). Po prěnim rozjimanju naćiska lětušeho hospodarskeho plana loni w nowembru běchu naćisk w decembru na Rakečanskej gmejnje wupołožili. Dokelž njejsu žane namjety k změnje abo dodawki dóšli, móžachu radźićeljo na swojim ­wčerawšim posedźenju wustawki za lětuši plan schwalić. Do toho předčita wjesnjanosta Swen Nowotny (CDU) zaměr a wobsah plana a nawodnica financneho zarjada gmejny Franziska Pfeiffer přednjese přitomnym róžkowe daty naćiska.