Aus der aktuellen Ausgabe vom Freitag, 03 Juli 2020

Lubij (AK/SN). Wot měrca Zhorjelski wokrjes na korona­pandemiju ofensiwnje a wobhladniwje reaguje. To je krajny rada Bernd Lange (CDU) na minjenym posedźenju wokrjesneho sejmika w Lubijskej wikowej hali potwjerdźił. „Smy cyłkownje za to zamołwići, toho běch sej wědomy. Jasne struktury naprawow wot měrca a pomjenowanje zamołwitych su nam při tym jara pomhali“, Bernd Lange rozłoži. „Smy swoje mocy zesylnili a za­měrnje zasadźili.“

Jara derje su ludźo wobydlerski telefon přiwzali. Tam bě sčasami hač do 36 sobudźěłaćerjow zasdźenych. Woni přijimachu cyłkownje 20 000 telefonatow, 83 procentow z toho je wobdźěłanych. „Nichtó njetrjebaše dołho na wotmołwu čakać“, krajny rada wróćo zhladujo rjekny. Dźakowano wobhladniwemu wobchadźenju z pandemiju móža chorownje nětko planowane operacije přewjesć.

Duda a Trzaskowski hišće wo hłosy wolerjow wojujetaj

Waršawa. Pólska hotuje so z wotmachom na rozsudne koło prezidentskich wólbow 12. julija, po tym zo njebě w prěnim kole žadyn z cyłkownje jědnaće kandidatow absolutnu wjetšinu docpěł. W rozsudnym kole wojujetaj nětko wo hłosy wolerjow jenož hišće tuchwilny prezident Andrzej Duda, kiž kandiduje za knježacu narodnokonserwatiwnu stronu Prawo a sprawnosć, a Waršawski wyši ­měšćanosta Rafał Trzaskowski, kiž nastupi za opozicisku Wobydlersku platformu. Z prěnjeho koła wólbow bě Duda z 43,5 procentami hłosow jako dobyćer wušoł, Trzaskowski docpě 30,5 procentow.

Spočatnje je za tym wupadało, zo nje­smědźa lětuši wotchadnicy wyšich šulow a gymnazijow w Hornjej Łužicy wotchadničku scyła swjećić. Nětko pak móža ju – byrnjež korony dla jenož w małym ramiku – na dostojne wašnje dožiwić. To mějachu sej gymnaziasća w Hamburgu hubjeńšo. Woni dyrbjachu sej wuswědčenje wosobinsce pola direktora wotewzać. K tomu sydaštej kwětka a foto, a po tym smědźachu bjez kóždeježkuli swjatočnosće zaso woteńć. Tajki swjedźeń pak bych sej za wšitkich přał. Wšako započina so za kóždeho z wotchadnikow nowy žiwjenski wotrězk. Ale skedźbnjam tu tež na wotchadnikow z Hornjeho kraja wokoło Załomja. Jich je mjenujcy lětsa znowa koza liznyła. Wšako hižo jako šulscy započatkarjo před dźesać lětami prawje swjećić njemóžachu. Wulka woda bě to znjemóžniła. Nětko tež wotchadnička njeje tajka, kajkuž bychu sej přeli. A što budźe za dźesać lět? Sedźimy potom snano bjez miliny? Janek Wowčer

Praha (dpa/SN). Čěski stat ma so za wuprajenja swojeho prezidenta Miloša Zemana pola wnučki spisowaćela Ferdinanda Peroutki formelnje zamołwić. To je sudnistwo w Praze rozsudźiło, powěsćernja ČTK rozprawja. Kaž je hłowa stata w narěči na konferency wo holocausće twjerdźiła, je Peroutka pisał, zo bě „Hitler gentleman“. To je njefairne a njesprawne, sudnicy měnjachu.

Zeman je w zašłosći swoje wuprajenja stajnje zaso zakitował. Stawiznarjo pak su přeswědčeni, zo njeje Ferdinand Peroutka to nihdy pisał. Nawopak, za čas Druheje swětoweje wójny běchu nacionalsocialisća čěskeho intelektualneho do koncentraciskeju lěhwow Buchenwald a Dachau zawlekli. Pozdźišo dźěłaše přećiwnik komunizma za ameriski sćelak Radio Free Europe.

Rěčnik prezidenta je z wusudom sudnistwa spokojom, dokelž bě wone jenož jedne ze štyrjoch dwělomnych wuprajenjow Miloša Zemana wotpokazało. Tamne tři wuprajenja wotpowěduja prawu na swobodne měnjenje, twitterowaše Jiří Ovčá­ček. Přećiwo rozsudej je rewizija na najwyšim sudnistwje móžna.

Podstupim (dpa/SN). Awtotwarc z USA Tesla planuje za swoju prěnju twornju w Europje najprjedy raz twarske dźěła hač do měrca 2021. To wuchadźa z aktualizowaneje próstwy wo wobswětoprawnisku twarsku dowolnosć, kotruž su wčera wozjewili. Produkcija w Grünheidźe pola Berlina – w juliju 2021 chcedźa tam dźěłać započeć – je po tym w třoch změnach cyły dźeń předwidźana. Posudk nastupajo haru w zawodźe a wo­koło njeho wujewja, zo liča tam w kóždej změnje z 2 100 sobudźěłaćerjemi. W tworni chcedźa najwjace 500 000 awtow wob lěto twarić a mjenowanu produkcisku ličbu potom ručež móžno docpěć.

Za nowu fabriku chce awtotwarc Tesla dalše dźěle lěsa pušćeć dać. „Hinak hač w dotalnej próstwje chcedźa hišće přidatnje 39 hektarow lěsneje płoniny trjebić“, zdźěli wobswětowe ministerstwo na naprašowanje powěsćernje dpa. Něhdźe 90 hektarow lěsa su dotal na 300 hektarow wulkej płoninje hižo pušćeli, dalšich 63 hektarow je za to zaplanowanych. ­Tesla chce při twarje lijernje a prasowarnje stołpy do zemje sadźeć. Tuchwilu to hižo wupruwuja.

Pućowanske běrowy pytaja za alternatiwami.ŠNAK

Kaž Klarissa Kaiser (na foće) su mnozy pućowacy přeco zaso zahorjeni, hdyž sej hoberski dub při Cyhelowym haće pola Delnjeje Hórki wobhladuja. Před poł lětom pak je 37lětny skućićel něhdźe 800 lět stary štom zapalił. Nadźijomnje so wosebje škitany­ dub zaso zhraba. Wšako wón mnohim, tež turistam, w pomjatku wostanje. Foto: Steffen Unger

„Syman Pětr Cyž budźe nowy jednaćel LND, 2. přechod projekta ,Naša serbska kniha‘ je zahajeny, knižne wiki w Lipsku su wotprajene“. Takle zahajich na tymle městnje swoju kolumnu spočatk měrca. Mjeztym jenož w nakładnistwje nowy wětřik njeduje. Po cyłym swěće je so „worakaweho“ koronawirusa dla mnoho změniło. Nimo Lipšćanskich su tež knižne wiki w Praze wupadnyli, kaž nimale wšitke zjawne zarjadowanja. Tola wichory su přeco zaso byli, pomyslmy jeno na čas před 30 lětami, jako so cyły stat z politiskeje karty zhubi. Z měrliweje rewolucije za reformami žedźaceho so ludu sćěhowaše zrazom politiski přewrót, a ludźo móžachu so lědma dodźiwać, kak spěš­nje stejachu před wulkej nowej swobodu. Kak pak ju wužiwać, kak z nowymi wobstej­­nosćemi wobchadźeć – to bě mnohim ho­berske eksistencielne wužadanje. Porno tomu je korona ... špatne přirunanje.

Pjatk 3.7. 21:30 Filmowe nocy w Čornochołmčanskim Krabatowym­ młynje za swójby: „Fantastiske pućo­wanje dr. Dolittlea“

Sobotu 4. a 5.7.   Antikske a čaporowe wiki na Mortkowskej Jakubec­ twjerdźiznje (stajnje 8 do 18 hodź.)

   Prěni kreatiwny hermank w Jiłočanskej (Eulowitz­) „Herbskej grychće“

Sobotu 4.7. 21:30 Filmowe nocy w Čornochołmčanskim Krabatowym­ młynje: „Perfektne potajnostwo“

Njedźelu 5.7. 11:00 Wotewrjenje wustajeńcy „Lětni són“ w Zarěčanskej­ Konsumowej galeriji

  14:00 Dźiwadło en miniature na Wojerowskej Piwarskej­ hasy

  16:00 Koncert Serbskeho ludoweho ansambla „Kóž­dom lu­dej swoje dudy“ z dudakom Handrijom Henčlom w Budyskim Serbskim muzeju

  19:30 Předstajenje „Greta“ činohrajneho studija Budyske­ho Němsko-Serbskeho ludoweho ­dźiwadła na dźi­wadłowej zahrodźe NSLDź

  21:30 Filmowe nocy w Čornochołmčanskim Krabatowym­ młynje: „Knives Out – mordarstwo je swójbna­ wěc“

Póndźelu 6.7. 19:00 Wirtuelna poradźowanska hodźina Budyskeje hudźbneje šule

Wutoru 7.7. 19:00 Serbske stajne blido w Drježdźanskej korčmje „The Red Rooster“ na Rähnitzowej

njedźelu, hornjoserbsce

11:00 Łužica tutón tydźeń, mjez druhim z powěsćemi tydźenja

11:20 Wukubłanje w času korony zakónčić

11:45 Serbski muzej w času korony

12:00 Nabožne wusyłanje

(superintendent Jan Malink)

po tym Zbožopřeća

delnjoserbsce

12:30 Aktualny magacin, mjez druhim z powěsćemi a rozprawu wo situaciji na polach wokoło Hochozy

13:00 Tematiske wusyłanje „Lětnja hudźba“

13:40 Nabožne wusyłanje

 (Hartmut Leipner)

po tym Zbožopřeća