Aus der aktuellen Ausgabe vom Mittwoch, 22 März 2023

Medicinu we Łužicy studować

Choćebuz. Braniborska chce uniwersitu za medicinu we Łužicy załožić. Tole wobzamkny wčera krajne knježerstwo w

Podstupimje. W zymskim semestrje 2026/27 móža w Choćebuzu prěni studenća swój studiji zahajić. Projekt ma so hač do lěta 2038 z 2,1 miliardomaj eurow financować, z kotrychž přewza zwjazk 1,7 miliardow eurow.

Přihoty za festiwal „po planje“

Chrósćicy. Přihoty za 14. mjezynarodny folklorny festiwal Łužica „běža po planje“, kaž regionalna rěčnica župy Kamjenc Katharina Jurkowa zdźěli. Wopytowarjo „móža so lětsa mjez druhim na cyłki z Mallorci, Sri Lanki, Čěskeje a Pólskeje wjeselić. Zwjeselaca je wulka ličba přizjewjenych dorostowych skupin. Pytamy pak hišće wuměłstwowych rjemjeslnikow, kotřiž chcedźa so w Chrósćicach sobotu a njedźelu prezentować.“

Móst w Drježdźach blokowany

Woda je esencielna resursa wšeho žiwjenja. Toho měli sej mnohich bywšich a štyrjoch hišće aktiwnych brunicowych jamow dla we Łužicy wědomi być. Wosebje na dźensnišim swětowym dnju wody, kotryž běchu Zjednoćene narody 22. měrca 1992 prěni raz wuwołali. Pohórnistwowe jězory, kaž tu Liškowski pola Choćebuza, su najebać móžnosće wočerstwjenja rany w krajinje. Jich wulke wodowe płoniny tomu polěkuja, zo so woda na horcych lětnich dnjach w hoberskim mnóstwje wuparuje. Foto: Michael Helbig

„Pyšpot procha – In Sand und Wolken geschrieben“ rěka zběrka poezije tež pod pseudonymom „Źilka“ znateje Jill-Francis Ketlicojc, kotraž ma kónc měrca w Ludowym nakładnistwje Domowina wuńć. Bosćan Nawka je so z młodej delnjołužiskej basnicu rozmołwjał.

Knjeni Ketlicojc, što móžeće nam wo wob­jimje, wobsahu a wuhotowanju zběrki přeradźić?

J.-F. Ketlicojc: Kniha wopřijima dohromady wjace hač 60 basnjow, rozrjadowane po třoch kapitlach. Wjetšina z nich su originale raz w delnjoserbšćinje raz w němčinje. Šěsć serbskim pak sym němske přebasnjenje ze swójskeho pjera přidała. Dwurěčnosć mam zasadnje za wobohaćacu, za něšto rjane – štož so, kaž sej myslu, w mojej poeziji wotbłyšćuje. Zdobom pokazam na wohroženje delnjoserbšćiny a nadźijam so, ze swojimi hrónčkami tomu přinošować, zo sej ludźo wuwědomja, kajki bohaty pokład z tejle rěču maja. Wo wuhotowanje je so Isa Bryccyna postarała.

Kniha je wuraznje jako zběrka připowědźena, štož zwjetša woznamjenja, zo jedna so wo zestawu wubranych tekstow. Hdy sće je napisała?

Domowina chce reformu załožboweje struktury a namjety diskutuje

Budyšin (SN/mb). Kelko mocy dyrbjeli serbscy radźićeljo rady Załožby za serbski lud w přichodźe měć? Wo tym ma nachwilny dźěłowy wuběrk Domowiny wuradźować, kotryž je zwjazkowe předsydstwo třěšneho zwjazka na swojim posedźenju we wulkim róžku zwołało. Wčera konstituowaše so gremij pod nawodom předsydy Domowiny Dawida Statnika. Wobdźělili su so nimo předsydy Domowiny tež městopředsyda Hartmut Leipner, předsydka załožboweje rady Susann Šenkec a čłonojo załožboweje rady Bjarnat Cyž, Daniel Měrćink, Marlis Młynkowa a Julian Nyča, kaž tež hłowna jednaćelka Domowiny Judit Šołćina.

Towarstwo Cyrila a Metoda, katolske zjednoćenstwo z přewšo šěrokej paletu skutkowanja, je wčera w Baćonju swoju kóždolětnu hłownu zhromadźiznu přewjedło – z nowym předsydu na čole.

Baćon (SN/MkWj). Čłonojo towarstwa běchu loni w meji Cyrila Hančika z Radworja jako naslědnika zasłužbneho Jurija Špitanka za noweho předsydu wuzwolili. Nowy nawoda bilancowaše wčera w połnje wobsadźenej žurli Baćonskeje fary skutkowanje towarstwa minjeneho lěta, kotrež bě po nanuzowanej přestawce dweju lět koronawirusa dla zaso w normalnych kolijach běžało. Cyril Hančik chcył wustawki towarstwa z nimale 200 čłonami změnić, dokelž njewotpowěduja po 25 lětach wjace žadanjam časa. Na přichodnej hłownej zhromadźiznje chcedźa wo změnach wuradźować a je schwalić. Starosće ma towarstwo předewšěm přiběracych wudawkow zwyšenych płaćiznow dla, Hančik rozłoži.

Šěroke polo skutkowanja Towarstwa Cyrila a Metoda pokaza so w rozprawach cyłkownje dźesać sekcijow a korporacijow, kotrymž móžeše Damian Dyrlich jako nawoda wčerawšeje zhromadźizny słowo přepodać.

Berlin (SPC/SN). Wotewrjenje Kita Lorencoweho archiwa w Berlinskej Akademiji wuměłstwow (AdK) zahaji awtor wčera sam: Z pomocu tři lěta do jeho smjerće natočeneho wideja skići so něhdźe 80 wopytowarjam swjatočneho zarjadowanja na tute wašnje krótke, hnujace čitanje počesćeneho basnika. Po tutej retrospektiwje z pomocu techniki zawjedźe direktorka sekcije literatura AdK Kerstin Hensel do skutkowanja a žiwjenja Kita Lorenca. Swój přednošk wo „sobu najwuznamnišim serbsko-němskim poeće“ wobohaći wona z basnjemi z tohorunja wčera předstajeneje noweje zběrki basnjow „Es war nicht die Zeit“. Dosłowo k tutej w nakładnistwje Wallstein wuńdźenej knize bě bywši nakładnik a basnik Michael Krüger napisał. Zhromadnje z Róžu Domašcynej wěnowaše so Krüger na slědowacej podijowej rozmołwje wosebitosćam awtorskeho skutkowanja a tworjenja. Wotměnjejo recitowaštaj swoje najlubše němske a serbske basnje Lorenca. Byrnjež Krüger serbšćinu njerozumił, fascinuja jeho „překrasne zwuki“ basnjow w słowjanskich rěčach.

Berlin (dpa/SN). Hladajo na wěstotu Němskeje měni tež zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier, zo měła zwjazkowa wobora wjace pjenjez dóstać. Tež Němska dyrbi swoje nadawki w NATO spjelnić móc, wón wčera w přitomnosći swojeho čěskeho hamtskeho kolegi Petra Pavela w Berlinje wuzběhny. Pavel měni, zo móže Němska swoju kwalitu nawjedowanja a we wšelakich wobłukach do­pokazać. K tomu liči tež zhromadnje ­Europu zakitować. Nowy čěski prezident je po wólbach spočatk měrca wčera prěni raz Němsku wopytał.

Změnja zakonjej za přistup

Stockholm (dpa/SN). Šwedski parlament je dźensa swoje kónčne wuradźowanje wo přistupje NATO zahajił. Planowany ­přistup ma so w dwěmaj zakonjomaj ­zakótwić, kotrež dyrbitej so wotpowědnje změnić. W Stockholmje liča z jasnej wjetšinu hłosow, kotrež tomu přizwola. Přiwšěm ma so hišće zadźěwk přewinyć. Tak njejstej Turkowska a Madźarska hišće přistupej přihłosowałoj.

Racija pola reichsbürgerow

Ratarjo w Sakskej, mjez druhim tež w Budyšinje, su wčera přećiwo němskej a europskej agrarnej politice protestowali a wobchad na mostach zwjazkowych awtodróhow haćili. Do dźensnišeje konferency agrarnych ministrow skedźbnichu burja na tak mjenowane Mercosur-zrěčenje, kotrež wotpokazaja. Hižo lěta jedna EU z Mercosur-statami, ke kotrymž přisłušeja Brazilska, Argentinska, Paraguay a Uruguay, wo wikowanskim zrěčenju. Dale žadaja sej ratarjo wjelču populaciju pomjeńšić. Foto: Lausitznews/Jens Kaczmarek

W centrumje sewjerneje kupy Neuseelandskeje Bay of Plenty je so minjene dny nimale tysac króć zemja třasła. Eksperća warnowachu, zo móhła serija zemjerženjow, kotrež zdźěla sylnosć 4,8 docpěchu, hišće tydźenje dołho trać. Pućowanske šćežki w regionje su zesuwanja zemje dla zawrjene. Wjetšich škodow pak dotal njebě. W potrjechenym regionje je so zemja hižo w lětomaj 2018 a 2019 časćišo třasła, ale z mjenje sylnymi zemskimi storkami.

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowa nutřkowna ministerka Nancy Faeser (SPD) je so za to wuprajiła, zo njesmědźa pozdatnje strašne wosoby legalne brónje nachwilnje wobsedźeć. „Dyrbimy so wo to postarać, zo móža so w přichodźe spěšnje nachwilnje brónje sćazać, hdyž je konkretnych pokazkow na wohroženje“, wona nětko wuzběhny. Pokazki maja so dokładnje pruwować, tak zo njemóže strašna wosoba hižo legalnje brónje wobsedźeć.