Jakub Nowak

Dienstag, 04. Juni 2024 geschrieben von:
3. smažnika 1864 narodźi so pozdźiši farar, spisowaćel a domiznowědnik Jakub Nowak-Horjanski do burskeje swójby. Na juhowuchodnej kromje ródneje wsy bu na iniciatiwu Moniki Cyžoweje ze susodneje Noweje Jaseńcy 3. meje 2015 zornowcowy kamjeń z wopomjatnej taflu za Jakuba Nowaka-Horjanskeho wotkryty. Takle počesćeny wopyta Serbski seminar w Praze a studowaše w čěskej stolicy a w Kölnje teologiju. Wot 1891 bě pjeć lět kapłan w Radworju a potom do lěta 1902 w Serbskej cyrkwi w Budyšinje a wot 1903 do 1931 wosadny farar w Radworju. Wón zemrě 21. małeho róžka 1938 we Worklecach. Jeho row je w Radworju, hdźež je jako kapłan tež Raiffeisensku lutowarnju załožił. 1888 zastupi do Maćicy Serbskeje. Wón je wjele domiznowědnje slědźił a wo tym, na přikład wo Radworskich stawiznach pisał. Nowak-Horjanski je so tež ze serbskej stenografiju zaběrał. Z jeho pjera su mnohe nowinske přinoški, kniha „Wobrazy z cyrkwinskich stawiznow katolskich Serbow“ a „Pućowanske dopomnjenki“ wo swojich mnohich jězbach po Europje. Dale spisa wón „Přehlad serbskeje mytologije“, činohrě kaž socialnokritisku „Zasonamakane“. Manfred Laduš

Přirunaja rěči

Montag, 03. Juni 2024 geschrieben von:
Budyšin (SN). Nowy slědźerski projekt „Typy pochadnych rěčow w přirunanju: hornjoserbšćina a pólšćina w Němskej“ startuje 1. septembra w rěčespytnym wotrjedźe Serbskeho instituta (SI). Němski slědźerski zwjazk DFG spěchuje třilětny slědźerski projekt, kotryž přewjedźe so zhromadnje z uniwersitu w Bochumje, z dohromady 785 500 eurami. We wobłuku projekta chcetej rěčespytnicy dr. Leńka Šołćic (SI) a prof. dr. Tanja Anstatt (uniwersita Bochum) sociolinguistiske kajkosće a wuwiće pólšćiny w Poruhrskej a hornjoserbšćiny we Łužicy přepytować. W hornjoserbšćinje steji wobchadna rěč w katolskej kónčinje w fokusu. Wosebitosć je, zo přirunujetej so wšelakej typaj mjeńšinowych rěčow: serbšćina jako rěč awtochtoneje „stareje“ mjeńšiny w Němskej a pólšćina jako rěč alochtoneje „młodeje“ mjeńšiny w Němskej. „Z projektom chcemy slědźenja k hornjoserbskej wobchadnej rěči w Serbskim instituće rozšěrjeć a skrućeć. Wuslědki chcemy zdobom do wědomostneho konteksta slědźenja k mjeńšinowym rěčam a rěčneje wariacije a změny stajić“, Šołćic zjima.

Lěćne dźiwadło nimale wupředate

Freitag, 31. Mai 2024 geschrieben von:

Němsko-Serbske ludowe dźiwadło zahaji lětušu sezonu předstajenjow pod hołym njebjom. Hač do 14. julija je dohromady 56 zarjadowanjow na „Dźiwadłowej zahrodźe“ resp. na Budyskim Hrodźe planowanych.

Budyšin (SN/bn). Zazběh twori předstajenje inscenacije Ivany Sajević „Schrebergartenblues – Trügerische Idylle“ dźensa na zahrodźe při wulkim domje NSLDź. Tam chcedźa klankarjo kruch za dorosćenych wjacekróć zahrać. Dźěćom poskićuja mjez druhim hru Astrid Lindgren „Im Land der Dämmerung“ a bajku „Kasper Petruschka“ po ruskich ludowych motiwach.

Zazběh z elektroniskej hudźbu

Freitag, 31. Mai 2024 geschrieben von:
Matthias Peuker je lětušu Kulturnu zahrodu Serbskeho ludoweho ansambla zahajił. Z cyłej bateriju elektroniskich instrumentow a nastrojow, kotruž sam „mašinu, kotraž je takrjec band“ mjenowaše, předstaji wón wčera adapcije hitow, kaž na přikład „Starfish Coffee“ (Prince) a „Around the world“ (Daft Punk), swójske titule a etno-funkowu wersiju spěwa „Bogi burski“. Dźensa koncertuja pod Budyskej Röhrscheidtowej baštu duwo IndiwiDual, Helena Hejduškec a Jan Brězan, jutře slěduje wustup spěwytwórca Rokotak. Njedźelu zahudźa huslerka Izabela Kałduńska a spěwarka Walburga Wałdźic kaž tež spěwacy husler Paul Geigerzähler, kiž chce mjez druhim swoju nowu EP „Grüße aus der Datscha“ prezentować. Foto: SN/Bojan Benić

Sobotniše wusyłanje telewizijneho magacina Wuhladko wopřijima składnostnje mjezynarodneho dnja dźěsća premjeru: Prěni raz wuhotuje dohromady 15 dźěći wulki dźěl programa, jako moderatorka runje tak kaž jako reporter. Nanajwjace z nich njebě dotal ani před kameru ani za njej stało (hlej tež rubriku Telewizija). Foto: MDR/Wuhladko

Michał Buk

Donnerstag, 30. Mai 2024 geschrieben von:
Farar, kapitular a šolastikar swjateho Pětra w Budyšinje Michał Buk narodźi so 24. meje 1804 w Zejicach do ratarskeje swójby. W Praze bě chowanc Serbskeho seminara a studowaše teologiju. Wot biskopa Franca Jurja Loka dósta 9. wulkeho róžka 1830 měšnisku swjećiznu w Budyšinje, hdźež wosta w duchownej słužbje hač do smjerće 8. nalětnika 1865. Bu na Mikławšku pochowany. „Wón je naše z procha stawace serbstwo ze słowom a skutkowanjom podpěrał“, pisaše Michał Hórnik w swojim nekrologu. Spočatnje běše Michał Buk wikar a němski swjatočny prědar w tachantskej cyrkwi, wot 1838 pjeć lět prěni kapłan Serbskeje cyrkwje a wot 1843 do 1860 direktor tachantskeje šule. 21. meje 1855 wuzwolichu jeho za kanonikara/šolastikarja. Wot 1861 do smjerće 1865 bě kapitular a konsistorialny radźićel tachantstwa. ­Michał Buk bě załoženje Maćicy Serbskeje 1847 sobu přihotował a bě ­aktiwny čłon jeho wuběrka. Za Maćičnu knižku pisaše 1849 „Knjez Mudry“ a 1856 „Wosobny dar za křesćanow“. Dopisowaše wjele do serbskich a němskich nowin. Za w nowym ­łaćonsko-serbskim prawopisu 1847 wudatu prěnju čitanku za katolske šule spisa powědku. Manfred Laduš

Nowy swět za Serbske Nowiny

Donnerstag, 30. Mai 2024 geschrieben von:
Wot dźensnišeho su tež Serbske Nowiny w socialnej syći Instagram zastupjene. Na accounće z mjenom serbske_nowiny namakaja zajimcy wotydźenja nowostki a zajimawostki z Łužicy a wězo tež zwonka njeje. Wot póndźele do pjatka wozjewja team za socialne syće jednu story z nowosćemi dnja kaž tež dwaj postaj, kotrež přinoški z ćišćaneje nowiny tematizuja. Cil poskitka je lěpši kontakt k čitarkam a čitarjam nowiny. Za to steji stajnje tež redaktor abo redaktorka k dispoziciji, kotraž naprašowanja na kanalu wotmołwja. Wjeselimy so hižo, Was bórze na našim kanalu powitać směć. Kathrin Spiesec

Štyri króć wob tydźeń hudźba pod baštu

Dienstag, 28. Mai 2024 geschrieben von:

Budyšin (SN/bn). Serbski ludowy ansambl (SLA) wuhotuje lětsa třeći raz rjad Kulturna zahroda. Pod Budyskej Röhrscheidtowej baštu předstaja wot zajutřišeho do kónca junija stajnje wot štwórtka do njedźele dohromady 16 hudźbnikow resp. skupinow runja telko programow pod hołym njebjom. Wuwzaće je kónc tydźenja 14. a 15. junija, na kotrymž wotmějetej so „Słowjanskej nocy“ na dworje Smochčanskeho kubłanišća swj. Bena (Serbske Nowiny rozprawjachu).

1020. Budyske nalěćo bě mnohim ludźom zašły kónc tydźenja přiležnosć sej mnohe poskitki wikowarjow a kulturnych ćělesow lubić dać. Nimo mnohich koncertow, mjez nimi dujerskeju kapałow Horjany a Chróšćanscy muzikanća, zarejowachu njedźelu tež rejowanske skupiny Serbskeho ludoweho ansambla, mjez nimi „Łužičanska rapsodija“. Foto: Maćij Bulank

„Twarski inženjer Eberhard Dučman – Mjez łužiskej drjewowej architekturu a industrielnym twarjenjom“ rěka wosebita wustajeńca, kotruž zajutřišim, njedźelu, w Budyskim Serbskim muzeju wotewru. Zakład přehladki twori loni w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła biografija Dučmana z pjera ko-kuratorki wustajeńcy dr. dr. Betiny Kaun (na foće). Foto: Monika Ošikowa

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND