Jan Hanski
Dźensa spominamy na serbskeho wuměłca, molerja a grafikarja Jana Hanskeho składnostnje jeho stotych posmjertnych narodnin. Rodźeny Njebjelčan dźěše po ludowej šuli – podobnje tři lěta staršemu Janej Bukej – na wukubłanje molerja do Kamjenca. Po studiju na Fachowej šuli za nałožowane wuměłstwo w Podstupimje dźěłaše w kombinaće w Eisenhüttenstadće we wotrjedźe za wabjenje. Hižo lěto pozdźišo bu wotrjadnik w twarstwje, a 1962 so jako grafikar zesamostatni.
Premjera publikum na połnje wobsadźenej žurli zahoriła
Budyšin (BG/SN). Z dołhim rytmiskim přikleskom zakónči so wčera wječor němskorěčna premjera rejowaneje bajki „Mały pampuch“ na wupředatej žurli Serbskeho ludoweho ansambla. Euforiski aplaws bě spontany dźak publikuma baletej SLA, kiž wědźeše na nanajlěpše wašnje přeswědčić. Tež Božena Bjaršec we hłownej róli je přihladowarjow zahoriła. Choreografiju kaž tež režiju měješe Juraj Šiška na starosći; grandiozne libreto z wopisanjemi scenow w němčinje a serbšćinje je z pjera Wórše Wićazoweje. Hudźbu je Andreas Grundlach skomponował. A haj, tež wuhotowanje Marlit Mosler přinošowaše bytostnje k wulkotnej skutkownosći hry. Skrótka: Wšitko je trjechiło a ansambl wobradźi wopytowarjam přewšo emocionalne předstajenje, na kotrež drje lědma štó spěšnje zabudźe – snano tež tohodla, dokelž kruch nimoměry wažne hódnoty kaž wšostronsku česćownosć, žiwjensku radosć a přećelstwo do srjedźišća staja.
Nowa čitanka
Z kulturnym registrom do přichoda
„Přichod serbskeho kulturneho herbstwa – što je digitalny kulturny register a čehodla jón trjebamy?“ Na tele prašenje chcedźa direktor Serbskeho instituta Hauke Bartels, etnologa Robert Lorenc a informatikar Alf-Christian Schering štwórtk, 27. nowembra, w Budyskim Serbskim muzeju z přednoškom wotmołwić. Wčera wotmě so w tym zwisku nowinarska rozmołwa.
Sokoł Wulki Ćisk
Wo knihach a kniharni (21.11.25)
Rady sym na kolesu po lěsnych a pólnych pućikach našeho Budyskeho wokrjesa po puću. Hdys a hdys při tym zetkawam a přewodźuju cuzeho kolesowarja a jeho připódla z někotrymi rjanymi blečkami našeje domizny zeznajomjam. Často wužiwaja kolesowarjo dźensa šmóratko abo GPS-časnik za lěpšu orientaciju. Mnohim cuzym napadnu při tym naše dwurěčne pomjenowanja wsow, nic jenož na wjesnych taflach, ale tež na digitalnych Strava- abo Komoot-kartach. Ćim bóle wšak so dźiwaja nad tym abo tamnym dźiwnym němskim mjenom dróhi, hory abo hata, kiž na swojej wobrazowce wuhladaja. A to w kónčinach, hdźež jim wujasnjam, zo je so serbšćina tam mjez ludźimi hižo nimale pozhubiła. Tak móžeš sej blisko Demjan a Huski na horje z mjenomaj „Tschelentsy“ a „Holtschberg“ dojěć, přińdźeš we Wuhančicach (Weigsdorf) nimo nadróžneje tafle „Am Horkenberg“ abo móžeš so blisko Zemic w skale „Hratschken“ kupać. Podobnje je to, jědźeš-li nimo hatow z mjenami kaž „Muschker Teich“ pola Malešec abo „Rokotenteich“ pola Lichanja.
Steješe redakcija pod censuru?
Před 70 lětami, 1. oktobra 1955, je Nowa doba prěni raz jako dźenik wušła. Před 35 lětami je šek we wysokosći miliona hriwnow ministerskeho prezidenta NDR tomu zadźěwało, zo Nowa doba, Nowy Casnik a Rozhlad zahinu. Stawizniska sekcija Maćicy Serbskeje wěnuje tematice 25. nowembra zarjadowanje w Serbskim domje. Z iniciatorom, wjelelětnym šefredaktorom Noweje doby Sieghardom Kozelom, je so Axel Arlt rozmołwjał.
Što je Was pohnuło, stawizny Noweje doby jako dźenik runje lětsa nazymu do srjedźišća Maćičneho zarjadowanja stajić?
Censura serbskich medijowza čas NDR
Bywši šefredaktor Noweje doby Sieghard Kozel prěje, zo „steješe redakcija pod censuru“. By to był jenički statnje dowoleny printmedij w NDR, kiž njeje podležał censurje. Zo to njewotpowěduje woprawdźitosći, da so na zakładźe stawizniskich faktow dopokazać. Konkretne přikłady, kak je censura w Serbach fungowała, su za Nowu dobu podawali kpł. Šćěpan Delan (Rozhlad 1/1993), za Pomhaj Bóh f. Jan Malink (PB 2/1990) a za Katolski Posoł f. Měrćin Wićaz (KP 11/1990). Bohužel njeje pisomne zawostajenstwo redakcije Noweje doby w Serbskim kulturnym archiwje zachowane. Wone je so prawdźepodobnje w času politiskeho přewróta 1989/90 zničiło.
Nowostka z Warnoćic wotbłyšćuje poćah k Serbam
Jako šesty zwjazk knižneje edicije „Lužickosrbská poezie“ je zašły tydźeń nowa basniska zběrka w Serbach derje znateho basnika Milana Hrabala wušła.
Warnoćicy. Nowostka rěka „Je lepší se neloučit“ (Lěpje je so njerozžohnować) a to je poprawom hižo druha zběrka awtora Milana Hrabala, kotraž je direktnje ze Serbami zwjazana.
Łužica z centralnym přikładom
Lipsk. „Diferenca a přisłušnosć: indigene a awtochtone narodne mjeńšiny w europskich kónčinach w změnje“ bě hesło mjezynarodneje konferency MINREG 2025, kotraž je so minjeny tydźeń wot štwórtka do soboty w Lipsku wotměła. Leibnizowy institut za krajowědu (IfL), geografiski institut Lipšćanskeje uniwersity a Braniborska Techniska uniwersita Choćebuz-Zły Komorow su ju w kooperaciji ze Serbskim institutom (SI) wuhotowali.
