Wustajeńca „Amaconiska – fascinowacy tropiski dešćowy lěs“ w Panometeru ludźi překwapja

Štóž sej mysli, zo dyrbi do Južneje Ameriki pućować, zo by dešćowy lěs dožiwił, so myli. Wot lěta 2024 prezentuje Panometer w Drježdźanach wustajeńcu „Amaconiska – fascinowacy tropiski dešćowy lěs“. Wuměłc Yadegar Asisi je něhdyši skład za płun (Gasometer) do spektakularneho dožiwjenišća přeměnił, kotrež wuměłstwo, přirodu a wědomosć zwjazuje. Dešćowy lěs při Amaconasu je jimace městno połne potajnstwow, husto wopisowane jako „zelena hela“, „paradiz“ abo „zelene płuca zemje“. Hižo zdawna tuta krajina wotkrywarjow, slědźerjow a wuměłcow fascinuje. Při zastupje do panometera so ći wujasni: Tale wustajeńca njeje kaž wšědny muzej. Wuska šćežka wjedźe wopytowarki a wopytowarjow po přewodźacej wustajeńcy, kotraž zawjedźe do wšelakorosće družin a kompleksnych ekologiskich zwiskow w kónčinje wokoło Amaconasa. Při tym njeńdźe jenož wo rostliny, stare kultury a zwěrjata, ale tež wo wliw čło­wjeka – pozitiwny kaž tež negatiwny.

Šulerjo Radworskeje wyšeje šule „Dr. Marja Grólmusec“ su wčera składnostnje dźensnišeho cyłoněmskeho dnja bibliotekow Serbsku centralnu biblioteku w Budyskim Serbskim instituće wopytali. Fachowowědomostna referentka Anna Měrćinowa je młodostnym mjez druhim historisce wuznamne knihi pokazała. Foto: SN/Bojan Benić

Manfred Hermaš je wot lěta 2006 jako čestnohamtski předsyda serbskeje přirady ewangelskeje cyrkwje skutkował. Zdobom běše wón społnomócnjeny krajneje cyrkwje. Nětkole wón swoju zamołwitosć woteda.

Rowno (AK/SN). „Němčina je rěč intelekta. Moja maćeršćina, Slepjanska serbšćina, je rěč wutroby. Z njej móžu mnoho direktnje rjec a nikoho njezranju“, měni 76lětny Manfred Hermaš z Rowneho w ewangelskej wosadźe Slepo. Wot lěta 2006 bě wón čestnohamtski předsyda serbskeje přirady a wot lěta 2016 społnomócnjeny Ewangelskeje cyrkwje Berlin-Braniborska-Šleska Hornja Łužica (EKBO) za Serbow w Hornjej a Delnjej Łužicy. Cyrkwinske wjednistwo běše jeho na namjet přirady za serbske wosadne dźěło do tuteje zamołwitosće powołało.

Operowy bal klětu pod hesłom kino

Dienstag, 21. Oktober 2025 geschrieben von:

Drježdźany (VaŽ/SN). Přichodny bal w Drježdźanskej Semperowej operje, kotryž budźe klětu w februarje, tuchwilu z połnej paru přihotuja. Lěto wob lěto so njeličomne młode pory za casting debitantow požadaja – tak tež lětsa. We wobłuku wulkeju castingow jich jury, kotruž nawjedujetaj rejwarjej Tassilo a Sabina Lax, akribisce pohódnoća. Wonaj staj wot prěnjeho bala lěta 2006 za naročnu choreografiju zahajenskeje reje zamołwitaj. Jury přisłuša dale Annett Hofmann, mandźelska sakskeho ministerskeho prezidenta Michaela Kretschmera. Wona je patronka debitantkow a debitantow. Z něhdźe 300 kandidatow su po dołhimaj dnjomaj castinga 200 młodych ludźi za rejwarki a rejwarjow wuzwolili. 100 porikow debitantow chce publikum 6. februara 2026 w Semperowej operje zakuzłać.

Tójšto wo Malešecach zhonili

Freitag, 17. Oktober 2025 geschrieben von:
W Smolerjec kniharni je syła serbskich zajimcow wčera wječor předstajenje knihi „W Malešecach před 200 lětami – Malschwitz vor 200 Jahren“ wopytała. Wudawaćelka Trudla Malinkowa je přitomnym w Ludowym nakładnistwje Domowina wušłu publikaciju předstajiła. Kniha bě we wobłuku 800. jubileja wsy wušła. Malinkowa zbliži publikumej serbskeho literarneho a kulturneho historikarja a spisowaćela Otu Wićaza. Sćěhowacu rozmołwu wužichu wjacori přitomni za naprašowanje. Malinkowa­ chwaleše sej wulki zajim za knihu, kotryž bě wona tež na njedawnej premjerje w Malešecach dožiwiła. Foto: Carmen Schumann

Eksperimentalna inscenacija SLA w nowej tradiciji

Donnerstag, 16. Oktober 2025 geschrieben von:

„Dalina – Neuland“ zwjazuje Wiensku klasiku a ekspresionizm ze satiru a młodźinskim rozswětlerstwom

Serbski ludowy ansambl je swojej nowej tradiciji swěrny wostał a třeći raz za sobu dosć eksperimentelnu nazymsku inscenaciju zwoprawdźił. Dwudźělna a -rěčna produkcija „Dalina – Neuland“ wobsteji ze spěwohry „Die Fischerin“ a z hudźbneje groteski „Ptačk architektki“. Byrnjež so na wjacorych runinach jasnje rozeznawałoj, wutworitej naposledk komplementarny cyłk z wotewrjenym wukóncom.

Poł lětstotka sylzow a dźiwow

Montag, 13. Oktober 2025 geschrieben von:

Pisany program składnostnje róčnicy wotewrjenja wulkeho domu NSLDź

Budyšin (SN/bn). Němsko-Serbske ludowe dźiwadło je wčera we wobłuku Dnja wotewrjenych duri 50. róčnicu wotewrjenja wulkeho domu woswjećiło. Intendant institucije Lutz Hillmann swjedźeń na dworje dźiwadła zahaji. Powitawši hosći citowaše mjez druhim z narěče, kotruž bě Jurij Brězan składnostnje wotewrjenja napisał: „Njech přećelstwo w jednej rěči rěči, hdyž so w rěčomaj tu rěči!“ Zahajenje wuklinči ze zhromadnje dwurěčnje zaspěwanej „Odu na wjeselo“.

Za Staszel pytaja naslědnicu

Freitag, 10. Oktober 2025 geschrieben von:

Wulke Hendrichecy (SN/bn). Towarstwo Kunstbauerkino zdźěla, zo so Ola Staszel kónc lěta ze swojeho zastojnstwa rozžohnuje. „Po 14 intensiwnych a formowacych lětach, dźesać z nich we wodźacej róli“ jako ko-nawjednica filmoweho festiwala Nysa (NFF) chce wona po swójskich informacijach nowe powołanske puće kročić. Pod jeje nawodom „njeje so festiwal jenož programatisce dale wuwił, ale tež w swojim mjezynarodnym wuprudźenju profilował. Z wulkim angažementom, rozžahłosću za kino a ze sensibelnej žiłku za towaršnostnje relewantne temy je Ola Staszel festiwal přez wužadace časy wjedła a jako kulturnu swětłownju w třikrajowym regionje Němska–Pólska–Čěska etablěrowała“, towarstwo piše.

Festiwal organizowaca skupina pyta wotnětka za naslědnicu resp. naslědnikom. Městno ma so w najlěpšim padźe spočatk decembra wobsadźić. Požadana je „angažowana, nazhonita a kreatiwna wosobina, kotraž chce přichod NFF sobu postajeć“. Wotpowědne wupisanje su mjeztym na internetnej stronje festiwala wozjewili. Zajimcy měli swoje požadanje hač do 31. oktobra zapodać.

Wo knihach a kniharni (10.10.25)

Freitag, 10. Oktober 2025 geschrieben von:

Lěćo je nimo a pisane łopjena rejuja w nazymskim wětrje. Někotryžkuli wužiwa składnosć, zo by ze swójbu w nazymskich prózdninach hišće raz do ćopłeho wotlećał. Tamny přihotuje sej swój wačok a při rjanym wjedrje po blišej wokolinje pućuje. Jako inspiracija a nastork móhła jemu nasćěnowa protyka „Łužica – Łužyca – Lausitz 2026“ słužić, za kotruž je serbski fotograf Maćij Bulank zaso tójšto zajimawych kućikow našeje domizny ze swojej kameru zapopadnył. Někotre motiwy kalendra, kaž wjesele smějace so družki na swjedźenju Božeho ćěła abo dostojny křižerski procesion drje tele dny njewuhladaš. Ale k historiskemu wětrnikej pola Chasowa pućować, so nad pisanym lisćom při Budyskim spjatym jězoru wjeselić abo w Błótach čołmikować při słónčnym wjedrje hišće­ móžeš.

W Choćebuzu na Minu Witkojc spominali

Donnerstag, 09. Oktober 2025 geschrieben von:

Choćebuz. Mina Witkojc a jeje přiwuzni stejachu w srjedźišću zetkanja, kiž wotmě so zawčerawšim hladajo na 50. smjertny dźeń basnicy a publicistki 11. nowembra. Cyłkownje 15 zajimcow – mjez nimi pjeć z Bórkow pochadźacych a jedna přiwuzna – so zeńdźe, zo bychu so wo swójbje Miny Witkojc wuměnjeli. Hosćićelka a moderatorka zarjadowanja Stefanie Krawcojc jich powita a na to skedźbni, zo bě Mina Witkojc wěsty čas pola swojeje młódšeje sotry a jeje muža, konditarskeho mištra Karola Tepcza w Choćebuzu bydliła. Hačrunjež steješe w přeprošenju, zo njeměło zarjadowanje być zetkanje ekspert(k)ow, je nimale kóždy a kóžda z přitomnych swoje cyle wosobinske dopomnjenki na basnicu a jeje Bórkowsku wokolinu přinošował.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND