„Je pjeć do dwanaćich. Nětko dyrbja wšitcy zajimcy hromadźe dźěłać, zo bychu we Łužicy hišće wukonjane stare rjemjesło módroćišća za přichodne generacije zachowali“, rjekny zamołwity za spěchowanje serbskeho kreatiwneho hospodarstwa Daniel Häfner na derje wopytanym zarjadowanju „Modl, papp a indigo“ njedawno we Wojerowskim wobydlerskim centrumje. Tale technika je nadal trěbna, dokelž zhotowjeja so w njej tež dźensa hišće tójšto kabatow a falow za najwšelakoriše (narodne) drasty, a to wot Błótow hač do Žitawy. Wone buchu hač do 1960ych lět wšudźe we Łužicy w manufakturach zhotowjene. Mjeztym eksistujetej we wuchodnej Sakskej jenož hišće dwě dźěłarni w Połčnicy a Coswigu, kotrejž papp (barbu njepušćaca specielna pasta, kotraž so we wodźe njerozpušća) z drjewjanymi modlemi (formy-šablony za ćišć) na płat znosytej, tutón sušitej a potom módrje pobarbitej.

Chróšćanske bratstwo wobsteji hižo z lěta 1420 a zbudźa tež zwonka Łužicy zajim: Dwurěčna kniha z fotami přeswědča

Hižo prěni zaćišć knihi wokoło swjatočnosćow jubileja wobstaća bratstwa je wulkotny: Rjana kruta wjazba leži derje w rukach, wysoka kwalita papjery a jasne barby wobkuzłuja. Skulptura swj. Bosćana srjedź hrajerjow dźiwadłoweje hry wokoło swjatočnosćow je titul, tema a wězo tež srjedźišćo wot čitarjow dosć woblubowaneje publikacije, wudawaneje wot Towarstwa Cyrila a Metoda kaž tež Chróšćanskeho pasionskeho zjednoćenstwa.

Přiležna poezija

Dienstag, 05. Dezember 2023 geschrieben von:
Budyšin (SN). Narod dźěsća, zastup do šule, dźeń maćerje, kulowate narodniny, kwas a mandźelske jubileje abo žarowanje – je wjele składnosćow, za kotrež trjebamy hodźace so wjerše. Silwija Wjeńcyna je něhdźe 170 pozbudźowacych, lóštnych, dźaknych a tróštowacych basnjow a hrónčkow zestajiła. Pod titulom „Składnostne hrónčka“ w Ludowym nakładnistwje Domowina wušła kniha hodźi so jako wulkotny hodowne dar do kóždeho serbskeho domu. Wona wopřijima twórby mjez druhim Michała Nawki, Marje Brězanoweje, Bena Budarja, Moniki Kochoweje a zestajerki sameje.

Šwjelu z wustajeńcu počesćeja

Montag, 04. Dezember 2023 geschrieben von:
Składnostnje 150. narodnin Bogumiła Šwjele wěnuje Serbski muzej w Choćebuzu jemu wosebitu wustajeńcu pod titulom „Darjena wěda“. Tutu su pjatk ze swjatočnosću a zhromadnym spěwanjom adwentnych spěwow wotewrěli. We wustajeńcy pokazuja fotografije, spisy, knihi a dalše objekty z jeho zawostajenstwa. Wulki dźěl eksponatow dari Šwjelojc swójba, mjez druhim wnuk dr. Dieter Šwjela, muzejej w zašłych lětach. Tute so nětko prěni raz zjawnosći pokazuja. Objekty ze Serbskeho kulturneho archiwa, Serbskeho muzeja w Budyšinje a Domizniskeho muzeja Dešno kaž tež z priwatneho wobsydstwa přehladku wudospołnjeja. Foto: Michael Helbig

Za ćichim bě skutkował. Bjez njeho pak naš lud njeby swój dźenik měł: Marko Smoler ma nětko čestne městno wosrjedź wšědneje dźěławosće redakcije našeho wječornika..

Budyšin (SN/mb). Prěni šefredaktor serbskeho dźenika – Marko Smoler – je wotnětka ze swojim portretom na kóždym posedźenju redakcije SN přitomny. Na małe swjatočne přijeće na česć Marka Smolerja je šefredaktor Marcel Brauman wčera nimo sobudźěłaćerjow redakcije nawodnicu Serbskeho kulturneho archiwa, dr. Annett Brězanec, zastupjerku Budyskeho Serbskeho muzeja, Andreju Pawlikowu, a jednaćela Ludoweho nakładnistwa Domowina (LND) Symana Pětra Cyža witał. Koleginam a kolegam so za prěnje lěto wšědneho zhromadneho dźěła podźakowawši, skedźbni na wuznam załožerja našeho dźenika: „Na proze dalšeho techniskeho wuwića SN z digitalnej platformu je wažne, zo sej naše žurnalistiske korjenje wuwědomjamy.“

Rumunska poezija serbsce, němsce a grafisce

Freitag, 01. Dezember 2023 geschrieben von:

Budyšin (SN/bn). „Traian Pop je fenomen. Wón je wjeloraki intelektualny, basnik a wudawaćel mjeztym 176. edicije rjadu ‚Lyrik‘. Jako nakładnik je so přede­wšěm na poeziju wuchodneje a južneje Europy wusměrił a skići mjez druhim ze swojimaj kwartalnje wuchadźacymaj časopisomaj ‚Martix‘ a ‚Bawülon‘ wobstajnje tež serbskim wuměłcam forum zwonka Łužicy.“ Z tymle słowami zahaji Dietrich Šołta prezentaciju aktualneho zwjazka mjenowaneho rjadu „Posledni sněh – Der letzte Schnee“ wčera w Smolerjec kniharni. W nakładnistwje Pop wušła zběrka wopřijima 51 basnjow Popa, kotrež běchu wjacori poeća z rumunšćiny do němčiny přełožili a tak Dorotheji Šołćinej a Benediktej Dyrlichej předłohi za přebasnjenje do serbšćiny wutworili. „Jedna so potajkim wo 3. interpretaciju. Poezija Popa rozkuskuje samozrozumliwosć, interpunkcija je jemu runje tak smorže kaž běžna logika“, Dyrlich wužadowanja přenjesenja originalnych tekstow do hornjo- a delnjoserbšćiny zjima. Šołćina doda rekapitulujo, zo běchu jej naposledk Swjedźenje serbskeje poezije z přičinu, mjezynarodnu lyriku zeserbšćić.

Serbski ludowy ansambl předstaji pod nadpismom „Zymski čas“ wot jutřišeho hač do 22. decembra dohromady pjeć króć swój scenisko-koncertantny adwentny program z orchestrom, chórom a baletom. Inscenacija Jana Domaški wobswětluje serbske hodowne nałožki a wopřijima mjez druhim „rarity serbskich komponistow“ a teksty Kita Lorenca. Foto: Martin Pižga

Namrěwstwo rjeka

Freitag, 01. Dezember 2023 geschrieben von:
Jenož mało wosobinskich dokumentow z jeho pjera je so zachowało; mjez nimi su tři łopjena z titulom „Rěčne zmylki“ – přehladom hłownych zmylkow, kotrež bě Marko Smoler, teksty korigujo, zestajał. 1939 pósła jón Oće Wićazej z připisom: „Jelizo bychu so wobstejnosće tak přeměniłe, zo by móžno było, Maćičny časopis wudawać, prošu, tutón zapis w mojim mjenje woćišćeć.“ Wićaz piše 1945: „Hačrunjež so hižo ničo wjace njesmědźeše w serbskej rěči ćišćeć, wón tola hišće dołho njeběše zhubił nadźije do lěpšeho přichoda.“ Hižo do fašistiskeho terora je Marko Smoler „někotružkuli wobskóržbu a zasudźenje k pjenježnej pokuće přijimać dyrbjał“, tak dr. Annett Brězanec. Město změrowacych spěchowanskich srědkow běše jeho wšědny chlěb połne hospodarske riziko. Nam dźensa so porno tomu njepředstajomnje derje wjedźe. Wón běše rjek. To nichtó wot nas njewočakuje. Ale što my dźensniši w Serbach wot sebje samych wočakujemy? Marcel Brauman

Woznam druhdy „hakle po 20 abo 50 lětach“ jasny

Donnerstag, 30. November 2023 geschrieben von:

Budyšin (SN/bn). Hesło „Z wobrazami swójski porjad w chaosu swěta wutworić“ zjima po słowach Agnes Matthias, kuratorki Archiwa fotografow Němskeje fototeki, tworićelstwo Budyskeho fotografikarja Jürgena Maćija. Tohodla „hodźi so wuběrnje jako nadpismo“ mjeztym 5. zarjadowanja rjadu „spotlight“, kotrež stej mjenowany archiw a jeho nošer, Sakska krajna a uniwersitna biblioteka SLUB, wčera w Budyskim Serbskim muzeju wuhotowałoj. Přiležnosć bě jimaj aktualna wosebita wustajeńca „Ducy domoj“, koncipowana jako retrospektiwa pjeć lětdźesatkow wopřijimaceho profesionelneho skutkowanja Maćija.

A stawiznopis?

Donnerstag, 30. November 2023 geschrieben von:
Ze 70 do 80 sobudźěłaćerjemi je Serbski institut jedyn z najwjetšich serbskich dźěłodawarjow w dwurěčnej Łužicy. Zo wědomostnicy we wobłuku institutneho dnja wuslědki swojich slědźenjow předstajeja, polěkuje transparency a zmóžnja zdobom direktnu wuměnu. Znowa z livestreamom a simultanym přełožkom do němčiny wotpowědowaše wčerawše zarjadowanje w dalokej měrje narokej serbskeho rěčneho ruma. Poskićene přednoški skićachu drje dohlad do wědomostneho dźěła, wuwabjeja pak zdobom prašenja. Dwě z tajkich měritej so na serbski stawi­znopis: W kotrym wobjimje wotbłyšćuja so poručenja stawizniskeje konferency Ma­ćicy Serbskeje z lěta 1992 we wědomostnych wupłodach institutnikow? Kotre, ze slědźenja tehdyšeho Instituta za serbski ludospyt „zdźědźene běłe błaki“ w serbskich stawi­znach su hižo wobdźěłane? Kóždyžkuli angažement domizniskich slědźerjow sej wažu, tón pak wědomostnu ekspertizu zarunać njemóže. Axel Arlt

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND