W srjedźnej Europje za Minority SafePack wabili
Berlin/Chrósćicy (SN/JaW). Młodźina europskich narodnych mjeńšin MENS je minjenu njedźelu w Berlinje chětro njewšědnu wabjensku akciju za wobydlersku iniciatiwu Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin FUEN za polěpšenje mjeńšinowych prawow Minority SafePack zakónčiła.
Wot 30. septembra běchu dohromady 30 młodostnych wšelakich europskich mjeńšin z busom po srjedźnej Europje po puću a zběrachu podpisma za iniciatiwu. Mjez wobdźělnikami tury, kotraž wjedźeše po cyłkownje wosom krajach, běchu tež zastupnicy młodźinskeho towarstwa Pawk Clemens Šěrak, Michał Kral a Jakub Wowčer. Woni wopytachu na přikład Němcow w Danskej, Frizow w Němskej a Nižozemskej, Němcow w Belgiskej a dalše mjeńšiny w Francoskej, Šwicarskej, Italskej a Čěskej. Tam wabjachu za Minority SafePack, z kotrymž maja so mjeńšinowe prawa w Europje skrućić a polěpšić. Njedźelu poby skupina w Chrósćicach a je na kromje pokalneje hry Sportoweje jednotki Chrósćicy přećiwo FSV Zwickauwej za iniciatiwu wabiła a podpisma zběrała.
Jasne žadanja
Budyšin/Zhorjelc (SN). Budyska a Zhorjelska Młoda unija žadatej sej konsekwentne nowowusměrjenje sakskeje unije za regiony na kraju. Demografiske wuwiće a rigidna lutowanska politika statneho knježerstwa stej wina na wotcuzbnjenju ludźi wot stata a dźělow towaršnosće, zwuraznjeja młodostni w zhromadnej poziciskej papjerje. Tak žadaja sej mjez druhim, personalnu awtonomiju za šule sylnić, powołanje wučerja z pomocu praksy bliskeho a kontinowaceho wukubłanja atraktiwniše sčinić a cyłodnjowske poskitki na kubłanišćach wutwarić.
Za trěbne maja woni tež wuwiće koncepta mobility za blisko- a dalokowobchad a zakaz přesćahowanja za nakładne awta na awtodróze A 4 mjez Zhorjelcom a Drježdźanami kaž tež jeje srjedźodobny wutwar na šěsć čarow. Zdobom chcedźa, zo stat komuny při wutwarje infrastruktury sylnišo spěchuje a zo so zarjadniske jednotki na kraju zachowaja resp. wutwarja. Kluč zastaranja za chorownje a hladarnje ma so tohorunja polěpšić a policija z wjac personalom a lěpšim wuhotowanjom zesylnić.
Wobroći so na parlament
Barcelona (dpa/SN). Šef katalonskeho regionalneho knježerstwa Carles Puigdemont chce so dźensa wječor na parlament w Barcelonje wobroćić. Oficielnje chce k aktualnej politiskej situaciji nastupajo wotpačenje wot Španiskeje rěčeć. Zdobom je móžno, zo budźe njewotwisnosć Katalonskeje wuwołać, byrnjež je tole centralne knježerstwo w Madridźe zakazało. Jeli Puigdemont tole čini, hrozy jemu zajeće.
Wohenje w Kaliforniskej
San Francisco (dpa/SN). Při spěšnje so wupřestrěwacych wohenjach je na sewjeru Kaliforniskeje znajmjeńša dźesać wosobow zemrěło, mnoho ludźi je zranjenych. Potrjechene su kónčiny Sonoma County, Napa Valley a Mendocino. Něhdźe 20 000 wobydlerjow dyrbješe tam swoje domske wopušćić. Po prěnich trochowanjach je 1 500 twarjenjow wotpalenych. Tole zdźělichu zarjady zwjazkoweho kraja USA. Wohenje su so sylneho wětřika dla prawdźepodobnje přez kónčiny walili.
Kritika na planach Unije
Brunicowej jamje měli wotstawk k wjeskam měć
Dubojce/Rowno (SN). Plany brunicoweho koncerna Łužiska energija a milinarnje (LEAG) k wotbagrowanju dalšich płoninow dale wulku kritiku mjez potrjechenymi wubudźa. Tak běchu njedźelu wobswětowi aktiwisća wohroženu ležownosć lěsa ze symboliskej čerwjenej liniju markěrowali. „Naš lěs ma so za milinarnju woprować, kotraž klimu zanjerodźa. Brunicowa jama dyrbi so bjezposrědnje hač k našej wsy rozpřestrěwać“, měnješe Jens Gebke z Dubojc, kotrehož swójbje lěs słuša. Zo bychu na wjes, ležacu při Janšojskej wuhlowej jamje, skedźbnili, su přichodnje prawidłownje protestne zarjadowanja planowane, zdźěli Renej Šuster z Choćebuskeje wobswětoweje kupki Zelena Liga.
Šiman wuprajenja kritizuje
Drježdźany (dpa/SN). Bywši šef sakskeho knježerstwa Kurt Biedenkopf (CDU) dósta za swój interview w nowinje Zeit tójšto kritiki. Minjeny tydźeń tam tuchwilneho sakskeho ministerskeho prezidenta Stanisława Tilicha (CDU) kritizuje. Mjez druhim Biedenkopf rjekny, zo nima Tilich hižo žane zrozumjenje kmanje knježić.
Serbski zapósłanc Marko Šiman (CDU) je so nětko słowa jimał a so wot wuprajenjow Biedenkopfa distancuje. „Sym čłowjesce přesłapjeny a zadźiwany“, 62lětny zwurazni. Unija a Stanisław Tilich trjebataj nětko podpěru, zo móhłoj politiske změny přesadźić. Nichtó, kotryž je prjedy raz zamołwitosć přewzał, njeměł so nětko wotwobroćić. Štó, hdyž-li nic Biedenkopf, móhł w tuchwilnej ćežkej situaciji strony zepěra być.
Region jako wěža demokratije
Zwjazkowy prezident Steinmeier Flensburg a FUEN wopytał
Flensburg (SN). Zwjazkowy prezident Frank-Walter Steinmeier a jeho mandźelska Elke Büdenbender staj zašły štwórtk zhromadnje ze schleswigsko-holsteinskim ministerskim prezidentom Danielom Gütherom (CDU) a jeho mandźelskej Anke Günther w běrowje Federalistiskeje unije europskich narodnych mjeńšin (FUEN) w Flensburgu pobyłoj. We wobłuku zahajenja swojeho zastojnstwa Steinmeier wšitke zwjazkowe kraje Němskeje wopyta. Běrow FUEN bě jedyn swojich cilow na sewjeru Němskeje, hdźež jeho prezident třěšneho zwjazka mjeńšin Loránt Vincze witaše. Tak spřistupnichu zamołwići přitomnym politiskim zastupjerjam projekt „Dom mjeńšin“ a z tym zwisowacu rólu jako „městno demokratije“, štož je zdobom hesło jězby zwjazkoweho prezidenta.
Widźeć a widźany być
To a tamne (10.10.17)
Zo njetrjebaš za kwas hižo princa je Laura Mesi z Italskeje dopokazała. Před něhdźe 70 hosćimi je sej pjeršćeń prosće sama přityknyła a sej wěčnu lubosć slubiła. Z hrónčkom: „Ja, Laura, wozmu sej mje za mandźelsku“, je 40lětna w hosćencu wěčny slub złožiła. Wězo njejsu běły kwasny šat, kwěćel a torta falowali.
Mjeztym zo je so nan do banki zadobył, stej 11lětny syn a mandźelska před twarjenjom na njeho čakałoj. Swědkej pak bě smjerd za horcym metalom nadpadnył. Njewšědna situacija před banku jeho wězo znjeměrni, tak zo to policiji zdźěli. Tuta zasadźi hnydom słužbneho psa. Před banku zetkachu zastojnicy potom 27lětnu žonu z hólčecom. Nan a mać mataj so nětko před sudnistwom zamołwjeć. Tež młodźinski zarjad bu njewšědnych nócnych aktiwitow swójby dla informowany.
Heil nowa předsydka kfd
Mainz (B/SN). 55lětna Mechthild Heil, zapósłanča zwjazkoweho sejma, je nowa zwjazkowa předsydka Katolskeho zhromadźenstwa žónskich w Němskej (kfd), z 500 000 čłonami najwjetšeho žonjaceho zwjazka Němskeje. Heil bu w Mainzu wot hłowneje zhromadźizny kfd na štyri lěta wuzwolena. Wuwučena architektka je wudata a ma tři dźěći.
Z biskopami so zetkał
Berlin (B/SN). Prěni raz staj so zwjazkowy prezident a rada Němskeje biskopskeje konferency na přeprošenje nawody stata w hrodźe Bellevue zetkałoj. Biskopja rěčachu z Frankom-Walterom Steinmeierom mjez druhim wo towaršnostnym zhromadźenstwje, wo róli nabožinow w sekularnym staće a wo ekumenje.
Socialne temy zanjechane
Zadźěwk přewinyłoj
Berlin (dpa/SN). CDU a CSU stej so po dołhim boju wo wobmjezowanje ličby ćěkancow dojednałoj. Tak chcedźa wob lěto maksimalnje 200 000 ćěkancow w Němskej přiwzać. Tole zhoni powěsćernja dpa z kruhow wobdźělnikow jednanjow unije, hdźež su zhromadny kurs přichodnych koaliciskich rozmołwow diskutowali. W rozkorje wo kompromis wobmjezowanja ćěkancow stej CDU a CSU najwažniši zadźěwk přewinyłoj.
Su přećiwo wotpačenju
Barcelona (dpa/SN). Statysacy ludźi je wčera we hłownym měsće Kataloniskeje Barcelona přećiwo wotpačenju wot Španiskeje demonstrowało. Tak hłowachu na přikład: „Sym Španičan!“ Najebać namołwow k dialogej z Kataloniskim knježerstwom wostanje španiski ministerski prezident Mariano Rajoy kruty. „Španiska njebudźe dźělena. Budźemy wšitke wobstejace móžnosće wučerpać, zo bychmy tole zawěsćili“, wón zwurazni.
Wobłuki chcedźa reformować
