Pačenje je słabjenje
To a tamne (04.10.17)
Šěrokoklamaty nosorohač ma so kumštnje reprodukować. To ma dopomhać zachowanju družiny tohole zwěrjeća, kotrež je wot wotemrěća wohrožene. Po cyłym swěće su jenož hišće tři tajke nosorohače, jedyn mužik a dwě žónce. Přirodne rozmnoženje pak hižo móžne njeje. Hišće lětsa chcedźa Berlinscy eksperća do Kenije jěć a tam prěnje kroki k dalewobstaću tejele družiny zawěsćić.
Žorawje w Braniborskej hotuja so tuchwilu na swój lět do juha. Šěsć měsacow stareho Charlyja pak to njestara. Tón běha radšo za swojim staraćelskim „nanom“ Eberhardom Hennu w Greiffenbergu, wšojedne dokal 73lětny dźe. Tež wopytowarjo, kotřiž na ležownosć něhdyšeho braniborskeho ministra za ratarstwo přichadźeja, ptaka njemyla. Wón so cuzych njeboji a so z nimi sobu wuchodźuje.
Na přesćěhanje spominał
Rom (B/SN). W romskim Circus Maximus je bamž Franciskus spominał na wohroženje přez přesćěhanje křesćanow. Tam buchu mjenujcy w času antiki křesćenjo swojeje wěry dla morjeni. Dźensa mamy wjace křesćanskich martrajow, hač w prěnich křesćanskich lětstotkach, rjekny bamž. Jich so njeprašachu, hač su woni ortodoksni, katolscy abo lutherscy, ale jenož, hač su křesćenjo. Na to jich morichu.
Klukanje dźěći
Osnabrück (B/SN). Změna klimy a jeho sćěhi wjedu po „terre des hommes“ k wjetšemu wuklukowanju dźěći we wuwićowych krajach. Tak wjedźechu na přikład we Burkina Faso wjedrowe ekstremy k tomu, zo je rola wučerpana a zo njemóžeja ludźo ze žnjow hižo žiwi być. Tohodla dyrbi dźeń a wjace dźěći pod ćežkimi wuměnjenjemi dźěłać w podkopkach a tam za złotom pytać. Najčasćišo pak wopušćeja ludźo swoju domiznu. Dźěći so ze šule wutorhnu a dyrbja w cuzbje dźěłać.
Přibliženje křesćanow a židow
Dale njejasnosć
Barcelona (SN/JaW). 90 procentow wolerjow je wčera za njewotwisnosć Katalonskeje hłosowało. To wozjewi w nocy rěčnik katalanskeho regionalneho knježerstwa Jordi Turull w Barcelonje. Tamniši knježerstwowy šef Carles Puigdemont wobstawa tuž na njewotwisnosći Katalonskeje a chce wotpowědne kročele přihotować. „Smy sej prawo zdobyli, njewotwisny stat měć“, wón wčera wječor rjekny.
Španiski ministerski prezident Mariano Rajoy ma ludowe wothłosowanje za njelegalne. „Wčera njeje k referendumej dóšło, ale k inscenaciji. Prawniski stat wostanje ze wšej swojej mocu wobstejacy“, Rajoy podšmórny.
Kaž telewizija ARD zdźěla, je z cyłkownje 5,3 milionow wólbokmanych něšto mjenje hač połojca woliła. Z 2,26 milionami wotedatych hłosow zličichu 2,02 milionaj za njewotwisnosć. Něšto mjenje hač 200 000 ludźi bě přećiwo njewotwisnosći. Španiski stat je referendumej zadźěwać spytał. Policija zakroči wčera chětro brutalnje přećiwo wothłosowanju. Rěč je wo wjac hač 800 zranjenych. Winu na eskalaciji situacije sej španiske a katalanske knježerstwo mjez sobu přisuwatej.
Pominaja sej chutnosć
Berlin (dpa/SN). Politikarjo Zelenych a CDU pominaja sej chutnosć a zwólniwosć ke kompromisam w jednanjach wo jamaisku koaliciju Předsyda frakcije Zelenych Anton Hofreiter praji w nowinje Passauer Presse: „Naša prěnja zamołwitosć je, rozmołwy a jednanja chutnje a konstruktiwnje wjesć.“ Městopředsyda CDU Thomas Strobl měni w dźeniku Rhein-Neckar-Zeitung: „Wšitko je móžne, tež w ćežkim połoženju, hdyž so chutnje a zaměrnje hromadźe dźěła.“
VW problem postupnje rjaduje
Wolfsburg. (dpa/SN). Najwjetši producent awtow VW w zwisku z dieselowym skandalom z přetwarom potrjechenych jězdźidłow postupuje. Pola marki VW je problem pola mjeztym 90 procentow awtow zrjadowany, po cyłym koncernje pod 90 procentow. VW bě w septembru 2015 po wumjetowanjach ameriskeho wobswětoweho zarjada EPA přiznał, zo je we wulkim stilu při testach wotpłuna wobšudźił.
Nakładnistwam pomhać
Na 20. łužiskich nazymskich wikach na Choćebuskim ...
Chcedźa so wužadanju stajić
Budyšin (SN/JaW). Z wulkej starosću je třěšny zwjazk Serbow – Domowina – wuslědki wólbow do noweho Zwjazkoweho sejma, předewšěm hladajo na Łužicu, na wědomje brał. „Z AfD je strona wjetšinu hłosow docpěła, kotraž naše žadanje, z awtochtonymi narodnymi mjeńšinami runoprawnje wobchadźeć, wotpokazuje. Nimo toho skedźbnjamy na rjad wuprajenjow wodźacych politikarjow strony, kotrež so po našim měnjenju njekryja ze zakładnym zakonjom“, piše Domowina.
Zdobom zwěsća třěšny zwjazk, zo su předewšěm wobydlerjo serbskich gmejnow zarjadniskeho zwjazka Při Klóšterskej wodźe hinak rozsudźili. Tam AfD njeje najsylniša strona.
„Ciwilna towaršnosć we Łužicy steji před wulkim wužadanjom, kotremuž budźemy so zhromadnje z našimi partnerami stajić“, přilubja Domowina. Zdobom skedźbnja wona na wotmołwy politikarjow na wólbnych forumach a na swoje wólbne kopolaki. Tam zwěsći wona „wulku wobsahowu přezjednosć z politikarjemi wšelakich stron, kiž nětko w zwjazkowym sejmje Łužicu zastupuja. Z nimi chcemy hromadźe dźěłać.“
Dalše wěže „twarić“
To a tamne (02.10.17)
Pjenjezy tola smjerdźa! Znajmjeńša tole za hosća tuchwilu wotměwaceho so Mnichowskeho Oktoberskeho swjedźenja přitrjechi. Dokelž njeměješe hajzlowu papjeru při sebi, je swoje bankowki wužiwał. 39lětny Mexikančan je pjenjezy po tym zaso do swojeje móšnje tyknył. Zastojnikam bě natutkany muž napadnył a zawołachu tuž jeho mandźelsku. Ta njeměješe so jenož wo muža starać, ale „z wulkim wjeselom“ tež pjenjezy rjedźić.
Hubjene swědomje je Šwicarja k tomu pohnuło, so 50 lět po swojim přeńdźenju zamołwić. W lěće 1967 bě jězdźenku železniskeho předewzaća RBS wjacore razy wužiwał, kaž pisa wón w lisće, kotryž je firma nětko wozjewiła. Wón chce škodu narunać. Zličbowanku ma předewzaće jemu posrědkować. Kaž RBS pisa pak tole trěbne njeje, wšako su wobchodne lěto 1967 hižo wotzamknyli.
Katalonska: Dóńdźe k „pačenju“?
Budźe Katalonska bórze njewotwisna? Po studiji instituta katalanskeho knježerstwa Centre d‘ estudis d’opinió z julija tuchwilu po zdaću přihłosowanje wobydlerstwa za njewotwisnosć pobrachuje: Jeno 34,7 procentow woprašowanych přeje sej njewotwisnu Katalonisku.
Runočasnje ma 62 procentow wobydlerjow tuchwilne awtonomne prawa Katalonskeje za njedosahace. Wěste pak je: Katalanojo chcedźa wothłosować. A wot 6. septembra je za jich knježerstwo jasne: Referendum wo njewotwisnosći Katalonskeje wotměje so zajutřišim, 1. oktobra.
Hač pak smědźa Katalanojo woprawdźe wolić, je tuchwilu njejasniše hač hdy prjedy. Španiski ministerski prezident Mariano Rajoy njewustawajcy ludowe wothłosowanje jako wustawje so spřećiwjace wopisuje. Katalanski knježerstwowy šef Carles Puigdemont chce pak najebać to wolić dać. Prawniski stat tam abo sem, za njeho je to demokratiske prawo Katalonskeje. Fronty su skostnjene. Wojerska jednotka Guardia Civil je hižo přihotowana.
