Wulki plakat su akterojo na Riebeckowym naměsće w Halle instalowali, hdźež ma so nowy centrum přichoda Němskeje jednoty a Europskeje transformacije twarić. Jury je wčera rozsudźiła, zo ma centrum w Halle nastać. Mjez pjeć požadanjemi je so Halle nad Solawu přesadźiła. Dźensa chcyše zwjazkowe knježerstwo detaile projekta předstajić. Foto: dpa/Heiko Rebsch

Za škit rěki dóstanu miliony

Mittwoch, 15. Februar 2023 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Wědomostnicy Leibnizoweho instituta za ekologiju wodźiznow a łódźnistwo maja so we wobłuku slědźenskeho projekta ze sćěhami mortwych rybow we Wódrje zaběrać. Za to ­dóstanu wot Zwjazka wjace hač 4,8 milionow eurow, zdźěli wčera zwjazkowe wobswětowe ministerstwo w Berlinje. Zaměr je, rěku na mjezy Němskeje a Pólskeje lěpje škitać. Loni su we Wódrje masy rybow zahinyli. Fachowcy z toho wucha­dźeja, zo běchu za to wšelake přičiny. Tak běše na přikład wobstatk sele we wodźe jara wysoki. Tohorunja njebě dosć wody we Wódrje, štož běše w zwisku z horcymi temperaturami w lěću fatalne.

Zwjazkowa wobswětowa ministerka Steffi Lemke (Zeleni) zwurazni, zo chcetej Němska a Pólska warnowanske systemy a naprawy wuwić, zo bychu we ­Wódrje stabilne wuměnjenja knježili.

Za přiměr a měr

Mittwoch, 15. Februar 2023 geschrieben von:
Berlin (SN). Sahra Wagenknecht (Lěwica) a Alice Schwarzer stej minjeny pjatk namołwu wozjewiłoj, w kotrejž žadatej sej wot zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) so wo dialog mjez Ruskej a Ukrainu prócować. Wón měł na čole sylneje aliancy skutkować a so za přiměr a měrowe jednanja zasadźić. Tohorunja njeměli so z Němskeje hižo žane brónje do Ukrainy dowožować. Wozjewjenu namołwu je w běhu krótkeho časa hižo 500 000 ludźi podpisało. Mjez nimi su zastupjerjo politiki kaž na přikład Peter Gauweiler (CSU), Martin Sonneborn (Die Partei) abo předsyda Centralneje rady Sintow a Romow Romani Rose.

Kónc spalowanskeho motora w EU

Mittwoch, 15. Februar 2023 geschrieben von:
Straßburg (dpa/SN). Europski parlament je wutoru w Straßburgu nowe směrnicy za wuhlikowy dioxyd wobzamknył, po kotrychž smědźa wikowarjo w EU wot lěta 2035 jenož hišće nowe awta předawać, kotrež žane parnišćowe płuny (Treibhausgase) njewustorkuja. Po dlěšich kompromisnych jednanjach wot oktobra zašłeho lěta zapósłancy nětko z 340 hłosami porno 279 přećiwnym hłosam za prawnisku směrnicu hłosowachu. Z tutym krokom je parlament indirektnje tež kónc spalowanskeho motora za fosilne ćěriła wobzamknył. To nowu diskusiju pohonjuje. „Nětko je puć do směra wobswět njepoćežowaceho wobchada – na kotryž su so producenća awtow dawno hižo podali – swobodny“, komentowaše Tiemo Wolken, klimapolitiski rěčnik frakcije SPD, wobzamknjenje. Porno tomu kritizowaše zapósłanc CDU, Dennis Radtke, tute ze słowami: „Zeleni, liberalni a Lěwica su dźensa w EU-par­lamenće za zakaz hłosowali, byrnjež ­wědźeli, zo z tym něhdźe 1,4 milionow dźěłowych městnow w Europje wohroža.“ Zapósłanc FDP Jan-Christoph Oetjen wu­zběhny: „Kónc spalowanskeho motora je z ratifikaciju jara prawdźepodobne.“

Łužiski „Lützerath“

Mittwoch, 15. Februar 2023 geschrieben von:
Nimale milion bydlenjow bychu přichodne lěta w Němskej twarić dyrbjeli, hdyž bychu nuznej potrjebje ludźi wotpowě­dować chcyli. Cyle bjez šćerka, wažneje ­surowizny za twarstwo, njebudźe to fungować. So wě, zo móžeš z ekologiskich přičin prajić: prošu nic runje blisko bah­now we Łužničanskej holi šćerk wudobywać. Někajke plawsibelne wotwažowanje argumentow w zjawnosći pak ani wot ­hospodarskeho ministra Martina Duliga (SPD), ani wobswětoweho ministra Wolframa Günthera (Zeleni) njesłyšimy. Jenož na stare zrěčenje mjez statnym zawodom „Sakski lěs“ a priwatnohospodarskej šćerkownju skedźbnjeć, je tróšku přemało. Łužica ma nětk swój „Lützerath“, a „rozrisać“ dyrbja tón konflikt policisća a sobudźě­łaćerjo porjadoweho zarjada wokrjesa Budyšin – za čo smy poprawom knježerstwo w Drježdźanach wolili? Njetrjebamy „symbolowu politiku“ PR-strategijow, ale zwólniwosć, zamołwitosć zastojnstwa praktisce wukonjeć. Marcel Brauman

To a tamne (15.02.23)

Mittwoch, 15. Februar 2023 geschrieben von:

Dla ataki z psyčim hownom suspendowany baletny šef statneje opery w Hannoveru Marco Goecke je so k swojemu nadběhej na žurnalistku wuprajił. „Myslu sej, zo njebě tutón srědk w porjadku“, 50lětny w interviewje NDR wujasni. „Sym čłowjek, kotryž njeje dotal hišće nihdy tajke něšto skućił, tuž sym so wězo tež kusk přez sebje samoho stróžił.“ ­Minjenu sobotu bě Goecke kritikarku nowiny Frankfurter Allgemeine Zeitung z psyčim hownom namórał. Do toho bě jej wumjetował, zo přeco złe wosobinske kritiki pisa.

Jutry móža w Jendźelskej tola na zwučene wašnje woswjećić. Tak je policija po­zdatneho paducha 200 000 šokolodźanych jejkow lepiła. 32lětny muž je typiske bri­tiske jutrowne słódkosće pokradnył. Zastojnicy běchu do toho wo honjeńcy za podhladnym rozprawjeli, kotryž je „najskerje jako jutrowny zajac“ po puću.

Dalše wonječesćenje křesćanskeho pomnika

Dienstag, 14. Februar 2023 geschrieben von:

Budyšin (SN/bš). Zańdźene dny zwěsćichu so dalše wonječesćenja křesćanskich postawow. Tak su njeznaći na Budyskim Mikławšku w minjenych dnjach na rowje biskopa Jurja Łusčanskeho korpus křižowaneho pokradnyli. „Koporowy korpus je so z narowneho kamjentneho křiža wułamał“, zdźěli daloki přiwuzny biskopa Jurij Łušćanski. Hdy je so skućićelstwo stało, njeje dokładnje jasne. Dyrbjało to pak w poslednich tydźenjach być, kaž Łušćanski w rozmołwje zdźěli. „Kónc tydźenja před dwěmaj tydźenjomaj běch korpus hišće wuhladał.“, wón doda. Kěrchow je wodnjo za přiwuznych a wopytowarjow přistupny.

Tachantska fara Budyšina je pola kriminalneje policije padustwo přizjewiła. Nic jenož na Mikławšku běchu skućićeljo po puću, ale tež na Marijinym kěrchowje, hdźež su křiž powalili. W tachantskej cyrkwi su nimo toho njeznaći postawu swjateje Marije wonječesćili, kaž zdźěli minjenu njedźelu tachantski farar Wito Sćapan.

Ludźi w starobje zawěsćić

Dienstag, 14. Februar 2023 geschrieben von:

Drježdźany (dpa/SN). Lěwica w Sakskej žada sej konsekwency rosćaceje chudoby w starobje dla. Dale a wjace ludźi je wot zakładneho zawěsćenja w starobje wotwisnych, wujasni dźensa předsydka strony Susanne Schaper. Ličba potrjechenych hižo lěta stupa, minjeny čas pak je razantnje přiběrała. Schaper bě k temje małe ­naprašowanje w krajnym sejmje stajiła. „Předewšěm ludźo na wuchodźe trjebaja spušćomne zakonske rentowe zawěsćenje, dokelž tu mjenje ludźi hač na zapadźe zawodnu rentu abo pensiju dóstawa.“

Pospyt přewróta?

Moskwa (dpa/SN). Ruske wonkowne ministerstwo je wumjetowanja wotpokazało, zo planuja přewrót w něhdyšej sowjetskej republice Moldawskej. „Tajke twjerdźenja su absolutnje njewoprawnjene a njehodźa so dopokazać“, zwurazni rěčnica ministerstwa Maria Sacharowa. Prezidentka Moldawskeje, Maia Sandu, bě wčera před ruskimi pospytami přewróta warnowała. Sandu złožowaše so na dokumenty tajneje słužby, kotrež bě Moldawska njedawno wot susodneje Ukrainy dóstała.

Twarjenja w hubjenym stawje

Koalicija bjez wólbneho dobyćerja?

Dienstag, 14. Februar 2023 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Po wospjetnych wólbach w Berlinje tenděruje krajne předsydstwo SPD po informacijach předsydki Franziski Giffey skerje k pokročowanju koalicije SPD, Zelenych a Lěwicy. „Přiwšěm pak bjerjemy wězo tež wólbneho dobyćerja CDU za chutneho, kotryž jasnje před nami leži“, podšmórny Giffey wčera wječor po posedźenju čłonow předsydstwa w centrali SPD w Berlinje.

SPD je so na to dorozumiła, zo zahaji sonděrowanske rozmołwy z CDU a swojimi tuchwilnymi koaliciskimi partnerami. Giffey a jeje ko-šef Raed Saleh staj wot krajneho předsydstwa mandat dóstałoj, rozmołwy wjesć. Wyša měšćanostka stolicy Němskeje je drje předsydstwu poskićiła, zo móhł něchtó druhi na jeje městno stupić, wšako je wuslědk wólbow njespokojacy. W krajnym předsydstwje su wčera wuslědk wuhódnoćili. Tak běchu sej wšitcy přezjedni, zo je stabilne krajne předsydstwo bjez změny trěbne.

Chrysta Meškankowa dopomina so na nóc před 78 lětami

Přez bombardowanje dnja 13. februara 1945 – běše to póstniska wutora – w času wot 22.13 hodźin do 22.28 hodźin, potajkim w běhu jenož pjatnaće mjeńšin, buchu tři štwórćiny staroměšćanskeho dźěla Drježdźan zničene. W naslědnych štyrceći hodźinach sćěhowachu hišće tři dalše nadpady na něhdy pyšnu barokowu stolicu Sakskeje.

My Rječkecy bydlachmy tehdy na Starej šuli w Róžeńće a ja chodźach do prěnjeho lětnika. Wěm so hišće jara derje dopomnić, kak rěkaše: „Drježdźany so pala!“ Z wokna w hornim poschodźe, na zapad hladajo, widźachmy nazdala, nad ćmowinu Pěskečanskeho lěsa, wulke ­čerwjeno-žołte płomjenja do njebja sapać. Tutón wobraz nihdy njezabudu! A wěm tež hišće, zo praji moja starša sotra Angela zdychujo: „Nětko je tež tón špic mortwy.“

Čehodla běše jej tuta mysl přišła?

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND