Zaměrne ničenje sakralnych twarjenjow po cyłej Čěskosłowakskej je hač do dźewjećdźesatych lět minjeneho lětstotka nimale k pozhubjenju wusahowacych architektoniskich pomnikow a wuměłskich twórbow wjedło. Po lěće 1989 přeměnichu so tele objekty pomału na debjenki našeje domizny. Ateizm po Karla Marxowym manifesće njeje jich wuznam jenož duchownje wothódnoćił, ale tež historisce a materielnje.
Krok po kroku započachu po lěće 1989 pychu wjesnych a měšćanskich cyrkwjow wobnowjeć. Nawróćili njejsu so ludźo do nich hłownje wěry, ale jich wurjadneje duchowneje a kulturneje atmosfery dla. Wuchadźišćo za mnohe rekonstrukcije a wobdźěłanja běchu předewšěm wopyty w hodownym času z tradiciju połnócnych Božich mšow a pěsnjow. K jutram wopytuja ludźo koncerty sakralneje hudźby.
Ze zhromadnymaj zarjadowanjomaj su tydźenja Serbski institut (SI), slawistiski institut Techniskeje uniwersity Drježdźany, Němsko-Serbske ludowe dźiwadło, Serbski ludowy ansambl, Ludowe nakładnistwo Domowina a Sakska akademija wuměłstwow Kita Lorenca składnostnje jeho 80. posmjertnych narodnin počesćili.
Drježdźany/Praha (SN/at). Wjelelětny akter němsko-čěskeho zhromadneho dźěła Załožba Brücke/Most hlada do nowozapočatka. Loni dyrbjachu insolwencu přizjewić, a tak hrožeše wulki strach, zo so wobstejace projektowe partnerstwa runje tak kaž nazběrana wěda zhubja.
Nětko pak podpěruje Němsko-Čěski fonds přichoda w zmysle pilotoweho spěchowanja prěni raz w swojich stawiznach projekt wo wuwiće organizacije ze 40 000 eurami. Tak chcedźa załožbje zmóžnić, swoju syć wobchować a pěstować, nowych partnerow nańć a dalše móžnosće financowanja wotkryć.
Pomoc wobzamknyła je zarjadniska rada Němsko-Čěskeho fondsa přichoda na posedźenju wčera w Drježdźanach, na kotrež bě sakski ministerski prezident Michael Kretschmer (CDU) přeprosył.
Mjez lětsa dohromady 193 schwalenymi projektami stej Mjezynarodna filmowa dźěłarnja na 15. Nysowym filmowym festiwalu pod hesłom „1968 – perspektiwy z třikrajoweho róžka D-CZ-PL 50 lět pozdźišo“ a jubilejny swjedźeń 140 lět wohnjowa wobora w Spálené Poříčí z přećelemi z Ralbic.
Jutrońčku budu mnozy po serbskim wašnju zhromadnje z křižerjemi zrowastanjenje Chrystusa swjećić. Nimamy pak křižerske procesiony jenož w serbskej Hornjej Łužicy. Tereza Hromádková předstaja dalše w Čěskej, Pólskej, we Wostrowcu a w Delnjej Łužicy. Z přinoška a wobrazow zhoniće wo wosebitosćach tamnišich procesionow. Z jutrami je so tež korutanski wuměłc Karl Vouk rozestajał, jako stwori křižowy puć za cyrkej w Maria Saalu/ Gospje Svetej. Dohlad dóstanjeće z aprylskim wobalkowym motiwom Rozhlada. Na hinaše wašnje, skerje w asociatiwnym zmysle, je wuměłc Michael Kruscha z jutrami zwjazany, kaž zhoniće w interviewje z rodźenym Wojerowčanom. Nimo toho wón powěda, kak je w molerstwje k temje brunicoweho hórnistwa přišoł a kak ju wobdźěłuje. Na Złokomorowskim hrodźe móžeće sej přehladku wotpowědnych mólbow hač do 8. apryla wobhladać, mjeztym zo wustajeja jeho fotografije we Wojerowskej Kulturnej fabrice.
Budyšin (SN/bn). Nowa imageowa kampanja Serbskeho ludoweho ansambla je tele dny zaběžała. Pod hesłom „Hudźba a reja rěčitej kóždu rěč – myslička rejuje“ chcedźa „w prěnim rjedźe wězo ludźi docpěć, kotřiž nas a naš poskitk hišće njeznaja. Zdruha chcemy na to skedźbnjeć, zo smy wjacespartowy dom z chórom, baletom a orchestrom. Nimo toho ma akcija wotpohlad, rěčnej barjerje zadźěwać. Kaž hesło hižo wupraja, njejstej ani hudźba ani reja na rěč pokazanej, zo by rozumił, wo čo dźe. Skrótka: Chcemy zjawnosći swój profil wuwědomić a ju přeswědčić wo swojich předstajenjach, kotrež sahaja wot hudźbneho dźiwadła přez koncerty hač k baletej, wot twórbow mjezynarodneje hudźbneje literatury přez ludowu hudźbu hač k folklorje“, rozjima zamołwity za zjawnostne a nowinske dźěło SLA Stefan Cuška.
Meja, měsac rjanosće!
Wšudźe wšitko zakćěje.
Z kwětkami je posyta
naša rjana přiroda.
Meja, měsac lubosće!
Wutroby wšě zwohrěje.
Ptačinje, wšej zwěrinje
howi słónco nalětnje.
Meja, měsac nadźije!
Žiwjenje nas womłódnje.
Štóž wšo tole njewidźi,
wutrobu drje njesłyši.
Bomikowa 1995
Berlin (ŠR/SN). Wustajeńcu Kurta Cobele pod hesłom „Caprichos – paperworks (1963– 2018)“ wotewrěchu minjeny pjatk w Berlinskej galeriji našočasoweho wuměłstwa. Galerija KAI DIKHAS wobsteji wot lěta 2011 a je jenož jedyn projekt kreatiwneho centruma „Aufbau Haus“. Dom při Moritzowym naměsće w Kreuzbergu zwjazuje na jónkrótne wašnje kulturu z kulturnej industriju. W bywšim fabrikskim twarjenju su mjez druhim tež nakładnistwo Aufbau, dźiwadło TAK a knihownja Moritzplatz zaměstnjene.
W galeriji KAI DIKHAS, štož w romanišćinje telko rěka kaž „Městno widźenja“, pokazuja stajnje měnjace přehladki přewažnje mjezynarodnych wuměłcow Sintow a Romow. Wustajeli su tam hižo najznaćiši wuměłcy mjenowaneho ludu, kaž na přikład Ceija Stojka, Delaine, Damian Le Bas abo Imrich Tomáš. Galerija je zdobom „wuchadźišćo za sebjewědomy a runoprawny dialog mjeńšiny z towaršnosću wjetšiny“ kaž kurator Moritz Pankok wuzběhny. Jako přećel Kurta Cobele bě jeho přeswědčił, cyłkownje 92 twórbow zjawnosći spřistupnić.
Serbski institut je w swojim Małym rjedźe wudał „Kito Lorenc – Personalna bibliografija“. Zestajer Franc Šěn je 164 stron wopřijacy zešiwk do 16 wotrězkow rjadował a tež mjenowy register podał. Nowe je wuhotowanje mjeztym 28. zešiwka.
Najnowša zběrka Benedikta Dyrlich „Grüne Hasen dampfen ab – Geschichten“ je w Ludwigsburgskim nakładnistwje Pop wušła. Wosebje hnujaca je powědka „Drježdźany mojeje maćerje“.
Dieter Kalka je spisał roman „Sudička“. Serbska holca bu před wjace hač tysac lětami ze słowjanskeje wsy mjez Łobjom a Solawu rubjena a do Wolina zawlečena. Po oraklu tamnišeho wyšeho měšnika je Sudička ta wuzwolena, kotraž móže słowjanske kmjeny před zahubu wuchować. Přetož jenož wona ma za to trěbnu „jednotu“. W recensijach wopisuja roman jako wuběrny, pytacy za korjenjemi słowjanskich Serbow a jich stawiznow.