Antologija čłonow Róžeńčanskeho kružka pisacych
Literarne zornjatka su zezběrane w nowej antologiji Róžeńčan kružka pisacych. Wudał a zestajał je zběrku Beno Budar. Lětsa zhladuje kružk na 55 lět wobstaća.
Z titulnej basnju njeboh Marje Krawcec „słać budu / ći / zornjatka na puć / ke mni / dypotać budu / je sykorki / a rapaki tež“ zawjeduje wudawaćel antologiju a spomina tak na dołholětnu čłonku a „potajny stołp“ Róžeńčan kružka. Pódla znatych basnjow kaž „Ralbičanska njedźela“ a „hotowarniča“ stej dotal njewozjewjenej basni „Mario O. II“ a „jednu wowku ći přeju“ zapřijatej. Hnujaca je baseń „wobkedźbowanje nawječor“ na kěrchowje. W tutej zběrce wusahowaca basnica by lětsa w nazymniku sydomdźesaćiny swjećiła.
Dźiwadłowe hry z pjera Jurja Kocha publikum přeco zaso zahorjeja a wobkuzłuja. Humoresku „Sergej“, kotruž bě Koch poprawom za Serbsku lajsku dźiwadłowu skupinu Hochoza napisał, je Budyske Němsko-Serbske ludowe dźiwadło loni za powołanske dźiwadło wobdźěłanu přewzało a ju w delnjoserbskej rěči wuspěšnje w Delnjej Łužicy předstajiło. Nětko přihotuje so serbski cyłk dźiwadźelnikow NSLDź na „Sergeja“ w hornjoserbskej inscenaciji. Ta změje 30. septembra swoju premjeru w delnich Sulšecach. W njej hraja dźiwadźelnicy Měrko Brankačk, Jan Mikan, Petra-Marija Wencelowa-Bulankec, Torsten Schlosser a Katka Pöpelec, elewka činohrajneho studija NSLDź. Režiju ma Tom Böhm, dramaturgiju Madleńka Šołćic.
Marja Krawcec
słać budu
ći zornjatka na puć
ke mni
dypotać budu
je sykorki
a rapaki tež
baseń z antologije
„Zornjatka na puću“
Wikipedija praji wo permakulturje, zo je to princip, po kotrymž so dołhodobnje skutkowace přirodne kołoběhi tworja. Běše-li přirodne dźěłanje spočatnje na ratarstwo wusměrjena, dźensa po njej samo w energijowym hospodarstwje kaž tež při planowanju krajinow a socialnych infrastrukturow dźěłaja. Zakładna mysl permakultury je, ekologisce, ekonomisce a dołhodobnje z čłowjekej datymi resursami přirody zmysłapołnje hospodarić.
W Njebjelčanskej gmejnje hižo někotre lěta z wuspěchom na polu naročneho wužiwanja płonin skutkuja. Z Thomasom Noackom maja tam za to wupruwowaneho a mjezynarodnje připóznateho fachowca. Wón znaje wokolinu a jeje wobstejnosće a zamó gmejnu ze swojimi idejemi na tymle polu mjezynarodnje na zajimawu komunu pozběhnyć.
Na spočatku bě telefonat. Jako dr. Robert Malink minjenu nazymu jako farar w Spitzkunnersdorfje słuchatko wotzběhny, słyšeše na tamnym boku hłós Olafa Langnera, nawody cyrkwinskeho předstejićerstwa ewangelskeje wosady w Rakecach. Tón so jeho prašeše, hač nochcył jako farar do Rakec přińć. Farske městno njebě po wotchadźe fararja Andreasa Keckeho loni w septembru hižo wobsadźene.
Zo je Langner runje fararja Malinka zazwonił, měješe swoju přičinu: Rakečan, kiž so sam hižo dlěje wo wožiwjenje serbskeje rěče w cyrkwi prócuje, pytaše wědomje za serbskej farskej swójbu.
Pohladnicy powědaja wo dawnych časach, swědča wo podawkach ludźoch. Alfons Handrik wotkrywa nam swět, na kotryž smy w minjenych lětach nimale pozabyli.
Přez lětstotki dźeržachu so w Hodźiju blady, zo ma rozrjadowanje dušepastyrskich nadawkow w tamnišej wosadźe swójbny pozadk. Dwaj fararjej – nan a syn – staj wšitko mjez sobu wučinjałoj. Tak bě prěni farar, tak mjenowany pastor primarius, jeno za němskich wosadnych přisłušny, předewšěm za wšěch zemjanskich ryćerkublerjow wokoliny a jich zdźěla němskich přistajenych. Druhi farar, diakonus mjenowany, bě zamołwity za serbskorěčnych wosadnych – a tak za nimale wšitkich. Wšako běchu wsy, kotrež Hodźijskej wosadźe přisłušachu, kaž cyrkwinska wjes sama serbske.
Zaběraš-li so ze staršimi stawiznami Budyšina a Hornjeje Łužicy, zetkawaš so často z dźiwnym nastajenjom stawiznarjow, domizniskich slědźerjow abo politikarjow. Druhdy je to samo aroganca, zo měł w konkretnym padźe dopokazać, zo je wobjednawana wosobina woprawdźe serbskeho pochada. Kaž bychu tajcy w srjedźowěku personalny wupokaz měli! Nimaja pak nawopak žadyn problem, přiličeć wšitke tajke wosoby němskemu wobydlerstwu. Tajki pad mějachmy před lětami tež nastupajo Budysku wulkopřekupsku swójbu Bjenadow.
Štož je Njeswačidło minjenu njedźelu dožiwiło, wo tym budu tam a we wokolinje hišće dołho rěčeć. Swjedźenski ćah bě zawěrno wurjadny wjeršk swjedźenja k 750. róčnicy prěnjeho pisomneho naspomnjenja wsy. Stawizny a přitomnosć we wjace hač 30 wobrazach na tak originelne wašnje na nohi stajić je sej wot wobydlerjow, towarstwow, gmejny a mnohich dalšich wobdźělenych wjele dźěła a prócy žadało. To pak je so skónčnje zadaniło, štož bě z ertow wjele stow spokojnych wopytowarjow wusłyšeć.
Nimo jěcharjow na konjach w historiskich kostimach, zwobraznjacych wosobiny kaž Awgusta Sylneho, hrabju Brühla, hrabju Sulkowskeho a dalšich, běchu předewšěm te wobrazy sobu najoriginelniše, kotrež so ze serbskimi stawiznami a tradicijemi zaběrachu.
Spěšnje je so před něšto časom wokoło powědało a ludźi šokowało, zo budźe woblubowany a přeco derje wopytany Slepjanski hosćenc „K hadźacej krónje“ zawrjeny. To je nimo a nichtó so hižo za přičinami, čehodla tam swěcu hasnychu, njepraša. Wšako knježi w lokalu ze žurlu a pensiju a z krasnej piwowej zahrodu mjeztym zaso čiłe žiwjenje.
Tež serbske jědźe na planje