Dźěd, wulkowuj a nan z jubilejom, wnučk ze zelenym wěnčkom z ...
Mjez lětušimi křižerjemi wuhladamy zaso tójšto ze slěbornym wěnčkom jako znamjo, zo 25. raz sobu jěchaja. Wjele žadniši je złoty jubilej. Wšitke dalše su skerje wuwzaća, ale za to ćim zajimawše.
W Chróšćanskim křižerskim procesionje mamy lětsa wjacorych naspomjenjahódnych jubilarow. Nimo křižerjow Bena Cuški z Worklec a Měrćina Matki z Kozarc ze złotym wěnčkom na sukni pak zasłužatej sej poraj z Nukničanskeho Kralec dwora wosebitu kedźbnosć. Je drje jónkrótne w Serbach, zo wot časa pózdnjeho srjedźowěka, potajkim dlěje hač štyri lětstotki, wulki štyristronski statok wosrjedź Nuknicy Kralecy wobhospodarjeja. A dołhož je móžno wróćo zhladować, su so jutrońčku stajnje z Kralec dwora křižerjo do procesiona w Chrósćicach zarjadowali. Lětuša wosebitosć je, zo wužohnuja tam dejmantneju jubilarow, bratrow Měrćina a Jana Krala.
Po puću bolosće a wěry
Milan Hrabal
II.
Křiž na chribjeće čłowjeka
Po šwikanju a z ćernjemi krónowanju
bjerje Jězus křiž na ramjo.
Sym tón wuzwoleny
sym pokleće
kiž so lěta wětrej spěraše
a dešć z Božeho njebja piješe
Hdyž prěni króć ze sekeru do mnje rubnychu
prošach chłódne železo
pósłach sylzy
město słowow surowym rukam
wobarach so
mjelčicy podarmo
kaž je to dónt
štoma w rukomaj čłowjeka
Zatamach Sudźicy
zo njepřisudźichu mojej smjerći
twar kolebki
Njetamam hižo –
nětk přimaju so druhe ruki
mojeho zwohidźeneho ćěła
a kładu je na swoje
Tak zhromadnje dźemoj
čłowjek a ja
hozdźam přichoda napřećo
Ja – symbol ćerpjenja
wón – putnik do wěčnosće
Sym tón wuzwoleny
kotrehož dótkaja so ruki
z nadźiju
zadwělowanja ale kruće
Sym tón
kiž swoju winu
prěje
Słyšiće?
Sym jenož štom
kiž zemrě za sławu Božu!
přełožk: Róža Domašcyna
wurězk z cyklusa basnjow
Młynk z ćěłom a dušu
Johannes a Sebastian Unger wjedźetaj ze swojim dźědom Rätzec młyn w Spytecach. Tón ma přez generacije styki do Serbow
Jutrowny chlěb? Johannes Unger suknje z ramjenjomaj. „Wosebiteje muki za to njeje. Bjeru za njón normalnu muku družiny 505 abo wosuškowu muku. Rózynkow dla. Jutrowny chlěb poskićeja tež z cokorom poćehnjeny. Jenož ma wosušk hišće wjace přičinkow“, wuswětla jednaćel Rätzec młyna w Spytecach. Tam mlěja pšeńcu a rožku, zhotowjeja muku tež w biokwaliće, předźěłuja stare družiny kaž krupnik (Dinkel), dwuzorno (Emmer) a jednozorno (Einkorn), jednu z najstaršich družin pšeńcy. Wot šampanskeje rožki bychu rady hišće wjace wzali. Tu je so Rätzec młyn jako hłowny předźěłar w Sakskej wutworił. W biosferowym rezerwaće Hornjołužiska hola a haty wukonjeja tójšto přeswědčowanskeho dźěła, zo bychu ratarjo stare družiny plahowali. Wone trjebaja mjenje hnojiwa a mjenje pryskanskich srědkow, nimaja pak tajki wulki wunošk a njejsu tak resistentne přećiwo wětřikej.
Kak sej jejko prawje zwariš? abo Što sym něhdy wopak činił?
Tři mjeńšiny, štyri abo pjeć? Najprjedy do wody połožić a potom warić abo nawopak? Zwarjene jejko pod zymnej wodu dźeržeć abo nic? Na prašenju, kak sej swoje jutrowne abo hinaše jejko perfektnje zwariš, su hižo mandźelstwa zwrěšćili. Čłowjek móže so tež do syteje wole při tym smjeć, kaž nam humorist Loriot nazornje dopokazuje. Kmane nazhonjenja zběrać pak dyrbi kóždy sam.
Gabriel Mommér pola „The Voice Kids“
Priwatne telewizijne sćelaki poskićeja dźěćom a młodostnym mjeztym wjacore programy, w kotrychž móža swoje hudźbne talenty juroram a wulkej zjawnosći předstaijć. 11. februara zahajichu šesty rjad „The Voice Kids“, wubědźowanje za sydom do štyrnaće lět młode spěwarki a młodych spěwarjow na sćelaku Sat 1. Mnozy přihladowarjo na žurli a wězo doma před telewizorami běchu wćipni, kotry młody talent jury wokoło Marka Forstera, Neny a jeje dźowki Larissy Kerner a Maxa Giesingera ze spěwom přeswědči a komu dalši wustup zmóžnja.
Nócne procesiony křižoweho puća wjeršk wulkeho pjatka w susodnej ...
Polacy su z tradicijemi dojutrowneho a jutrowneho časa wusko zwjazani a je swěru pěstuja. K tomu słuša w prěnim rjedźe póstny čas, kiž traje tam wot popjelneje srjedy hač do wulkeho pjatka.
Pólska katolska powěsćernja KAI je při woprašowanju zwěsćiła, zo 92 procentow wobydlerjow kraja póstny čas a z nim zwjazane wobrjady a zawjazki akceptuje. K tomu słuša spowědź runje tak kaž wobdźělenje na křižowym puću, zo bychu sćěhowali ćerpjenje Jězusa Chrystusa. Wažne su dale póstne prědowanja, kotrež wosady same organizuja. Duchowni rozłožuja wažnosć a wuznam jutrow, namołwjeja křesćanow k modlitwje, nakazanju a nutřkownemu wobnowjenju. W tym času su ludźo tež napominani bědnym, chudym a wosamoćenym pomhać.
Wulki wothłós ma w susodnym kraju póstna pomocna akcija Carity za nuzu ćerpjacych. W cyłkownje 1 500 wobchodach steja w tym času groćane koše, do kotrychž móžeš něšto z toho darić, štož sy runje kupił, a tak chudych, bjezdomnych a předewšěm syroty podpěrać.
Pacientej z rukomaj dobre začuće darić
Z osteopatiju a přirodnym hojenjom mnohim we Worklecach pomhaja
Anja Schunke je jako fyzioterapeutka a osteopatka Serbow zeznała.Katja Kuringowa zamóže pacientam do wočow, ale tež do duše hladać.Na něhdyšim Worklečanskim ryćerkuble, w bywšej chorowni a słužbje maltezow, je zaměstnjena wosebita praksa třoch žónskich. Kóžda za sebje ma swojich pacientow a kóžda za sebje ludźi, młódšich a staršich, dźěći, žony a muži na swoje wašnje hoji. Nic z tabletami a krjepkami, ale přewažnje z rukomaj. Tež na te wašnje so po rěčnej hodźinje mnohim wjele lěpje dźe hač do toho. Z kotreje přičiny drje maš nastajnosći hłowy- a brjušebolenje, abo njemóžeš prawje nastupić, čehodla će stawy bola, abo ći tež dušinje lochko wokoło wutroby njeje? Su z wobchadneho abo druheho njezboža organy potrjechne? Hdy, kajke? Tajke abo podobne symptomy drje je kóždy z nas hižo měł a tohodla snano domjaceho lěkarja wo pomoc prosył.
Swědki stareho drjewjaneho mosta su dźensa na Mičec zahrodźe ...
Pohladnicy powědaja wo dawnych časach, swědča wo podawkach a ludźoch.
Alfons Handrik wotkrywa nam swět,
na kotryž smy w minjenych lětach nimale pozabyli.
Hdyž jutrońčku křižerjo Ralbičanskeho a Kulowskeho procesiona přez Sulšecy jěchaja a radostnu powěsć wo zrowastanjenju Chrystusa zanošuja, widźa woni tam dospołnje hinaši wobraz hač na pohladnicy z lěta 1930. Ta wšak je němy swědk wo chuduškich poměrach tehdyšich tamnišich wobydlerjow podłu Čorneho Halštrowa.
Pohladnica njedopomina jenož na to, zo běchu Sulšečenjo w srjedźowěku wot morowych epidemijow ćežko domapytani abo zo stachu so tykowane domy, často ze słomu abo rohodźu kryte, wopor zahubnych wohenjow. Hišće dokładnje před sto lětami wotpali so tam šěsć statokow a 1934 štyri dalše. Z dawnych časow buchu Sulšecy wosebje nalěto powodźene. Tohodla běchu dźěłowi kameradojo w 1930tych lětach běh rěki změnili. Promjo naprawo, hdźež steji dźensa kulturny dom, bu zasypane. Na městnje tykowaneho domčka zboka mosta wuhladamy dźensa rjany masiwny statok Mičec swójby.
W Gołkojčanskej pincy hity zrodźili
Siegbert Himpel w swojim studiju a za měšenskim pultom tež tajke a hinaše serbske štučki nahrawa
Mikrofon producent cyle łahodnje instaluje. Wšako njeje tajki runje tuni a njesměł na zemju padnyć.Prjedy hač móže Siegbert Himpel scyła nahrawać, dyrbi słuchatka přihotować a na kóžde wucho prawje nastajić.Tute knefle měšenskeho pulta smě jenož producent „wjerćeć“.Někotryžkuli ze staršeje generacije zawěsće hišće NDRsku hudźbnu skupinu G.E.S. z Choćebuza znaje. Wšako bě trijo – mužej z gitaru a markantnym kłobukom a šikwana spěwarka – tež we wusyłanju „Kotoł pisaneho“ wustupiło. Prawidłownje běchu woni w „Bong“ widźeć a wudobychu sej 1980 we wubědźowanju „Goldener Rathausmann“ w Drježdźanach 2. myto. Po politiskim přewróće 1992 so skupina wšelakich přičin dla rozpušći, nic pak w zwadźe.
„Měrowe zrěčenje“ zwiski mjez
Dźensa před 70 lětami je Sakski krajny sejm w Drježdźanach prěni serbski zakoń schwalił
Sakski krajny sejm je 23. měrca 1948 Zakoń wo zachowanju prawow serbskeje ludnosće wobzamknył. To bě před 70 lětami. Za čas NDR kaž tež po towaršnostnym přewróće 1989/1990 su so Serbja a Němcy wospjet z tymle historiskim podawkom zaběrali. Před 20 lětami na přikład wotmě Serbski institut k tomu kolokwij w Budyšinje. Přinoški historikarjow, ludowědnikow a juristow wozjewichu w informaciskich łopjenach třěšneho zwjazka Łužiskich Serbow (Domowina-info, měrc 1998). Dźensa mamy nowe zakonske rjadowanja za Serbow w Braniborskej a Sakskej. Čehodla tuž na tajki podawk spominać?
Wo wobsahu a prěnich wuskutkach zakonja
