Praha. Renoměrowana njeknježerstwowa organizacija GlobSec je w krajach Visegrádskeje štyrki (V4) – potajkim w Čěskej, Słowakskej, Pólskej a Madźarskej – mjez młodymi ludźimi wšelakich lětnikow přewjedła woprašowanje, kak zajimowani su wo Europsku uniju resp. sewjeroatlantiski wojerski pakt NATO. Wuslědki projekta su překwapjace, konstatuje čěska nowina Mladá fronta dnes. Njedźiwajcy tójšto wuswětlowanskich kampanjow njewěnuje młoda generacija mjenowanych krajow ani Europskej uniji ani NATO smjerć wulku kedźbnosć. „Znajomosće nastupajo wobě instituciji su skerje zakładneho razu“, GlobSec zwěsća. Třećina prašanych młodych ludźi nima žadyn skrućeny nahlad nastupajo EU a NATO.
Kijew (ČŽ/K/SN). Ukrainska ludnosć je chětro rozhorjena, zo popřewataj sej prezident Pjetro Porošenko a generalny prokurator Jurij Lučenko nimoměry drohi dowol w luksusu, byrnjež jeju kraj jedyn z najchudšich cyłeje Europy był.
Po rozprawach čěskich medijow bě rozhłosowa stacija Swobodna Europa wotkryła, zo je Porošenko po Nowym lěće inkognito ze syłu přiwuznych a přećelow na jednej z priwatnych malediwiskich kupow tydźeń na dowolu był. Po rešeršach mjenowaneho sćelaka je wuprawa na „wotpočink w ćopłym“ poł miliona dolarow płaćiła.
Runje štwórć lětstotka wobsteješe Słowakska samostatnje w tej chwili, jako je w silwesterskej nocy mócny časnik na wěži katedrale swj. Martina zwučnje 24. hodźinu wotbił. Wjele tysac słowakskich ludźi, zhromadźenych w centrumje stolicy, wosławi tuž na historiskim městnje – hromadźe ze syłami wukrajnych turistow – slěborny jubilej zrodźenja swojeho stata.
1. januara započa so za Słowaksku zdobom lěto jubilejow. Tak běše Nowe lěto lětdźesatk tomu, zo je kraj Schengenskemu rumej přistupił. Před dźesać lětami bě demonstratiwne zawrjenje hraničneje stacije do awstriskeho Bergena Słowakam signalizowało, zo móža nětko do 26 europskich krajow swobodnje pućować. Samozrozumliwje tež zaso do susodneje Čěskeje, z kotrejž bě nastajena hranica hotowy njezmysł była. Dalši jubilej, kotryž hromadźe z Čechami woswjeća, budźe w oktobru 100. róčnica załoženja Čěskosłowakskeje republiki we wuskutku rozpada Rakusko-Wuherskeje monarchije po Prěnjej swětowej wójnje.
Waršawa (JBR/SN). Jara woblubowana je w Pólskej telewizna serija „Ojciec (pater) Mateusz“, kotruž sćelak TVP hižo dźesać lět wusyła. Serija ma wotbłyšćować problemy kraja, a kóždy dźěl je hinaši. Wosebje wulki zajim zbudźił je mjeztym 240. dźěl. Hłowna wosoba Mateusz skutkuje jako katolski farar w małej wosadźe Sandomierz na juhu kraja. Wón njeswjeći jenož Bože mšě a jenož dźěći njekřćije, ale rady tež mjezyčłowjeske konflikty a kriminalne pady rozrisa, pomhajo tak njekmanym a pomałym policistam. Jako přihotuje so wosada na přijeće štyrjoch ćěkanskich swójbow, rozbuchnje na dźěćacym hrajkanišću bomba, a dźěćo so zrani. Wobydlerjo su sej wěsći – to bě terorowy nadpad. Pater Mateusz spyta na swoje wašnje strach před ćěkancami pomjeńšić a slědźi za winikom.
Dźiwadźelnik Mikołaj Woubishet, kiž dyrbješe muslimskeho winika hrać, je to raznje wotpokazał. Nowinarjam wón rjekny: „Móžu mordarja abo wumocowarja hrać, sym dźiwadźelnik. Njebudu pak jako terorist swoje powołanje přećiwo ćěkancam znjewužiwać.“ Jeho stejišćo njepřekwapja, je dźě sam arabskeho pochada.
Waršawa. Pólska starosći so wo swoju mjezynarodnu nahladnosć. Naprawy, z kotrymiž chce wobraz kraja polěpšić, pak wuskutkuja skerje to nawopačne. Nastork najnowšeje debaty je nowy zakoń wo holocausće, kotryž je wčera rano po sejmje tež senat jako druha komora parlamenta wobzamknył. Zakoń faktisce zakazuje, Polakow na złóstnistwach němskich nacionalsocialistow při přesćěhanju a morjenju Židow w Druhej swětowej wójnje sobu winować. W tym padźe hroža hač do tři lěta jastwa.
Waršawscy politikarjo su chětro zadźiwani, zo runje Israel jara raznje reaguje. Tam su swědomiće dokumentowali, zo běchu Polacy na přikład 1941 we wuchodopólskim městačku Jedwabne něhdźe 300 židowskich sobuwobydlerjow morili. Gazeta Wyborcza spyta najwjetši problem Israela we hłownym nadpismje takle zjeć: „Israel: Njedopušćimy, zo so přežiwjenym huba zakaza.“
HOSPODARSTWO w Čěskej je w minjenym lěće tak sylnje rostło kaž lědma něhdźe druhdźe w zhromadźenstwje europskich statow. Po cyłym lěće je wone wo dobrych pjeć procentow přibyło, kaž nachwilna statistika wupokazuje. Za tym chowaja so někotre rekordne ličby. Tak zhotowichu awtotwornje kraja wjace hač połdra miliona wozydłow, Mladoboleslavska Škodovka sama 1,2 milionaj. Naspomnjenjahódny je tež eksport, wučinjacy 4,2 bilionaj krónow, tuž něhdźe 165 miliardow eurow. Kćějaca ekonomija ma za šwarny wuskutk, zo žiwjenski standard ludnosće hladajcy zwyša. „Rekordnje mała bjezdźěłnosć a zwyšene realne mzdy kaž tež cyłkowny optimizm pohnuwaja domjacnosće k tomu, za nakupowanje wjace pjenjez wudawać“, hódnoći połoženje analytikar UniCredit-banki Jiří Pour. A analytikar Raiffeisenskeje banki Jakub Červenka dodawa: „Dźakowano tomu, zo maja ludźo wyše dochody a zo je k tomu króna sylna, móža sej woni dowoleć dróše a kwalitatiwniše twory kupować.“ Tak je so wobrot drobnowikowanja loni wo nimale šěsć procentow zwyšił.
Praha (ČŽ/K/SN). Dotalny prezident Čěskeje wostanje hłowa stata. Miloš Zeman je we wurisanskim kole 51,36 procentow nažnjał a tak swojeho riwala Jiříja Drahoša snadnje přešoł, kiž docpě 48,63 procentow. Wólbne wobdźělenje wučinješe 66,6 procentow, štož bě pjeć procentow wjace hač w prěnim kole.
Politologojo hódnoća, zo zamó Zeman w telewizijnych wustupach njerozsudźenych wolerjow bóle mobilizować hač kontrahent. Praha je z 68,75 procentami Drahoša woliła, morawsko-šleski wobwod z 62,32 procentami Zemana. Cyłkownje dósta tón něhdźe 152 000 hłosow wjac hač wužadar.
Drahoš je hnydom po wotumje dobyćerjej gratulował a wupřa jemu wuspěšne skutkowanje. Zdobom wón připowědźi, zo z politiki njewoteńdźe. Mjez prěnimi gratulantami bě słowakski prezident Andrej Kiska, kiž Zemanej telefonisce wšo dobre wupřa a jeho na wopyt Bratislavy přeprosy. Prezidentaj Ruskeje a Chiny, Wladimir Putin a Xi Jinping, staj tohorunja gratulowałoj.