Zelenskyj: Historiski dźeń

Freitag, 17. Juni 2022 geschrieben von:
Kijew (dpa/SN). Po wopyće štyrjoch wodźacych politikarjow w Kijewje je ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj wo „historiskim dnju“ za Ukrainu rěčał. „Ukraina je podpěru ze stron štyrjoch mócnych europskich krajow začuwała“, rjekny Zelenskyj wčera wječor w swojim widejowym poselstwje. Hišće nihdy po swojej njewotwisnosći njeje Ukraina Europskej uniji takle bliska była, wón rjekny. Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD), francoski prezident Emmanuel Macron, italski ministerski prezident Mario Dra­ghi a rumunski prezident Klaus Iohannis běchu do toho Kijew wopytali. Woni podpěruja próstwu Ukrainy wo přistup k EU. Komisija EU chcyše dźensa swoje stejišćo k tomu wotedać. Powšitkownje ličachu z pozitiwnym wuslědkom. Jednanja wo přistup pak su wobćežne a dołhodobne. Nimo toho dyrbja wšitke čłonske kraje EU přistupej přihłosować.

Putin wumjetuje zapadej zmylki

Freitag, 17. Juni 2022 geschrieben von:
Pětrohród (dpa/SN). Najebać njesłyšane sankcije zapada přećiwo Ruskej widźi ruski prezident Wladimir Putin swój kraj na dobrym puću. Tutón lětdźesatk měł čas „skrućenja hospodarskeje mocy Ruskeje“ być, piše Putin w postrowje wobdźělnikam 25. Pětrohródskeho mjezynarodneho hospodarskeho foruma. Zapadej wumjetuje Putin ćežke zmylki w hospodarskej politice, štož je globalnu inflaciju, přiběracu chudobu a deficit ­pola žiwidłow zawiniło. Dźensa chcyše Putin wobdźělnikam swoje předstawy wo ruskim hospodarstwje předstajić.

Zymu mrěć k nuzy „zakonsce“?

Freitag, 17. Juni 2022 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy minister za hospodarstwo Robert Habeck (Zeleni) jako konsekwencu z redukowaneho dodawanja ruskeho zemskeho płuna do Němskeje zakonske rjadowanja k lutowanju energije hižo njewuzamkuje. „Hdyž njemóžemy składy porjadnje napjelnić, dyrbimy dalše naprawy k lutowanju – k nuzy tež zakonsce – wukazać“, rjekny ­Habeck wčera wječor w sćelaku ARD. Tuchwilu su składy płuna k 56 procentam napjelnjene. To pak za cyłu zymu njedosaha. Mjeztym je sejm městow a gmejnow Němskeje namjetował, zakonske rjadowanja nastupajo minimalnu temperaturu w bydlenjach změnić. Hłowny jednaćel zwjazka Gerd Landsberg je sej wěsty, zo móžeš tež w bydlenju z 18 abo 19 stopnjemi hišće derje žiwy być.

Zwjazkowa ministerka za twarstwo Klara Geywitz (SPD) tole wotpokazuje. „Zakonsce wukazane zymumrěće mam za njezmysł“, rjekny wona powěsćerni dpa. Wona na to skedźbni, zo płaći dotal minimalna temperatura 20 stopnjow w bydlenjach. „Wšitko pod tym móže strowotu wohrožować a njeje tež za twarjenja derje. Debata ničo njewunjese.“

Što nas historija wuči?

Freitag, 17. Juni 2022 geschrieben von:
Zběžk 17. junija 1953 – što „historiski“ po­dawk nam dźensa hišće praji? Wosobinsce je to za mnje wažny datum, wšako z nim swójbne stawizny zwisuja. Na tymle dnju su našeho z Kamjeneje pochadźaceho dźěda w Budyšinje zajeli. Do němskeho stawiznopisa je so zapisał jako „Schramm, der Provokateur“ – je rjekł, štož politisce witane njebě. Po tym zo su jeho kónc lěta z jastwa pušćili (za to dyrbješe podpisać za stasi dźěłać), ćekny wón hnydom do zapada – a jeho žona a dźowka tróšku pozdźišo tež. Něhdźe dźesać lět pozdźišo sym so narodźiła – w Gelsenkirchenje, nic we Łužicy, „w domiznje“, kaž doma rěkaše. Bratr na­šeho dźěda zakitowaše 1968 jako nawoda činohry NSLDź zjawnje w Nowej dobje, ­zo bě wójsko zběžk w Čěskosłowakskej – Praske nalěćo – porazyło. W krizy dyrbiš so rozsudźić – a to ma wosobinske a politiske sćěhi. Njemóžeš zamołwitosći wućeknyć. Tuta ­historiska lekcija je dźeń a aktualniša, nic jenož za ludźi w Běłoruskej a w Ukrainje. Cordula Ratajczakowa

To a tamne (17.06.22)

Freitag, 17. Juni 2022 geschrieben von:

Sławny dwuposchodowy bus swójby hudźbnikow Kelly chcychu dźensa po parkowanišću wopytowarjow w Europaparku Rust ćahnyć – a to z 50 dźěćacymi awtami Bobby-car. Spěwar Joey Kelly je sej 49 pomocnikow wupytał, zo by swětowy rekord nastajił. Institut za rekordy w Němskej chcyše pospyt přewodźeć. Bus waži dźesać tonow. Přičina akcije we wólnočasnym parku su 50. narodniny woblubowaneho čerwjeneho awta, kiž běchu 1972 prěni raz předstajili.

Njewočakowana to spowědź: 31lětny wodźer mopeda je so w badensko-württembergskim Althausenje pola policije přizjewił a zastojnikam wuznał, zo je pjany něhdźe dźesać kilometrow daloko ze swojim jězdźidłom po puću był. Test alkohola wunjese 1,48 promilow. Muža wočakuje chłostanje. „Druhdy napitych moralka přemóže“, policija zdźěli.

Sto milionow ludźi ćěka

Donnerstag, 16. Juni 2022 geschrieben von:

Genf (dpa/SN). Wjace hač sto milionow ludźi po wšěm swěće je tuchwilu na ćěkancy, telko kaž nihdy po Druhej swětowej wójnje. Pomocny skutk UNO na dobro ćěkancow UNHCR rěčeše w Genfje wo „dramatiskim mězniku“, kotryž su ruska wójna přećiwo Ukrainje, kriza w Afghanistanje a wójny w druhich krajach zawinowali. Surowy trend drje póńdźe dale, njenamaka-li swětowe zjednoćenstwo žadyn puć, konflikty trajnje rozrisać.

Wodźaca dań w USA zwyšena

Washington (dpa/SN). Z najwjetšim zwyšenjom danje po nimale 30 lětach chce so měnowa banka USA přiběracej inflaciji wobarać. Federal Reserve (Fed) je wodźacu dań raznje wo 0,75 procentow zwyšiła, kaž minjenu nóc zdźělichu. Nawoda Fed Jerome Powell rěčeše wo „njewšědnej kročeli“, zdobom pak dalše zwyšenje danje připowědźi. Inflacija w USA je so w meji na 8,6 procentow zwyšiła. Nětko wočakuja, zo so europske měnowe banki kročeli Fed přizamknu.

Steinmeier w Indoneskej

Dźensniši swjedźeń Božeho ćěła su w bayerskim Seehausenje na swojorazne a po wšej Němskej jónkrótne wašnje woswjećili: Procesion njewjedźeše jenož po wupyšenych dróhach městačka, ale tež po jězorje Staffelsee. Wěriwi najswjećiše w swojich ­čołmikach přewodźachu. Bližacemu so njewjedru w pozadku pak dyrbjachu so skónčnje wuwinyć. Foto: dpa/Matthias Schrader

Chcedźa wjace přestrjenjow za žito

Donnerstag, 16. Juni 2022 geschrieben von:

Lübeck (dpa/SN). Burski zwjazk so nastupajo mjenje plahowane žito w Ukrainje starosća a chce produkciju w Němskej rozšěrić. Prezident zwjazka Joachim Ruk­wied je so zawčerawšim na burskim dnju w Lübecku za to wuprajił a wuzběhnył, zo Ruska žiwidła jako brónje zasadźa. „Tutón mječ dyrbi tupiši być, a móžemy jón wotupić“, wón podšmórny. Zwjazkowy ratarski minister Cem Özdemir (Zeleni) so k tomu njewupraji. Hladajo na napjate wiki a wysoke energijowe płaćizny smědźa kóšty žiwidłow w kupnicach wysoke być. Rukwied pak žadaše sej nachwilne wužiwanje přidatnych přestrjenjow, z čimž móhli 1,4 miliony tonow pšeńcy wjace naplahować, štož wučinja hladajo na mnóstwo žnjow w Němskej cyłkownje wjace hač 40 milionow tonow žita. Kóžda přidatna tona wosłabja agresora Rusku, argumentowaše burski prezident. Wón wočakuje wot politiki, zo instrument wužiwa. Özdemir je mjez druhim hižo zmóžnił, zo smědźa ratarjo wuwzaćnje přestrjenje za trawu a rostliny ekologiskich prioritnych přestrjenjow jako picu wužiwać. Dale sahace žadanja wón znowa wotpokaza.

Scholz, Macron a Draghi w Kijewje

Donnerstag, 16. Juni 2022 geschrieben von:

Washington/Kijew (dpa/SN). Prezident USA Joe Biden je Ukrainje dalše brónje, municiju a srědki humanitarneje pomocy přilubił. Wojerske srědki maja hódnotu cyłeje miliardy dolarow. Za humanitarnu pomoc přewostaja Washington 225 milionow eurow. Zwjazkowa ministerka za zakitowanje Christine Lambrecht (SPD) je připowědźiła, tři rakety mjetace systemy typa Mars II do Ukrainy pósłać. Wjace słać njeje po jeje słowach móžne, dokelž by hewak kmanosć zakitowanja Něm­skeje wohrožena była. Poprawom běchu štyri tajke systemy připowědźili.

Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je dźensa do ukrainskeje stolicy Kijewa dojěł. Jeho přewodźataj francoski prezident Emmanuel Macron a italski ministerski prezident Mario Draghi. Na wobrazach bě widźeć, kak třo politikarjo minjenu nóc w pólskim Rzeszówje do ćaha zalězu, po tym zo běchu tam dolećeli.

Po informacijach medijow chce so ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj na wjeršku G7 wot 26. do 28. junija w bayerskim hrodźe Elmau a bjezpo­srědnje po tym na wjeršku NATO w španiskej stolicy Madridźe wobdźělić.

Płun drje nětko hišće dróši

Donnerstag, 16. Juni 2022 geschrieben von:

Připowědźenje płunoweho koncerna Gazprom zbudźa wulki njeměr

Berlin (dpa/SN). Zniženje mnóstwa dodawaneho zemskeho płuna z Ruskeje po płunowodźe Nord Stream I móhło po posudku přirunowanskeho portala Verivox k hišće wyšim kóštam za wobydlerjow wjesć. Hižo ryzy připowědźenje ruskeho statneho koncerna Gazprom kaž tež rozbuchnjenje w druhim najwjetšim eksportnym přistawje USA za židki płun běštej wyše płaćizny płuna pola wulkowikowarjow zawinowałoj, rěčnik Verivox zdźěli. „Sćěh tutoho wuwića su wyše płaćizny płuna za priwatnych přetrjebarjow, wón rjekny. Lěwica liči samo z raznym zwyšenjom płaćiznow a žada sej hnydo­mne napřećiwne naprawy zwjazkoweho knježerstwa.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND