Skupina „Symbioza A-Ž“ prezentowaše wosebity

dyrdomdej. Pytajo za złotej tačelu słowjanskeje popoweje hudźby předstajachu jako znata kultowa Olsenowa cwólba „zadobyće“ do Serbskeho muzeja a zahorichu publikum ze žortnymi scenami. Hižo wjacore lěta zaruča skupina Symbiosa A-Ž ze ­swojimi kreatiwnymi idejemi na schadźowance lóštnu za­bawu. 


Symbioza A-Ž:

Runja lětušim maturantam SGB skutkowaše tež skupina „Formlos“ lětsa prěni raz w programje sobu. Nowa skupina z kruha serbskich studowa­cych bě sej za swój debit tohoru­nja kabaretny při­nošk wu­mys­li­ła. Ze žortnej satiru předstajichu wšědny dźeń w serb­skich towar­stwach.

Z hu­morom a přiwšěm kritisce wujasnichu w swojich scenach, zo ně­­­što­žkuli w serbskich in­sti­tucijach ske­rje zwjeršnje funguje a zo je kwalifika­cija přistajenych, kiž měła po­pra­wom w srjedźišću stać, skerje pódlan­ska wěc. 

Z drobnym humorom, spěšnymi

matilda lukašec
fota: silvana gruberowa a matthias michael

Lěto jako sudnik na kopanišću

Matheo Gruber je sudnik Sokoła Ralbicy/Hórki a jako tajki na hrajnišćach Hornjeje Łužicy

po puću. Za Serbske Nowiny wón tule bilancuje, kak bě k tomu dóšło,

zo scyła sudnik je a čehodla móhł so kóždy zajimowany abo móhła so kóžda

zajimowana ze sudnikom resp. sudnicu stać.

Loni bě so nas trenar w koparskim mustwje w Ralbicach prašał, štó chcył so ze sudnikom stać. To so mi zajimawe zda. Hnydom po treningu sym so swojeju staršeju woprašał, hač směm so na sudnika wukubłać dać. Mać a nan běštaj wo ideji zahorjenaj, a tak mje mać na druhi dźeń pola zamołwitych přizjewi.

Cyłu chwilu hižo zaběraja mje druhe kraje a kultury. Wjeselach so dołho na šul­sku wuměnu z Bretonskej. Ale kaž to tak je, ležach na dnju wotjězda z wirusom chora we łožu a běch přewšo zrudna. Tehdy hišće njewědźach, zo nastaju so połdra lěta pozdźišo tola do franco­sko­rěčneje swójby – a to samo na druhim kóncu swěta. Sym hłownje do wukraja šła, dokelž chcych francošćinu wuknyć. Při wupytanju zhonich, zo ma Kanada nimo jendźelskeho dźěla tež francoski a samo bilingualny dźěl. Tón mje potom doskónč­nje pohnu so tam na wukrajne lěto podać.

Štwórtk, 28. awgusta 2025, stanych w 3 hodź., zo bych tři hodźiny pozdźišo wot Berlinskeho lětanišća wotlećała. W Amsterdamje so cyła skupina mojeje jězbneje organizacije zetka. Wottam lećach na to wosom hodźin do najwjetšeho kanadiskeho města Toronto. Přizemich w 13:20 hodź. tamnišeho časa. Tu čakaše nětko na nas jědnaćoch prěni zhromadny kónc tydźenja orientacije, po kotrymž mějachmy so potom do swójbow podać. Wšitcy běchmy rozpjeršeni a napjeći, što nas tu na tamnym boku Atlantika wočakuje, a nasrěbachmy so prěnich zaćišćow po puću do hotela.

Bohate žně su jemu posylnjenje

Freitag, 28. November 2025 geschrieben von:

Zahrodkar, farar a wučer Christoph Schuster swójbny statok w Skanecach pola Malešec do přichoda wuhotuje

W Skanecach pola Malešec wobsedźi Christoph Schuster „Bróžnju jabłukow“. Přichodnje chce dom ­tematisce wužiwać. Nimo wědy wo jabłukach chce so tam tež Serbam a wěrje wěnować.

Kaž kiće wisaja wone na štomach. Hałuzy so pod ćežkimi płodami zhibuja. Štomy połne jabłukow měješe Christoph Schuster lětsa na něhdźe 9,5 hektarow wulkej płoninje w Skanecach pola Malešec. „2025 je wuwzaćne lěto. Tajke bohate žně jabłukow hišće ženje njeběchu“, wjeseli so farar, wučer nabožiny a mišter štomownje. „To zaležeše na dobrym času, hdyž štomy w nalěću kćějachu. Wuměnjenja běchu idealne.“ Hordźe pokazuje wón na łužiske nalikowe jabłuko. Zeleno-čerwjene, słódke, juškojte jabłuka do pózdnjeho oktobra zrawja. Wone so jara dołho dźerža. Płody samo zymu přetraja, jelizo so fachowje derje składuja. Nimo družinow kaž kejžora Wilhelma, žołteho jabłuka abo princa Albrechta z Pruskeje słuša łužiske nalikowe jabłuko k historiskim na Christopha Schusterowych sadowych łukach.

Wosud serbskeje rěče na přikładźe

Freitag, 28. November 2025 geschrieben von:

Přinošk do diskusije wo narodnym wuwiću w Serbach

Serbska rěč je w ćežkim połoženju, dokelž ličba rěčnikow woteběra. Za jeje stabilizaciju so wjele čini, samo wo rozrosće na stotysac rěčnikow so zjawnje soni. Njedawno je dr. Měrćin Wałda wuslědki swojich rešeršow wo ličbje serbsce rěčacych we Łužicy předstajił (SN, Předźenak 24.10.2025), tež Křesćan Krawc so w narodnym nastupanju stysknym myslam hižo njewuwinje (SN 11.11.2025). Jeju rozwažowanjam přidam tule swoje dopóznaća z historiskeho wuwića w ewangelskich Serbach. Na přikładźe Hodźijskeje wosady chcu pokazać, kak přeněmčenje wotběži, na kajke wašnje a z kotrym wuspěchom su spytali tajkemu wuwiću zadźěwać, a što móhło z toho za nas dźensnišich sćěhować.

Narodne wuwiće wobydlerstwa

Wot bambinijow hač k Dynamej Drježdźany

Freitag, 21. November 2025 geschrieben von:

Z rozpalitosću, pilnosću a wutrobu – koparska karjera Radworčanki Johany Wjeselic

Štóž je Johanu Wjeselic jónu na kopanišću dožiwił, hnydom pytnje: Tu steji młoda žona, kotraž z wutrobu za bulom honi. Rodźena Radworčanka wotkry hižo w młodych lětach swoju lubosć ke kopańcy a přesadźi ju z wjele rozpalitosću, pilnosću a zaměrnosću. Jeje koparska karjera započa so pola ST 1922 Radwor, hdźež steješe hižo ze štyrjomi lětami z bambinijemi na hrajnišću. „Hižo jako dźěćo sym pytnyła: Kopańca njeje za mnje jenož někajki hobby – ně, to je hižo wjace hač 11 lět moje žiwjenje“, wona powěda. W Radworju hraješe bjezwuwzaćnje z hólcami, na čož je dźensa wosebje horda. „Sym dźakowna za tutón čas, móžach sej ­wjele wothladać a wuknjech prawje kopańcu hrać.“ Po swojim času w Radworju změni k Biskopičanskej B-młodźinje w krajnej lize, hdźež zběraše dalše nazhonjenja. Wosebitosć bě, zo tam jenož z holcami hraješe. Tutón čas bě dobry zakład za sportowu šulu w Podstupimje, na kotrejž je tři lěta dołho trenowała a swoje sportowe kmanosće polěpšowała.

Kulturna stolica – što zwostanje?

Freitag, 21. November 2025 geschrieben von:

Dohlady a wuhlady z Kamjenicy, kulturneje stolicy Europy 2025

Spočatk oktobra sym studija dla do Kamjenicy ćahnył. Zo je tute město europska stolica kultury 2025, to tehdy wědźach. Wědźach tež, zo sej Kamjenica tutón titul z městomaj Gorizia a Nova Gorica při italsko-słowjenskej hranicy dźěli. Wjace pak nic, a tuž běch poměrnje zadźiwany, hdyž sym prěni raz po měsće šoł, wšako wot kulturneje stolicy sprawdu prajene na prěni pohlad přewjele njepytnješ. Haj, na latarnjach wisaja małe plakaty, na kotrychž je moto kulturneje stolicy napi­sane: „C the Unseen“, serbsce bychmy snadź rjekli: „To njewidźomne widźeć“. Haj, na někotrych městnach su zamoł­wići wulke pismo „Chemnitz 2025“ nastajili. Ale hewak, a to sym wot mnohich słyšał, kiž hižo dlěje w měsće bydla, njeje kulturna stolica jara prezentna we wšědnym dnju ludźi.

30 lět na jewišću wuspěšnaj

Freitag, 21. November 2025 geschrieben von:

Syman Bjarš a Frank Wjesela staj 1996 kapału Blue Angels załožiłoj

Na jewišćowy jubilej přihotuje so aktualnje sku­pina Blue Angels. Štóž je před 30 lětami na reje chodźił, kwasował, narodniny abo druhi wjetši swójbny swjedźeń swjećił, so cyle wěsće hišće na wonu kapału wokoło Franka Wjesele a Symana Bjarša dopomina. Sobotu, 17. januara 2026 chcetaj wonaj z bywšej originalnej wobsadku skupiny a dalšimi hudźbnymi přećelemi w Šunowskej ­Fabrikskej hospodźe zhromadnje hudźbu tehdy­šeho časa znowa zaklinčeć dać.

Prěnje kročele podobne

Započatki kapały Blue Angels leži pola rejwanskeje skupiny Serbskeho wjesneho ansambla Wudwor, w kotrejž staj Syman Bjarš (lětnik 1979), kiž bě w Smječkecach wotrostł, a z Chrósćic pochadźacy Frank Wjesela (lětnik 1980) zhromadnje jako młodostnaj rejowałoj. „W rejwanskej skupinje smój ­zwěsćiłoj, zo wobaj instrument hrajemoj a tuž sej prajichmoj, zo móhłoj to raz zhromadnje wuspytać“, dopomina so Syman Bjarš. Wón hraje gitaru, Frank Wjesela pak keyboard.

Jako mje před krótkim dobry přećel, diakon a kandidat za měšnisku swjećiznu, zazwoni, hač nochcył jeho na jeho nowym skutkowanišću w měsće Příbram wopytać, předołho wahał njejsym. Čehodla tež? Młodźi měšnicy su dźensa jara rědki zjaw, jich žiwjenski puć je połny sebjewoprowanja a zawěsće tež dwělow – znajmjeńša móhł jeho ze swojim přećelstwom a přitomnosću podpěrać. Myslach při tym egoistisce tež na sebje. Dawno minyli běchu so časy, hdy móžachmy měšnikow a druhe duchowne wosoby z widłami tam a sem nosyć. Hdyž budu ja raz stary, budu měšnicy žadniši hač proch wokoło hód, a tuž so na kóždy pad zadani, kontakty z nimi hajić.

Znowa čitała ... słowniki a přiručki

Freitag, 14. November 2025 geschrieben von:

W serbskej literaturje chowaja so mnohe drohoćinki, na kotrež je trjeba znowa skedźbnić, zo njebychu so pozabyli. Wotpowědne impulsy chce awtorka serbskim čitarkam a čitarjam dawać.

Wězo nječitam słowniki a leksikony znowa, ale stajnje zaso do nich pohladam a w nich čitam. Wone su mi w powołanskim žiwjenju njeparujomny grat byli. Runje tak kaž mi je so mnohim lektorkam, redaktoram, wučerkam, duchownym, awtorkam, přełožowarjam, wědomostnicam a dalšim pisacym zešło. A tež nětko, hdyž na wuměnku něšto pisam abo přehladuju, trjebam słowniki a přiručki. Štóž sej serbsku rěč waži, spyta ju bjez zmylkow nałožować.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND