To a tamne (08.06.22)
W šnórce wudy zašmjatana pašturlica (Mäusebussard) je w sewjerorynsko-westfalskim Neussu zasadźenje wohnjoweje wobory zawinowała. Ptak bě so we wudźenskej nići nad rěku Erft zamotał a njemóžeše so sam wuswobodźić. Šnóra wisaše w štomje. Wohnjowi wobornicy pašturlicu ze sakom popadnychu a ze šnóry wuswobodźichu.
Wjace hač sto šulerjow a wučerjow z Němskeje su w awstriskim Kleinwalserskim dole z hórskeje nuzy wuchować dyrbjeli. Młodostni w starobje dwanaće do 14 lět z Ludwigshafenskeje kónčiny běchu na hórskej šćežce po puću, kotraž jich techniskim móžnosćam a ćělnym kmanosćam scyła njewotpowědowaše. Jako mjez nimi panika wudyri, wučer hórsku słužbu zazwoni. Ta cyłkownje 107 wosobow z helikopteromaj wuchowa. Dwaj šulerjej so zraništaj.
Kardinalow powołał
Vatikan (B/SN). Hłowa katolskeje cyrkwje je před tydźenjom 21 nowych kardinalow powołał, zo by jich kónc awgusta oficialnje na wosebitej zhromadźiznje, kotraž so konsistorium mjenuje, pomjenował. Nominowani pochadźeja ze wšěch kontinentow swěta. Tale šěroka zestawa je bamžej wosebje wažna, dokelž woli nětko 131 město dotalnych 116 kardinalow noweho bamža, naslědnika Franciskusa. Z rozsudom chce bamž decentralizaciji cyrkwje přinošować. Mjez nominowanymi njeje žana wosoba z Němskeje. Prěni raz je z Anthonyjom Poolom jedyn k najnišej socialnej woršće přisłušacy Indičan nominowany.
Wot Moskwy so dźělili
Lawrow chětro hněwny
Moskwa (dpa/SN). Ruski wonkowny minister Sergej Lawrow je blokadu swojeje jězby do Serbiskeje přez wjacore čłonske kraje NATO jako „njesłyšanu“ kritizował. EU a NATO spytatej tomu zadźěwać, zo sej Serbiska swojich partnerow wuzwoli, rjekny Lawrow na widejowej konferency z wukrajnymi žurnalistam w Moskwje. Do toho běchu Bołharska, Sewjerna Makedoniska a Montenegro powětrowy rum za lětadło Lawrowa zawrěli, kiž chcyše so na dwaj dnjej do Běłohroda podać.
Habeck na Bliskim wuchodźe
Habeck (dpa/SN). Wicekancler Robert Habeck (Zeleni) ma jenož snadne nadźije na import płuna z Israela. „Israel ma sam wulki skład płuna, kiž je jara wunošny“, wón rjekny. Krótkodobny eksport do Europy je pak pobrachowaceje infrastruktury dla lědma móžny. Tajki płunowód by najzašo 2027 hotowy był, rjekny zwjazkowy minister za hospodarstwo do wotlěta do Israela. Ćežišćo jězby Habecka su wobnowjomne energije. Wopytać pak chce wón tež palestinske kónčiny.
Roth na wopyće w Odessy
K werbalnym a ćělnym rozestajenjam mjez israelskimi wojakami a ...
Wulki strach płaćiznow dla
Berlin (dpa/SN). Raznje přiběracych płaćiznow dla hladaja ludźo přiběrajcy na tunje poskitki abo scyła mjenje kupuja. Kaž z pjatk wozjewjeneho wuslědka woprašowanja Kölnskeho slědźenskeho instituta IFH wuchadźa, so 27 procentow woprašanych ludźi „wulce boji“, zo z pjenjezami wjace njewuńdu. Přirunowanje njeje móžne, dokelž su woprašowanje prěni króć přewjedli. Mjez ludźimi z mjenje hač 2 000 eurami měsačnych dochodow bě jich samo 48 procentow. Wot wšitkich woprašanych praji 29 procentow, zo maja „kusk stracha“, zo pjenjezy wjace njedosahaja.
Jako sćěh wójny w Ukrainje, koronapandemije a druhich globalnych podawkow su płaćizny žiwidłow minjene měsacy raznje rozrostli, štož so na zadźerženje kupcow, ale tež wikowarjow masiwnje wuskutkuje, zwjazk wikowarjow zdźěla. Wikowanskim předewzaćam je nowe zadźerženje kupcow „wulke wužadanje“.
Wotum přetrał
Zelenskyj sćele posoła do Berlina
Kijew (dpa/SN). Ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj je sej hladajo na mjeztym sto dnjow trajacu rusku inwaziju w swojim kraju doraznje status Ukrainy jako čłonski kandidat Europskeje unije žadał. „To njeje rozsud za Ukrainu, ale za cyły europski projekt“, rjekny hłowa stata w swojim wšědnym widejowym poselstwje. Přistup Ukrainy tež wo tym rozsudźi, hač ma EU přichod abo nic.“ Komisija EU chce hišće w juniju wo tym rozsudźić, kak z ambicijemi wot Ruskeje nadpadnjeneho kraja wobchadźa.
Mjeztym je Zelenskyj wurjadneho posoła do Berlina pósłał, kiž ma ze zwjazkowym knježerstwom wo perspektiwach nastupajo móžny přistup Ukrainy k EU jednać. Minister za regionalne wuwiće Oleksij Černyšow chcyše so dźensa a jutře z wjacorymi ministrami zetkać. Zwjazkowe knježerstwo je wospjet potwjerdźiło, zo njebudźe nastupajo Ukrainu wuwzaća w procesu přistupa k EU akceptować. Ukraina bědźi so mjez druhim z masiwnej korupciju. Wona ma so boja přećiwo Ruskej dla za kwalifikowanu.
Scholz wopyta Baltikum
Zwjazkowy kancler chcył wuchodnu flanku NATO dale zesylnić
Vilnius (dpa/SN). Do wopyta zwjazkoweho kanclera Olafa Scholza (SPD) w Litawskej su sej baltiske kraje sylnišu wojersku prezencu NATO we wuchodnej kónčinje aliancy žadali. Wjerškowe zetkanje NATO kónc měsaca dyrbjał „wjeršk rozsudow“ być a wolu zwjazka k zasakłemu zakitowanju signalizować, rjekny litawski prezident Gitanas Nauseda powěsćerni dpa do přijězby Scholza. Nimo lětadła wotwobaracych systemow nadźija so Nauseda zaměstnjenja cyłeje brigady NATO w swojim kraju, što bě něhdźe 5 000 wojakam wotpowědowało. Tuchwilu je 1 600 wojakow w kraju, wjace hač tysac přisłušeja Zwjazkowej woborje.
Tež letiski prezident Egils Levits wočakuje wot wopyta Scholza „konkretne namjety“ za sylniši škit wuchodneho teritorija NATO. „Wočakujemy, zo Němska wěstotu wšeho teritorija NATO wobkedźbuje a zo zesylnjenje prezency NATO w tutej kónčinje podpěruje“, rjekny Levits dpa. „Baltiske staty a Němska su sej přezjedne, zo dyrbjała so wuchodna flanka NATO jako reakcija na agresiwne zadźerženje Ruskeje dale sylnić.“
Němska z dobrej kwalitu wody
Kopenhagen (dpa/SN). Štóž chcył so w tutym lěću w němskich jězorach, rěkach abo w morju kupać, njetrjeba sej nimale nihdźe žane starosće bakterijow dla činić. Kaž z najnowšeje rozprawy Europskeje wobswětoweje agentury EEA wuchadźa, přeswědča woda w Němskej z jara dobrej kwalitu. Tak su w 90,5 procentach lěta 2021 přepytowanych wodźiznow Němskeje wuběrnu kwalitu wody zwěsćili. Po wšej Europje wučinja tutón podźěl nimale 85 procentow, něhdźe 95 proc. europskich wodźiznow spjelnja znajmjeńša minimalne naroki EU.
Jeničce 14 z cyłkownje 2 291 analyzowanych němskich kupanskich městnosćow su jako njedosahace zastopnjowali. Z tutej kwalitu zabjerje zwjazkowa republika w přirunanju z druhimi europskimi krajemi městno w hornim srjedźnym polu. Na načolnym městnje je Awstriska z nimale 98 procentami kupanskich městnosćow z wuběrnej kwalitu wody. Slěduja Malta, Grjekska a Chorwatska. W Kopenhagenje zasydlena EEA je za swoju kóždolětnu rozprawu 21 859 wodźiznow Europy přepytowała, a to hladajo wosebje na bakterije, kiž móža chorosće zawinować.
To a tamne (07.06.22)
Psyk sankoweho zapřaha, kiž bě so při wubědźowanju Iditarod w Alasce nadobo zhubił, je po třoch měsacach zaso pola swojeho wobsedźerja. Tón dźakuje so wšěm, kiž su při pytanju pomhali. Tři lěta stary Husky bě so 13. měrca w małym sydlišću Ruby zminył, jednej z etapow 1 800 kilometrow dołheje čary. Tydźenje dołho podarmo za nim pytachu. Kónc meje wobydlerjo wotležaneje wsy psa wuhladachu a z picu přiwabichu.
Za jenož 25 dnjow chce Joseph Heß z Kamjenicy Ryn přepłuwać, wot žórła hač k wuliwej, zo by nowy rekord nastajił. „Prudy w rěce su jara strašne“, rjekny 34lětny. K tomu přińdźe sylny wobchad łódźow a zanjerodźenje wody. Sobotu chce Heß w Šwicarskej do Ryna zalězć a wšědnje wosom do dźesać hodźin płuwać. 6. julija chce wón płuwajo wuliw ryna w Rotterdamje docpěć.
