Blokuja blokady

Freitag, 25. November 2022 geschrieben von:
Blokada jako forma protesta je w Němskej takrjec z dobrej tradiciju. Něhdy připutachu so aktiwisća z rjećazami na kolije, zadźeržowace tak mjenowane castorowe transporty; prawidłownje zatykaja ratarjo dróhi ze swojimi traktorami přeniskich dochodow dla; a někotryžkuli farar bu sydanja pře pochody prawicarjow hižo zasudźeny. Kóždy tajkile protest je wulku debatu wuwabił – nažel nimale ženje wo poprawnych pozadkach wotpowědnych akcijow. To njeje hladajo na tuchwilne postupowanje klimowych aktiwistow hinak. Tójšto politikarjam (a stajnym blidam) su woni z witanej wurěču, dawno wobzamknjene škitne naprawy na dobro klimy njezwoprawdźić. Zo měło so na tymle polu nuznje jednać, je njedawno zakónčeny „klimowy wjeršk“ w Egyptowskej wopokazał – zaso raz njezamóchu so wobdźělnicy na nimale što dojednać. Njezabudźmy w debaće wo formje protestow na legitimne – a konkretne! – žadanja protestowacych! Bosćan Nawka

Wobzamknu klětuši etat

Freitag, 25. November 2022 geschrieben von:

Knježerstwo a opozicija minjene dny w parlamenće horco diskutowałoj

Berlin (dpa/SN). Knježerstwo a opozicija stej mócnje wo prawym krizowym kursu za Němsku hladajo na wójnu w Ukrainje, njedostatk energije a inflaciju diskutowałoj. W generalnej debaće wo politice zwjazkoweho knježerstwa zawčerawšim wumjetowaše nawoda opozicije Friedrich Merz (CDU) amplowej koaliciji w zwjazkowym sejmje grawoćiwe jednanje. Kancler Olaf Scholz (SPD) porno tomu rozłoži, zo so stat wo miliony woby­dlerkow stara, kotrež móža tak krizu ­přewinyć.

Přičina generalneje debaty bě tradicionalnje etat kanclerskeho zarjada, kotryž bu zawčerawšim předstajeny. Klětuši etat Zwjazka předwidźi wudawki we wob­jimje něhdźe 476 miliardow eurow a dalše zadołženje wo 45,6 miliardow eurow. Dźensa připołdnju chcychu zapósłancy klětuši etat wobzamknyć.

To a tamne (25.11.22)

Freitag, 25. November 2022 geschrieben von:

Wěstotny personal na lětanišću w New Yorku je w kófrje pasažěra žiwu kóčku namakał. We skeneru za wačoki su zwěrjo spóznali a je wuswobodźili. Kóčka bě w dobrym strowotniskim stawje a je so zaso domoj nawróćiła. Pasažěr pak poda, zo słuša kóčka někomu druhemu z jeho domjacnosće. Přiwšěm dyrbi wón nětko z chłostanskim jednanjom ličić.

Wudra z mjenom Taiyo je dobyće Japanskeje přećiwo štyrikróćnemu swětowemu mištrej Němskej na zahajenskej hrě swětowych mišterstwow zawčerawšim wěšćił. Zahorjeni japanscy fanojo kopańcy w syći maja Taiyoa tohodla za jara kompetentneho. Tuž směmy wćipni na jeho dalše prognozy być.

Wosebite posedźenje rady

Donnerstag, 24. November 2022 geschrieben von:

Genf (dpa/SN). Zwjazkowa wonkowna ministerka Annalena Baerbock (Zeleni) chce protestowacym w Iranje w Radźe čłowjeskich prawow hłós dać. Do wotjězda na wurjadne posedźenje rady do Genfa wona k tomu namołwja, zo měli knježerstwu w Iranje hranicy pokazać. Baerbock zasudźi brutalnu namóc a statnu samowólnosć, pod kotrymajž Iranjenjo hižo dwaj měsacaj ćerpja. Wo wosebite posedźenje rady stej Němska a Islandska prosyłoj.

Kijew zdźěla bjez miliny

Kijew (dpa/SN). Po ćežkich ruskich raketowych nadpadach bě dźensa rano zastaranje z milinu a wodu w Kijewje jenož zdźěla zaručene. „Něhdźe 70 procentow stolicy je dotal bjez miliny“, zdźěli měšćanosta Kijewa Witalij Kličko. Mjeztym je so poradźiło, zo so dźěle na lěwym brjoze rěki Dnipro z wodu zastaruja. Komunalne słužby dźěłaja z wulkim ćišćom na wotstronjenju škodow, tola zastaranje z milinu wotwisuje wot stability energijoweho systema w Ukrainje, kotryž Ruska z raketami nadpaduje.

Habeck je skeptiski

Na monitorje je lokomotiwnik Volker Grube widźeć, kotryž z Braunschweiga slědźerski ćah „Lucy“ po kolijach w Rudnych ­horinach wodźi. Ze sensorami wuhotowane jězdźidło so wot nazhoniteho lokomotiwnika w 340 kilometrow zdalenej centrali posłužuje. Pod hesłom „Smart Rail Connectivity Campus“ w Annaberg-Buchholzu hižo někotre lěta kołowokoło železniskeho systema přichoda slědźa. Wčera su zamołwići wuslědk dźěła zjawnje předstajili. Foto: dpa/Jan Woitas

Młodźi ludźo starosća so inflacije dla

Donnerstag, 24. November 2022 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Kóždy pjaty młodostny w Němskej ma po naprašowanju dołh. Mnozy 14 do 29lětni so inflacije a wójny dla starosća. Přiwšěm je młoda genera­cija ze swojej wosobinskej situaciju dale poměrnje spokojom, tež hdyž rosće ­wobmyslenje, zo su lěta derjeměća nimo. To su wuslědki minjenu póndźelu wozjewjeneje studije młodźinskeju slědźerjow Simona Schnetzera a Klausa Hurrelmanna.Za połlětnje přewjedźenu trendowu studiju „Młodźina w Němskej“ staj so w oktobrje cyłkownje 1 027 młodostnych a młodych dorosćenych online naprašowałoj. Wobhoniłoj staj so iniciatoraj předewšěm nastupajo starosće. Wokomiknje steji starosć wo inflaciju z 71 procentami na prěnim městnje, po tym sćěhuje ze 64 pro­c. wójna w Europje a na třećim městnje je změna klimy z 55 procentami.

Něhdźe 20 procentow młodostnych a młodych dorosćenych přizjewi, zo maja dołh, štož mjenuja w studiji „zatrašace dopóznaće“. Awtoraj wobkedźbujetaj po swójskich podaćach „trend tak mjenowanych Klarna-dołhow“. Firma Klarna płaćenja nastupajo online-skazanki zrjaduje, při tym hodźi so tež na zličbowanku kupić a pozdźišo zapłaćić.

Šotiska dale wotwisna

Donnerstag, 24. November 2022 geschrieben von:
London (dpa/SN). Nowy referendum wo njewotwisnosći Šotiskeje njebudźe so w bliskim přichodźe přewjesć. Najwyše britiske sudnistwo w Londonje rozsudźi wčera, zo šotiski regionalny parlament prawo nima, ludowe wothłosowanje přewjesć. Z tym slědowachu sudnicy argumentam britiskeho knježerstwa. Načolnica šotiskeho knježerstwa Nicola Sturgeon bě připowědźiła, rozsud Supreme Courta připóznać. Chce pak potom přichodne britiske wólby parlamenta jako quasi-referendum wužić a wólbny bój swojeje Šotiskeje narodneje strony (SNP) jenož ze žadanjom za njewotwisnosću wjesć. Při prěnim ludowym wothłosowanju 2014 bě so wjetšina Šotow za zwostaće w uniji z Wulkej Britaniskej wuprajiła. Za London je prašenje z tym dołhodobnje rozsudźene. Knježerstwowa šefina Sturgeon pak argumentuje, zo je Brexit, kotryž běchu Šotojo 2016 jasnje wotpokazali, wuchadźišćo změnił. Wona chce njewotwisnu Šotisku wróćo do EU wjesć. W parlamenće w Edinburghu maja přihłosowarjo njewotwisnosće wjetšinu.

Płatanje dźěrow so dliji

Donnerstag, 24. November 2022 geschrieben von:

Němska leži nastupajo natwar 4G-stejnišćow zady

Bonn (dpa/SN). Wobhospodarjerjo Němskeje mobilneje syće njedocpěja při zarjadowanju 4G-škričkowanskich stejnišćow poprawny časowy plan. Kaž z rozprawy zwjazkoweje syćoweje agentury wuchadźa, njebudźe pječa žadyn z třoch eta­blěrowanych wobhospodarjow wotpowědny wutwarjenski napołožk spjelnić. W frekwencowej awkciji 2019 zawjazachu so firmy, hač do kónca 2022 w 500 dotalnych „běłych blakach“ nowe škričkowanske stacije twarić. Po rozprawje je Telefónica (O2) hakle 45, Telekom 28 a Vodafone 30 instalowała.

Přichod to njeskića

Donnerstag, 24. November 2022 geschrieben von:
Z tymle rozsudom najwyšeho britiskeho sudnistwa wšo wostanje kaž je. Šotam njewotwisnosć wot Wulkeje Britaniskej de jure puć rubać, to zakonjam runje tak mało wotpowěduje kaž španiske zakonjedawstwo samostatnej Kataloniskej. Za zapadne demokratije rozsud wospjet kalamitu wotkrywa. Prócowanja ludow we wuchodnej Europje wo njewotwisnosć wot wobstejacych statnych strukturow w jich krajach ze stron zapada wothłós a podpěru žněja. Čehodla pak so tajkim w swójskich krajach takle znapřećiwjeja? Šotiska widźi za swój přichod lěpšinu w Europskej uniji, po tym zo bě Wulka Britaniska zwjazkarstwo statow z brexitom wopušćiła. W referendumje, kotrehož wuslědk w Šotiskej so tomu cyłkowneho Zjednoćeneho kralestwa dospołnje znapřećiwješe, dyrbjachu so Šotojo demo­kratiskemu rozsudej kłonić. W tym pak za sebje žadyn přichod njespóznaja. Tuž dyrbjała Wulka Britaniska jim poskitk ­činić. To k demokratiji słuša. Axel Arlt

To a tamne (24.11.22)

Donnerstag, 24. November 2022 geschrieben von:

Dokelž je swoje kruwy na dróhach swobodnje wokoło běhać dał, je sudnistwo w Indiskej muža k šěsć měsacam jastwa zasudźiło. Kaž nowina „Times of India“ zdźěli, je muž po argumentach sudnikow z tym žiwjenje druhich wohrožał. Z wusudom chcedźa eksempl statuěrować, zo bychu trendej přewjele kruhow na dróhach zadźěwali. Jedna přičina je, zo nochcedźa mnozy kruwy hinduistiskeje nabožiny dla morić.

Překwapjace wulka ličba ludźi po cyłym swěće wěri do toho, zo dawa chodojty, kotrež móža ze swojimi nadpřirodnymi kmanosćemi druhim škodu načinić. Kaž w fachowym magacinje „PLOS One“ předstajena studija wupraja, wěri 40 procentow wobydlerstwa z 95 krajow do zjawa. W Němskej wěri něhdźe 13 procentow naprašowanych do wjerow. Hospodarski wědomostnik Boris Gershman z American University we Washingtonje je so w studiji mjez lětami 2008 a 2017 wjace hač 140 000 ludźi naprašował. Globalna wuprajiwosć studije pak je mało zapřijatych krajow dla wobmjezowana.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND