Awtor rysuje stawizny a stawiznu hólčeca z jasnej a wobrazliwej ...
Mysle k nowej dźěćacej knize Křesćana Krawc „Jejdyrko“
Jejdyrko! Kajki knihowy titul da je „Jejdyrko“? Tajke bě moje prěnje prašenje, jako dóstach najnowšu serbsku dźěćacu knihu znateho awtora Křesćana Krawca do rukow. Štó to je abo što to rěka? – Napisam k tomu pozdźišo něšto, zo njeby so dźěl napjatosće přezahe zhubił.
Apropos napjatosć … Napjatosć je za tele powědančko cyle wažny element powědaceho duktusa awtora. Jemu so wot započatka hač do kónca spomnjenych sonow jara derje radźi napjatosć natwarić, ju dźeržeć a jej, je-li trjeba, nadobo njewočakowany abo překwapjacy wobrot dać. Na wjeršku napjatosće je často kónc kapitla – derje, klasiski trik! Takle wona dale přiběra a čitar/ka njemóže přestać čitać. Tež mjezytitle wuwabjeja wćipnosć abo samo strach, a napjatosć dale stupa. Štó njeby na přikład myslił na někajke złóstnistwo abo njezbožo, hdyž čita nadpismo „Wowca bjez hłowy“?
Pólsko-serbske styki zajim budźili
Wo mjezynarodnej konferency sorabistiki a germanistiki w Katowicach
W mjeztym nachilacym so lěće bě w serbskej a słowjanskej literarnej zjawnosći často rěč wo Jurju Brězanu. Wšako sej na najwšelakoriše wašnje wuwědomichmy, zo bě so najznaćiši serbski spisowaćel před 100 lětami narodźił.
Tworjenje a skutkowanje Brězana stej tohorunja na dwudnjowskej a derje organizowanej wědomostnej mjezynarodnej konferency sorabistow, slawistow a germanistow spočatk oktobra w Katowicach wulku rólu hrałoj. W tamnišej Šleskej bibliotece wobswětlichu a wuswětlichu wjacori eksperća – mjez nimi prof. dr. Tadeusz Lewaszkiewicz z Poznanja, prof. dr. Piotr Pałys z Opola a dr. Renata Bura z Krakowa – literarnu rěč a dwurěčnosć, wuměłske naroki kaž tež politiske wobmjezowanosće a wotwisnosće spisowaćela. Bohužel njebě na konferency ani jedyn powołansce skutkowacy sorabist abo literarny wědomostnik z Łužicy abo z Lipska přitomny, štož je mje chětro zadźiwało.
Pückler a Serbja
W Serbach rodźeny wjerch Hermann von Pückler-Muskau je sławny muž, wosebje tak mjenowaneju „němskeju krajinoweju parkow“ w Mužakowje a Rogeńcu dla. Tež jako pućowarja, spisowaćela a šarmera jeho dźensa zwičnjeja. Mjez druhim dawa wón swoje mjeno trojobarnej zmjerzlinje a družinje piwa. Zaměstnjamy jeho bóle zwonka serbskeho kulturneho kruha, štož drje cyle prawje njeje. Někotre lěta přewodźach w Rogeńcu skupiny turistow po parku a hrodźe. Tući słuchachu rady na anekdotki wokoło Pücklera. Na přikład je na južnej kromje parka pahórk ze šibałej stawizničku: W Rogeńcu wukupi wjerch rjad burskich gruntow. Mjez hrodom a wsu měješe wotstawk być a nastawacy park trěbnu šěrokosć nabyć. Jedyn z burow nochcyše Pücklerej předać. Tuž da wjerch hórčičku nasypać. Za njej njeběše chuduški domčk wot hrodu sem wjace widźeć. Dźensa rěka městno „Der vergrabene Bauer“. W Mužakowje je Pückler za powjetšenje parka samo cyłu serbsku wjes Kobjelnju přesydlić dał.
Lubosćinske rozjasnjenje z wumjetowanjemi
Do romana Petera Wawerzika wo waliziskim poeće Dylanje Thomasu pohladnjene
Štó drje by so hdy ze Schillerom přirunował? Z Hölderlinom, z Karolinu von Günderode? Přehorca to wěc. Potom radšo posłušnje pisać a so sam błyšćić. Mnozy bychu to radšo činili. Nic pak Peter Wawerzinek, awtor knihi „Rabenliebe“, tuchwilny Drježdźanski měšćanski pisar. Přederje znaje wón žiwjenske nižiny basnika, přebliski bě jemu přeco hižo waliziski poet Dylan Thomas, hač zo by so tajkeho přirunowanja stróžił. Dušine přiwuznosće tworja syće, zwonka časa a ruma, kotrež pozdźišo rodźenym zepěru dawaja. Pokazuja paralelne nitki a pomhaja žiwy być. Što móhło pisacemu wjace sebjewěstoty spožčić hač dorozumjenje ze samsnym, podobnym?
