Hišće jónu: cuze słowa
W zańdźenej „Minuće serbšćiny“ zaběrachmy so z někotrymi typami substantiwow cuzeho pochada, kotrež maja za našu rěč njezwučene wukóncy a načinjeja nam tohodla ćeže při deklinaciji. Dźensa chcemy so dalšim tajkim typam wěnować.
Wjac za strowotu na kubłanišćach
Drježdźany (SN/JaW). Sakska wobdźěli so wot přichodneho šulskeho lěta na nowym programje za strowe zežiwjenje Europskeje unije. Tole je sakski kabinet na swojim posedźenju předwčerawšim w Drježdźanach wobzamknył, piše sakske ministerstwo za wobswět a ratarstwo w zdźělence. „Šulski program přinošuje na jednej stronje k spěchowanju strowoty, na tamnym boku zeznajomjeja so dźěći z wudźěłkami regionalneho hospodarstwa a nazhonjeja, kak wone słodźa“, rjekny statny minister za ratarstwo Thomas Schmidt (CDU).
Europska unija je tak mjenowanej programaj šulskeho mloka a šulskeho sadu do cyłka zjała, z wjetšim budgetom wuhotowała a zjednoriła. Tak podpěruje swoje čłonske staty wotnětka z cyłkownje 250 milionami eurow wob lěto, z kotrychž dóstanje Swobodny stat za šulske lěto 2017/2018 něhdźe 1,3 miliony.
Kaž ratarske ministerstwo dale zdźěla, poskićeja na sakskich kubłanišćach hižo wot lěta 1993 šulske mloko ze spěchowanjom z programa EU.
Domchowanka ze spěwami a hru
Jězba zhromadnosći tyła
Radworscy šulerjo rjane a dyrdomdejske dny dožiwili
Šulerjo Radworskeje wyšeje šule „Dr. Marja Grólmusec“ su njedawno wjacore dny we Wodowych Hendrichecach přebywali. Rjadownja 9a tule rozprawja.
Z busom podachmy so do Wodowych Hendrichec a hižo hodźinu pozdźišo tam běchmy. Po wobjedźe přewjedźechmy sportowy swjedźeń. Najprjedy so sćoplichmy, štož bě dosć wostudła wěc. Po tym pak hrajachmy wšelake hry kaž kopańcu a beachvolleyball. Hólcy rjadownje 9a su kopańcu přećiwo hólcam 9b lochce dobyli. Po tym mějachmy dźesać minutow trajacy wutrajnostny běh zmištrować. Za někotrych šulerjow bě to chětro napinace. Jenož derje, zo njebě přećopło. Po wječeri wobhladachmy sej w telewiziji koparsku hru. Po tym zhonichmy, zo budźe hnydom nócne pućowanje. A hižo běchmy po puću. Naša rjadownja pak njeběžeše po podatej čarje, a nadobo běchmy wosrjedź wsy. Škoda, tak smy nimale wšitke trašadła zapasli. Druzy nam pozdźišo powědachu, kak jara běchu so nastróželi a bojeli.
Pućowanje po horach
Delnjoserbske rěčne kursy wobsteja 65 lět
Choćebuska Šula za delnjoserbsku rěč a kulturu zhladuje na 65lětne stawizny delnjoserbskich rěčnych kursow.
Choćebuz (SN/MiR). Swjedźenske zarjadowanje wčera w Choćebuskim měšćanskim domje měješe to znate potwjerdźić a njeznate wotkryć. Zazběh do wědypołneho a zdobom zabawneho podawka poda Delnjoserbski dźěćacy chór.
Nawodnica Šule za delnjoserbsku rěč a kulturu Marja Elikowska-Winklerowa witaše zastupjerjow měšćanskeho zarjadnistwa, wosebje pak Domowiny a dalšich serbskich institucijow kaž tež Delnich Serbow, kotřiž běchu jej při slědźenjach rozmołwni partnerojo byli. Wuslědk toho je dźěłowy zešiwk z titlom „65 lět kursy delnjoserbskeje rěče za dorosćenych 1951–2016“, do kotrehož móžeše so wčera wjace hač 70 přitomnych zanurić. Wšako swědča tam nazběrane dokumenty a fota wo stawiznach kursow a wotpowědnych zarjadnišćow, załoženych na iniciatiwu Domowiny.
Přećiwo zabyću
Płódne dźěło na dobro mnohich
Štwórć lětstotka hižo angažujetej so Sakski krajny kuratorij we wjesnym rumje (SLK) a Miłočanski Křesćansko-socialny kubłanski skutk (CSB) na dobro wobydlerjow. Na dźensnišej jubilejnej róčnicy je tole wulka ličba hosći hódnoćiła.
Pančicy-Kukow (SN/MiR). Na Čerwjenej žurli Pančičansko-Kukowskeho klóštra Marijineje hwězdy njezwosta ani městna, jako abatisa Philippa Kraft přitomnych, zastupjerjow krajneje a komunalneje politiki, hospodarstwa, kultury a kubłanja, witaše. Wšitcy rěčnicy dopominachu na žiwu dobu załoženja SLK a CSB a na jeju historiski wuznam. Zawjazanje wšitkich generacijow su runje tak hódnoćili kaž nadawk, wjesny rum wožiwić a so wo kubłanske naroki starać.
65 lět rěčne kursy delnjoserbšćiny
Choćebuz (SN/MiR). Šula za delnjoserbsku rěč a kulturu Choćebuz swjeći tele dny žadny jubilej. Z konferencu póndźelu, 26. septembra, wot 15 hodź. na žurli Choćebuskeje radnicy chcetej šula a župa Delnja Łužica na to skedźbnjeć, zo přewjeduja so rěčne kursy delnjoserbšćiny mjeztym 65 lět. Dr. Pětš Šurman ze Serbskeho instituta přednošuje tam wo stawiznach tychle kursow.
„Nadźijam so póndźelu na mnohich, kotřiž su so něhdy na jednym z kursow delnjoserbšćiny wobdźělili abo je nawjedowali“, měni nawodnica kubłanišća Marja Elikowska-Winklerowa, „wosebje wćipna sym na tych, kotřiž su z Hornjeje do Delnjeje Łužicy přišli, zo bychu tule delnjoserbšćinu wuknyli. Wjacori z nich su so po kursu zaso do swojeje domizny nawróćili.“ Jara zajimuje so nawodnica šule za dopomnjenki wobdźělnikow a za dokumenty, kotrež móža ludźo tež do Choćebuskeho kubłanskeho zarjadnišća słać. Wšako je so tójšto originalnych wobrazow w běhu lět zhubiło abo zničiło.
Dźěći derje na žiwjenje přihotować
Měrnje a z wulkej koncentraciju sedźa dźěći před Andreju Grossowej a hladaja jej na hubu. Wšako chcedźa po móžnosći runje tak derje serbsce rěčeć kaž wona. Andrea Grossowa bě wjacore lěta kubłarka Witaj-skupiny Rakečanskeje pěstowarnje „Kraj palčikow“, kotraž je w nošerstwje Miłočanskeho Křesćansko-socialneho kubłanskeho skutka. Wot lětušeho lěća skutkuje wona tam jako kubłarka w horće. „Tak móžu swojich dotalnych chowancow jako šulerjow w jich wuwiću dale přewodźeć“, praji nazhonita kubłarka. „Lochko to runjewon njeje z dźěćimi serbsce rěčeć. Wšako mamy w našim zarjadnišću jara zrědka dźěćo, kotrež serbšćinu wot doma znaje.“ Hižo jako młodostna bě so za tele powołanje rozsudźiła a je we Wotrowje skutkowała. Po přewróće pak dźěłaše w Budyšinje jako přełožowarka za jendźelšćinu na polu hospodarstwa. „Počasu wšak pytnych, zo su mi dźěći wažniše a sym so tuž pola CSB za dźěłom wobhoniła.“ Na to skutkowaše w Budyskej a Sulšečanskej pěstowarni. „Wosebje wažne mi je, zo dźěći derje na žiwjenje přihotuju. A wěm, zo su wone w swojich reakcijach a wuprajenjach sprawne.
