Jědnaty raz je Rěčny centrum WITAJ dźensa šulerjow 4. lětnika, ...
„Serbski“ praktikum? Haj, wězo!
Hdyž so poslednje dny lěća minu, je šulerjam a studentam jasne, zo bliži so zaso čas wuknjenja. Mjeztym zo sedźa šulerjo hižo pilnje na šulskej ławce, ma wjetšina studentow hišće prózdniny. Tuž tón abo tamny čas hišće raz za praktikum wužiwa. Serbske institucije skića k tomu dobre móžnosće.
Budyšin (SN/apa). Franciska Grajcarekec je praktikantka Domowiny a Daniela Šenkec Budyskeho Serbskeho muzeja. „Za mnje je to dobra składnosć dožiwić, kak serbske zarjadnišća funguja“, 21lětna Franciska powěda, „móžeš tu na kulturnym, slědźenskim abo tež mjeńšinowym polu dźěłać, je to jara pisana dźěławosć.“ K nadawkam studentki sorabistiki w běhu štyrjoch tydźenjow słuša, Serbski rěčny korpus nastajić a ideje za móžny koncept projekta „300 lět Sorabija“ zběrać.
Domjace ptački a swójbne mjena
Njedawno rěkaše w protyce Marije naroda, a to je čas, hdyž „božemje praji łastojčka“. Nastork za nas, so zaso raz dopomnić na domjace ptački a na jich slědy w našich mjenach. Łastojčka so najskerje w serbskich mjenach njejewi, ale za to dosć z druhich našich pjerjatych přećelow. To mamy na přikład (čorneho) kosa, němsce Amsel, kotryž wustupuje w hornjoserbskim swójbnym mjenje Kósk a w delnjoserbskim Kósyk. Wobě stej po swojim nastaću pomjeńšacej formje mjena ptačka ze sufiksomaj -k a -yk. Swójbne mjeno Kósyk zwjazujemy w prěnim rjedźe z najwuznamnišim delnjoserbskim basnikom Matom Kosykom. Pomjenowanje wšěm derje znateje kokule namakamy w rozšěrjenym swójbnym mjenje Kokla; nošerjo tohole mjena so w zněmčenej podobje zwjetša pisaja Kockel. Tójšto ludźi rěka Wrobl, štož je jasnje spóznajomne jako přenjesene pomjenowanje małeho ptačeho pjeracha wrobl. Sykora, w zněmčenej formje Sickor a podobnje, je tohorunja časte swójbne mjeno w našich stronach, kotrež so wězo wróćo wjedźe na mjeno ptačka: dźensa normalnje sykorka, němsce Meise.
Z interaktiwnej serbskej kartu dźěłać
W nadawku redakcije Płomjenja nastaštej lěta 1998 karće za Delnju a Hornju Łužicu, kotrejž běštej na serbskich šulerjow delnjeho schodźenka wusměrjenej. Nětko předleži nowa, cyłkowna karta wobeju Łužicow.
W tehdyšim projekće běchu wažne wobchadne a pućowanske čary kaž tež dwurěčne mjena městow a wsow zarysowane. Na to złožuje so nowa karta, kotraž zwjazuje analogny swět ćišćaneje karty z digitalnymi wužadanjemi interaktiwneje dataje. W njej su nimale 700 dwurěčnych městnow kaž tež najwažniše dróhi a železniske čary zakótwjene. Podate su tohorunja wjetše lětanišća, łužiska jězorina a wuhlowe jamy. Nowa karta wotbłyšćuje wobjim aktualnje připóznateho sydlenskeho ruma Serbow w Braniborskej a Sakskej wotpowědnje hranicam gmejnow a pokazuje městnosće ze serbskimi poskitkami. Zajimc móže so tež wo najšěršich poskitkach ze serbskej tematiku wobhonić.
„Potrjebu wučerjow sami zaručić njemóžemy“
Institut za sorabistiku Lipšćanskeje uniwersity ma serbšćinu za zakładny stołp při posrědkowanju wědy wo mjeńšinach
Rektorat Lipšćanskeje uniwersity je po jednolětnym wupruwowanju schwalił studijny směr mjeńšinowe rěče na Instituće za sorabistiku Lipšćanskeje uniwersity. Jednaćelski direktor instituta prof. dr. Edward Wornar je na prašenja Milenki Rječcyneje wotmołwił.
Hladajo na schwalenje studijneho směra mjeńšinowe rěče je jeho dalewjedźenje na wěsty čas wobmjezowane? Abo wotwisuje wone wot wosebiteho noweho rjadowanja?
prof. E. Wornar: Tuchwilu njewobsteja žane časowe wobmjezowanja.
Rěka to, zo přistajeni sobudźěłaćerjo, kotřiž serbskich młodostnych na polu wučerstwa wukubłuja, so přichodnje sylnišo tež do wobłuka mjeńšinowych rěčow zapřijmu?
Wot młodych lět na huslach hraje
Hudźo na „serenadźe w zelenym“ minjeny pjatk w Stróži je sej huslerka Josephine Kretschmarec wutroby připosłucharjow zdobyła. 16lětna bydli w Jenkecach a chodźi do 12. lětnika Budyskeho Serbskeho gymnazija. „Běch so za njón rozsudźiła, dokelž je moja wowka Serbowka. Bohužel njeje wona maćeršćinu w swójbje dale dała. Tak wobdźělach so hižo na zakładnej šuli w Bošecach na wučbje serbšćiny“, wona powěda.
Slědy skućićela zwěsćić spytałoj
Studentow dale podpěrać
Horni Hajnk (LB/SN). Starosć wo serbski wučerski dorost bě hłowna tema zetkanja studentow wučerstwa z předsydstwom Serbskeho šulskeho towarstwa minjeny pjatk w Hornim Hajnku.
Spočatnje poda spisowaćel Beno Budar w swojej literarnej bróžni krótki dohlad do serbskeho pismowstwa. Na to nawjazowaca čiła diskusija wunjese, zo je po wuspěšnym złoženju matury a z rozsudom, so z wučerjom stać, prawidłowny přewod studentow za čas studija njeparujomny.
Tu chce předsydstwo SŠT studentow dale podpěrać. Hladajo na akutnu potrjebu pedagogow hižo w blišim času budźe trjeba, zo tež serbscy studenća sami dalšim maćernorěčnym komilitonam a tym, kotřiž su studij hižo zakónčili, poručeja, trěbnu kwalifikaciju na polu metodiki a didaktiki wotzamknyć. Tak wotkryje so přidatna móžnosć, serbske šule a šulske kubłanišća, hdźež serbšćinu wuwučuja, přichodnje ze serbskimi wučerjemi zastarać. Wobdźělnicy chcedźa so klětu zaso w Hornim Hajnku zetkać.
Serbšćinaw sakskejstolicy
60 lět Radworska pěstowarnja „Marja Kubašec“
Stawizny přewodźeja mnohe generacije do přichoda
Serbska wučerka a spisowaćelka Marja Kubašec je Radworčanam krute zapřijeće a tak zdobom kubłarjam a chowancam pěstowarnje, kotraž je po njej pomjenowana. Kubłanišćo na kromje wsy Pod dubami 2 je wot lěta 1994 w nošerstwje Budyskeho Dźěłaćerskeho dobroćelstwa (AWO). Runje tele nakromne połoženje skići dźěćom dobre zakłady wuwića. Cyle w zmysle Marje Kubašec swoje kajkosće a zamóžnosće dale wuwiwać, dźěłaja kubłarki a kubłarjo z dźěćimi. Wosebje rady wužiwaja krótke puće do přirody. Hrajkanišćo při pisanje wobarbjenym domskim jim njedosaha. Dyrbja won, sej swět wotkryć. To činja mjeztym hižo po wjacorych generacijach dźěći a kubłarjo.
