To a tamne (07.02.25)

Freitag, 07. Februar 2025 geschrieben von:

Za wodźidłom swojeho oldtimera je žona w Ludwigshafenje tčacy wostała, dokelž elektriske přestajenje sedła hižo ­njefungowaše. Sedło hodźeše so jenož hišće doprědka k wodźidłu sunyć, wróćo pak nic wjace. Tež wohnjowi wobornicy sej žaneje rady njewědźachu. Skónčnje wućahnychu wulke hydrawliske nožicy a žonu wuswobodźichu. Kelko škody su w drohim awće zawostajili, njeje znate.

Šlagrowy spěwar Heino je čestny hósć Semperoweho operoweho bala dźensa wječor w Drježdźanach. 86lětny njebě ­hišće ženje na tutym balu a so přewšo wjeseli, nowiny pisaja. Loni bě Heino hósć Wienskeho operoweho bala. Spěwać wšak zastupnik jakneho němskeho šlagra w Drježdźanach njebudźe. Za to pak wočakuja jeho w kruhu prominentnych na čerwjenym přestrjencu a na rozmołwje z čestnymi hosćimi.

Pjeć lět „Sorbisch? Na klar.“

Donnerstag, 06. Februar 2025 geschrieben von:

Drježdźany/Budyšin (SN). Dźensa před pjeć lětami su na žurli Serbskeho domu w Budyšinje oficielnje kampanju „Sorbisch? Na klar!“ zahajili. Kaž su woprašowanja ludźi njedawno wobkrućili (Serbske Nowiny su rozprawjeli), je kampanja akceptancu serbšćiny w zjawnym rumje Łužicy polěpšowała. Zamołwići kampanje su dźensa w socialnych syćach „wulkotnej syći partnerow, podpěraćelam a wjele ludźom“ dźakowali, „kotřiž ze swojej horliwosću za serbšćinu a serbsku kulturu pokazuja, štož Łužicu wučinja.“ Woni su přilubili, tež přichodne lěta so wo to starać, zo wostanje naša rěč widźomna.

Kulturna ministerka Barbara Klepsch (CDU), kotraž běše tež na zahajenju před pjeć lětami přitomna, wčera zwurazni, zo posrědkuje serbšćina identitu a žiwu kulturnu mnohotnosć we Łužicy. Kampanja „Sorbisch? Na klar.“ tule w Němskej jónkrótnu mnohotnosć zesylnja. Ministerka pokaza na wuslědki woprašowanja wo kampani, zo maja 75 procentow ludźi serbsku rěč a kulturu za wobohaćenje regiona, kotrež tež turistisku atraktiwitu Łužicy stopnjuje.

Scholz: Sym na dobrym puću

Donnerstag, 06. Februar 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy kancler Olaf Scholz (SPD) je přeswědčeny, zo je wón při wobmjezowanju njeregularneje migracije na dobrym puću. „Sym pomjezne kontrole wukazał, sym so wo to postarał, zo su při mjezach 40 000 ludźi wotpokazali. Ličba za azylom pytacych je wo třećinu woteběrała“, rjekny Scholz nowi­narjam. Runočasnje wón kanclerskeho kandidata CDU/CSU Friedricha Merza kritizowaše, kiž bě přihłosowanje AfD w zwjazkowym sejmje akceptował.

Israel wustupi z rady UNO

Jerusalem (dpa/SN). Israel je wot prezidenta USA Donalda Trumpa připowě­dźeny wustup z rady UNO za čłowjeske prawa witał a so tutej kročeli přizamknył. Rada z hłownym sydłom w Genfje „jeničku demokratiju na Bliskim wuchodźe ­Israel runjewon agresiwnje zasudźuje“, piše wonkowny minister Gideon Saar na platformje X. Israel su z wjace hač sto rezolucijemi zasudźili, wjace hač Iran, Kuba, Sewjernu Koreju a Venezuelu hromadźe“, Saar piše. Tole Israel dlěje njećerpi.

London podpěruje Ukrainu

Před Capitolom we Washingtonje su ludźo wčera přećiwo prezidentej USA Donaldej Trumpej a toho poradźowarjej Elonej ­Muskej demonstrowali. Wobaj běštaj bjezposrědnje po nastupje Trumpa za prezidenta zarjad USA za mjezynarodne wuwiće ­rozpušćiłoj a sobudźěłaćerjow pušćiłoj. Globalne wuskutki njejsu ani hišće wotwidźomne. Foto: dpa/J. Scott Applewhite

Rentowu starobu zwyšić!

Donnerstag, 06. Februar 2025 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Nimale dwaj tydźenjej do wólbow zwjazkoweho sejma žadaja sej dźěłodawarjo Němskeje zwyšenje rentoweje staroby w kraju. „We wólbnych programach a we wólbnym boju so socialne systemy lědma jewja“, rjekny prezident zwjazka dźěłodawarjow Rainer Dulger powěsćerni dpa. Trěbny je stabilny zakład dochodow rentoweho zawěsćenja. „Tohodla trjebamy dynamizowanje rentoweje staroby“, Dulger rjekny. W zašłosći běchu dźěłodawarjo z tajkimi žadanjemi stajnje zaso razne reakcije zbudźili. Po tuchwilnych zakonjach rentowu starobu hač do 2031 poněčim na 67 lět zwyša. Dulger žada sej dalše powabki, zo bychu ludźo tež jako rentnarjo dlěje dźěłali a tak rentowy system podpěrowali.

BSW: 100 eurow wjace w měsacu

Donnerstag, 06. Februar 2025 geschrieben von:
Berlin (dpa/SN). Zwjazk Sahry Wagenknecht přilubja ludźom w padźe wólbneho dobyća přerěznje sto eurow měsačneho wolóženja přez dawkowe a socialne reformy. „100 eurow w móšni – to by tež konjunkturny program za Němsku był“, rěka w nowym pjećdypkowym programje BSW k wólbam zwjazkoweho sejma. Migracija ze swojimi problemami drje ludźi dale zaběra, rjekny załožerka strony Sahra Wagenkecht. „Je pak hišće wjele druhich temow, wo kotrychž dyrbimy we wólbnym boju tohorunja rěčeć.“ Strona wojuje při tuchwilnych wuslědkach woprašowanjow z něhdźe pjeć procentami přihłosowanja wo zaćah do zwjazkoweho sejma. Plan wobsahuje zwjetša dawno znate žadanja BSW.

Gazu „dobrowólnje“ wuludnić

Donnerstag, 06. Februar 2025 geschrieben von:

Tel Aviv (dpa/SN). Israelski zakitowanski minister Israel Katz je wójsku kraja přikazał, přihotować plan k „dobrowólnemu wupućowanju“ Palestinjanow z Gazaskeho pasma. Plan je sćěh namjeta prezidenta USA Donalda Trumpa, dwaj milionaj Palestinjanow z pobrjóžneho pasma přesydlić. Prezident USA bě w přitomnosći israelskeho ministerskeho ­prezidenta Benjamina Netanjahuwa wozjewił, zo chcyli USA Gazaske pasmo „přewzać“ a na derje so wuwiwacu „rivieru Bliskeho wuchoda“ přetwarić. Po woli Trumpa měli wobydlerjo Gazaskeho pasma zničenu kónčinu wopušćić a so w susodnych arabskich krajach zasydlić.

Wuprajenja su mjezynarodnu kritiku zbudźili. Na to je knježerstwo plany złahodniło. Wonkowny minister USA Marco Rubio rjekny, zo njeje plan njepřećelski, ale zo bě „wulkomyslny poskitk“ pre­zidenta. Zaměr je, pobrjóžnu kónčinu ­natwarić, zo móhli tam zaso ludźo bydlić, wón rjekny. Wokomiknje wšak to móžno njeje. Minister Katz je „chrobły plan“ Trumpa mjeztym jara witał.

Merz wostawa njepowalny

Donnerstag, 06. Februar 2025 geschrieben von:

Předsyda CDU a kanclerski kandidat unije swoju politiku zakituje

Berlin (dpa/SN). Kanclerski kandidat CDU/CSU Friedrich Merz wostawa hladajo na trajace demonstracije přećiwo zhromadnemu wothłosowanju unije z AfD k přiwótřenju migraciskeje politiki njepowalny. „Bjeru to jara chutnje. Tola jako poslednja zbywaca ludowa strona njedamy so wot demonstrantow z našeho puća zwjesć“, rjekny předsyda CDU nowinarjam. Přemóžace wjetšina wobydlerjow Němskeje ma kurs unije za prawy, je sej wón wěsty.

Merza kritizuja, dokelž je minjeny tydźeń w zwjazkowym sejmje akceptował, zo dóstanje jeho pjeć dypkow wobsahowacy naćisk z pomocu AfD wjetšinu hłosow. Minjeny pjatk bě naćisk najebać přihłosowanje AfD zwrěšćił, dokelž njeběchu so mnozy zapósłancy unije a FDP na wothłosowanju wobdźělili.

Rozsud njezadźiwa

Donnerstag, 06. Februar 2025 geschrieben von:
Ći jedni wyskaja, dokelž je so industri­jowe stejnišćo w Zhorjelcu zachowało, tamni pak wotkiwnu. Hižo wjacore lěta dyrbjachu sobudźěłaćerjo twornje njewěstosć a njeznjesliwu ćahańcu znjesć. Stejnišći Zhorjelca a tež Budyšina wo­spjet na hračkach steještej. Z tarifowym zrěčenjom přichoda spytachu zamołwići naposledk twornje Alstom na wuchodźe Němskeje wuchować. Jedna z přičinow za wukonliwe industrijne stejnišća je bjezdwěla dobra infrastruktura. Po­darmo wojowachu zastupjerjo hospodarstwa a politiki wo elektrifikaciju ­železniskeje čary mjez Drježdźanami a Zhorjelcom, štož je wažne wuměnjenje za zasydlenje industrije w Hornjej Łužicy. Prawdźepodobnje drje tole za brónjenski koncern KNDS wažnu rolu njehraje. Za producenta ćahow pak ćim bóle. A tohodla njezadźiwa, zo so koncern twornje w Zhorjelcu wzda. Nadźijomnje zawodej w Budyšinje podobny wusud njekiwa. Bianka Šeferowa

To a tamne (06.02.25)

Donnerstag, 06. Februar 2025 geschrieben von:

Januar 2025 bě po klimowej rozprawje najćopliši, kotryž su hdy naměrili. Globalna temperatura wučinješe 13,23 stopnjow a tak 1,75 stopnjow nad niwowom doindustrijneho časa, zdźěla słužba za klimowu změnu programa EU Copernicus w britiskim Readingu. „Januar bě dalši překwapjacy měsac a z rekordnymi temperaturami pokročuje, kotrež minjene lěta wobkedźbujemy“, zdźěli rěčnica centruma. Daty zběrali běchu satelity, łódźe, lětadła a wjedrarnje po wšěm swěće.

Ličba wobchadnych haćenjow na awtodróhach Němskeje je znowa přiběrała. W swojej bilancy za lěto 2024 naliči ADAC cyłkownje 516 000 haćenjow, 12 000 wjace hač lěto do toho. Haćenja trajachu cyłkownje 448 000 hodźin a so na 859 000 kilometrach rozpřestrěwachu. To je puć hač na měsačk a zaso wróćo. Hłowna přičina je přiběraca ličba awtow.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND