Hanka Krawcec

Montag, 19. Oktober 2015 geschrieben von:
Prěnja serbska tworjaca wuměłča, sobuzałožićelka kołow serbskich tworjacych wuměłcow w lětomaj 1923 a 1948, lawreatka Statneho myta Ćišinskeho a Wuměłskeho myta ČSR Hanka Krawcec je dźensa před 25 lětami w čěskim Jiříkovje zemrěła. 13. měrca 1901 bě so wona swójbje zasłužbneho komponista a dirigenta Bjarnata Krawca w Drježdźanach narodźiła. Chodźeše na wuměłstwowu rjemjeslnisku šulu w sakskej stolicy a kubłaše so dale na grafikarku, mjez druhim w Praze. Młoda Hanka běše aktiwna w narodnym hibanju, spěwaše sobu w serbskich chórach pod nawodom nana. Z dalšimi serbskimi tworjacymi wuměłcami, kaž Měrćinom Nowakom-Njechorńskim a Jurjom Hajnu, wustaji wona swoje twórby prěni raz 1923 w Chrósćicach. Po wójnje stwori Domowinske znamješko z třomi lipowymi łopješkami, wurosćacymi z korjenjow, ilustrowaše plakaty a serbske knihi. 1947 přesydli so do čěskeho Varnsdorfa k nanej, hdźež nastachu mnohe grafiki tež z antifašistiskim wobsahom, wutřihanki, kaž wo ptačim kwasu a serbskich powěsćach, a ekslibrisy. M. Laduš

Filmowy festiwal hižo 25 lět

Freitag, 16. Oktober 2015 geschrieben von:

Hišće ženje njejsu na Mjezynarodnym festiwalu wuchodoeuropskeho filma w Choćebuzu telko filmow pokazali, kaž tomu lětsa budźe. Wjace hač 200 produkcijow we wšelakich kategorijach z něhdźe 40 krajow swěta čaka tónraz na publikum wot 3. do 8 nowembra na jubilejnym 25. festiwalu.

Choćebuz (HA/SN). 17 filmow dožiwi w delnjołužiskej metropoli swoju swětowu, 20 swoju mjezynarodnu a 80 němsku premjeru. To připowědźi na wčerawšej nowinarskej konferency w Choćebuzu programowy direktor festiwala Bernd Buder. „Něhdźe 350 filmow z cyłeho swěta smy sej do toho wobhladali, a z toho wupytachmy te, kotrež budu w Choćebuzu widźeć“, praji wón SN. Tajki wobšěrny progam na šěsć dnjach sej žada, zo njepřewjedu zarjadowanja kaž dotal w pjeć kinach, ale tónraz tež na dalšich městnach – mjez druhim w Rogeńskim Pücklerowym muzeju a w planetariju.

Měrćin Kerk

Freitag, 16. Oktober 2015 geschrieben von:
18. oktobra 1965 zemrě w Droždźiju zasłužbny Sokoł a kulturny prócowar Měrćin Kerk. W samsnej wsy bě so wón 29. januara 1898 jako syn pjekarskeho mištra narodźił. Tele powołanje sej pozdźišo sam wu­zwoli. Zhromadnje z wjesnjanostu Richardom Róžu załoži 17. junija 1923 w bliskim Hrodźišću jednotu Serbskeho Sokoła a sta so z jeje prěnim starostu, štož wosta hač do lěta 1928, zdobom bě pokładnik jednoty. W 1922 wutworjenym Łužiskoserbskim sokołskim zwjazku (ŁSSZ) wu­zwolichu Kerka za zamołwiteho na­zwu­čo­warja (tehdy načolnik mjenowany) za muži. Za to wukmani so wosebje na zwučowanskim kursu w Praze wot 9. do 19. februara 1925, prěnim z cyłkownje třoch kursow jako pomoc čěskich Sokołow. Na prěnim­ domjacym kursu načolnikow wot 28. decembra 1928 do 6. januara 1929 w Kulowje přewza Kerk treningowe zwučowanja na bradłach (Barren). Hudźbnje nadarjeny spisa wón za Sokoł wjacore spěwy, mjez nimi „My smy rańši Sokoljo“. Na kulturnym polu skutkowaše mnohe lěta­ tež w Hrodźišću jako dirigent spě­warskeho towarstwa Zerja. M. Krawc

Angažować so njeje přeco lochko

Donnerstag, 15. Oktober 2015 geschrieben von:

Myto Domowiny a Čestne znamješko Domowiny zasłužbnym wosobam spožčili

Na swjatočnym zarjadowanju w Budyskim Serbskim domje je Domowina minjeny pjatk zaso ludźi wuznamjeniła, kotřiž so přikładnje za serbsku­ kulturu angažuja. Wot lěta 1959 spožčene Čestne znamješko Domowiny je wěnowane narodnemu dźěłu třěšnemu zwjazkej přisłušacych­ towarstwow, z Mytom Domowiny wuznamjenja Zwjazk Serbow wot lěta 1990 skutki narodnych prócowarjow w šěršim zmysle.

Domowina je třěšny zwjazk Serbow. Kak wulka a pisana paleta serbskeho žiwjenja a angažementa je, kotraž so w zhromadnym łužiskim domje wotměwa, wo tym dóstawaš kóžde lěto znowa čiły zaćišć, hdyž so Myto Domowiny a Čestne znamješka Domowiny spožčeja. Na žurli Budyskeho Serbskeho domu wuhladaš potom tež ludźi, kotrychž hewak w Budyšinje njezetkaš – zdźěla, dokelž su z druhich kónčin Łužicy, zdźěla pak tež, dokelž zaćichim skutkuja a dokelž so jich mjeno lědma w zjawnosći jewi.

Lětsa nimale 7 500 hosći

Donnerstag, 15. Oktober 2015 geschrieben von:

Dohromady 26 razow serbski žnjowy nałožk swjećili

Ličba kralownow w Delnjej Łužicy a w Braniborskej je chětro wulka. Winowa, róžowa, žnjowa, jabłukowa, rybowa, kórkowa a hišće mnohe dalše tajke kralowny móhli naličić, kotrež kóžde lěto wu­zwoleja, zo bychu wone swoje město abo swój region w zjawnosći zastupowali a prezentowali. Štóž pak hlada za někajkim wuzwolenym kralom, tón dyrbi trochu dlěje pytać. W serbskich kónčinach Delnjeje Łužicy staj młodźencaj, kotrajž mataj tajkele wysoke zastojnstwo: serbski kral w Bórkowskim hamće a superkral, najlěpši we wubědźowanju doby­ćerjow wjesnych łapanjow kokota.

Na wubědźowanjach so 220 jěcharjow wobdźěliło

„A nichtó njezapřimnje“

Donnerstag, 15. Oktober 2015 geschrieben von:

Wojerowska kulturna fabrika cilwinej kuraži dźěłarničku wěnowała

Diskriminacija wšědny dźeń njeje tak widźeć, přiwšěm je jara rozšěrjena. Njeje jenož na jednotliwcow wusměrjena, ale předewšěm přećiwo skupinam. Tole je projektny dźeń „Ciwilna kuraža“ Wojerowskeje kulturneje fabriki (Kufa) składnostnje Mjezynarodneho tydźenja kul­turow w Budyskim wokrjesu pod hesłom „Wšelakorosć město jednorosće“ wujewił. Wjac hač 50 šulerjow a šulerkow 11. lětnikow, kotřiž na Wojerowskim Les­singowym­ gymnaziju kurs etiki wopytuja, so na dźěłarničce wobdźěli. „Wažne je něšto tež sam emocionalnje dožiwić. Šu­lerjo měli so do skućićelow a woporow zažiwić. Woni dyrbja klišeje, předsudki a njepřećelskosće začuwać“, podšmórny sobudźěłaćerka Kufa Sabine Proksch. Ze swojej koleginu Annu Völkl bě wona projektny dźeń organizowała.

Njewšědnu instrumentalnu kombina­ciju, pozawnu z pišćelemi, tež dźensa hišće rady nałožuja.

„Inwokacije“, to rěka „wołanja“, běše hesło koncerta, kotryž wuhotowa Sakski hudźbny zwjazk minjenu sobotu w Budyskej Marje-Marćinej cyrkwi. Titul poćahuje so na twórbje, kotrejž běše jedyn z najwuznamnišich čěskich komponistow druheje połojcy 20. lětstotka, Petr Eben, w lěće krótko do tamnišeje somoćaneje rewolucije za pozawnu a pišćele za festiwal New Prague w USA spisał. W dramatiskej dobje wołaše wón w na­dźiji na swobodu patrona Čěskeje, swjateho Wjacława, wo zastupnu próstwu. Historiski choral wužiwaše hudźbnik jako temowy zakład. W Lipsku zadomjenjeny a mjezynarodnje skutkowacy pozawnist Hendrik Reichardt kaž tež organist tamnišeje Tomašoweje cyrkwje Stefan Kießling, kiž je runje tak we wukraju požadany a so tohorunja jako interpret młodeje generacije hudźbje klasiskeje moderny wurjadnje wěnuje, wědźeštaj Ebenowej kompoziciji, ale tež wšě dalše poskitki z wirtuoznosću a zdobom wě­stej elegancu připosłucharstwu zbližić.

Město Zhorjelc njeje hišće hłosakmany

Donnerstag, 15. Oktober 2015 geschrieben von:

Na wčerawšim posedźenju kulturneho konwenta Hornja Łužica-Delnja Šleska w Budyskim Kamjentnym domje su wažny rozsud na próstwu wokrjesa Budyšin přesunyli. Za to rozdźělichu přidatne spěchowanske srědki, tež Serbskemu ludowemu ansamblej.

Hižo prěni nadawk dóstał

Donnerstag, 15. Oktober 2015 geschrieben von:
Twórby pólskeho, hižo wjacekróć wuznamjenjeneho wuměłskeho rězbarja Ryszarda Zająca (nal.) su nětko w Budyskej Serbskej kulturnej informaciji widźeć. Kowar Jurij Wjesela z Ralbic (napr.) je na wčerawše wotewrjenje přichwatał, zo by w Jelenjej Górje rodźenemu wuměłcej, kiž ma w Baršću dźěłarnju, nadawk dał. Konkretny namjet, kak ma swjaty Jurij wupadać, budźi tež zajim Chrystofa Wowčerka. Ryszard Zając bě mjez druhim znatu drjewjanu cyrkej „Wang“ w Karpaczu wobnowił. Foto: M. Bulank

Josef Maštálko

Donnerstag, 15. Oktober 2015 geschrieben von:
14. oktobra 1950 zemrě w Českej Lípje 74lětny wulki přećel našeho ludu Josef Maštálko. Wón bě sej wulke zasłužby wo ćělne a duchowne wukubłanje serbskich dźěći a młodostnych zdobył. 1920, dwě lěće­ po załoženju Čěskosłowakskeje re­publiki, zarjadowa w Bělé pod Bezdězom prěnje prózdninske lěhwo za hólcow a holcy. Tehdy bě w městačku wučer a zastupowacy měšćanosta, lěhwo zarjadowa w nadawku čěskeho Sokoła (bě městostarosta Fügneroweje župy). Poł lěta po kóncu Druheje swětoweje wójny, 30. nowembra 1945, witaše Maštálko prěnich 30 młodych Serbow na nowy Serbski realny gymnazij. Tehdy wukonješe hižo funkciju šulskeho inspektora. W lěće 1924 wuda 32stronsku brošurku „Lužičtí Srbové“, w lěće 1947 postara so wo wobdźěłane wudaće. Do časopisa Bezděz, kotrehož redaktor bě, pisaše hač do zakaza přez nacijow w lěće 1938 často wo Łužicy. W Českej Lípje bě 1930 kurs serbskeje rěče za wučerjow přewjedł, a Michał Nawka tam wuwučowaše. Hač do swojeje smjerće je Maštálko často w Serbach přebywał. Mikławš Krawc

Neuheiten LND