Ludźo dyrbjaz Gazy ćěkać
Gaza/Tel Aviv (dpa/SN). Israelske wójsko je wobydlerjow Gazy oficialnje namołwjało, zo maja ćeknyć. Wone chce město dospołnje wobsadźić. Ludźo maja so swójskeje wěstoty dla do Al-Mawasi na juhu pasma podać, w arabsce wozjewjenej namołwje rěka. Israelske wójsko chce w Gazy „z wulkim rozmachom“ postupować a Hamas zničić. Hižo wčera bě israelski ministerski prezident Benjamin Netanjahu wobydlerjow Gazy namołwjał, zo maja město wopušćić. „Smy was warnowali, zmińće so wot tam“, wón rjekny.
Israelske wójsko je wčera w Gazy něhdźe 30 wysokodomow zničiło, zo by infrastrukturu Hamas wotstroniło a wojakam puć do města runało. W Gazy bydli něhdźe milion Palestinjanow.
Zelenskyj za lěpši powětrowy škit
Kijew (dpa/SN). Do dźensa so zahajaceho zetkanja kontaktneje skupiny na dobro Ukrainy je ukrainski prezident Wolodymyr Zelenskyj klučowe zaměry za rozmołwy postajił. „Zesylnjenje powětroweho škita je najwažniši zaměr tutoho ‚Ramsteinoweho zetkanja‘ a scyła našich kontaktow z Europu a USA“, rjekny Zelenskyj w swojim wječornym widejowym poselstwje. Na konferency wobdźěli so ukrainski zakitowanski minister Denys Šmyhal. Nimo toho wočakuja němskeho zakitowanskeho ministra Borisa Pistoriusa (SPD) a jeho britiskeho kolegu Johna Healeyja.
Ruska je kónc awgusta swoje powětrowe nadpady z trutami a raketami na objekty w Ukrainje zesylniła a při tym njedostatki ukrainskeho powětroweho zakitowanja wotkryła. Hakle předwčerawšim, njedźelu, bě raketa typa Iskander do třěchi hłowneho twarjenja ukrainskeho knježerstwa zrazyła a woheń zawinowała. Stolica Kijew pak je wosebje škitana. Němska je jim wulki dźěl rakety wotwobaracych systemow přewostajiła.
Choćebuz a Žitawa poručenej
Nowy „Marco Polo 2026“ chwali sej nowe a mało znate dowolowe kónčiny
Ostfildern (dpa/SN). Choćebuz ze swojim Liškowskim jězorom a Žitawske horiny poručuje nowy pućowarski přewodnik „Marco Polo Trendguide 2026“ jako dowolowej cilej. Wobě městnosći stej mjez 15 najlěpšimi pućowanskimi pokiwami w nowym lěće w Němskej, Awstriskej a Šwicarskej.
Kniha „Dokal pojědźemy 2026“ předstaja 40 móžnosćow pućowanja po wšěm swěće. Jedyn z kriterijow nowych pokiwow je fakt, zo su městnosće hišće w dalokej měrje nowe a njewotkryte abo zo zmóžnjeja nowy wid na staroznate.
W Choćebuzu chwala sej fachowcy turizma nowy kumštnje zapołoženy Liškowski jězor (Ostsee). Tule je so přeborkana a zničena přiroda zaso wočerstwiła. „Powostanki wudobywanja brunicy su pjeć lět z wodu Sprjewje pjelnili. Nětko ma tule najwjetši kumštny jězor Němskeje nastać. Přichodne lěta natwarja nad Liškowskim jězorom maritimny měšćanski kwartěr: přibrjohi, přistawy za čołmy kaž tež kolesowarske a pućowanske šćežki.
Drohi a dołhi proces
Chrupalla:AfD 2029 knježi
Abendsberg (dpa/SN). Předsyda AfD Tino Chrupalla je wot tym přeswědčeny, zo budźe AfD knježerstwowu zamołwitosć w Němskej přewzać. Za to je strona, po jeho měnjenju, na najlěpšim puću. Jeli nic klětu w Saksko-Anhaltskej, potom to najpozdźišo 2029 na zwjazkowej runinje zdokonja, rjekny Chrupalla na politiskim rańšim piwje swojeje strony a delnjobayerskim Abendsbergu před wjacorymi stami přihladowarjow. AfD ma po jeho słowach rozrisanja a wobsahi, kotrež chcedźa ludźo słyšeć. Němska budźe bórze módra, rjekny wón hladajo na barbu AfD. Bayerskeho ministerskeho prezidenta wusměšowaše Chrupalla jako „keklerja“, runje tak kaž zwjazkoweho kanclera Friedricha Merza. Chrupalla a předsydka frakcije AfD w bayerskim krajnym sejmje Katrin Ebner-Steiner žadaštaj sej wotsunjenja migrantow we wulkej měrje. Wšitcy kriminelni wukrajnicy a wšitcy bjez prawa na trajne přebywanje měli hić.
Ebner skoržeše nimo toho na stat, kotryž ludźi kontroluje a jim swoje měnjenje nanuzuje. Swoboda měnjenja płaći wočiwidnje jenož hišće za tych, kotřiž měnjenje knježerstwa zastupuja, wona rjekny.
Hrajnu dobu z koncertom zahajili
Rozmołwy 35 lět po rewoluciji
Podstupim (dpa/SN). 35 lět po měrniwej rewoluciji a zjednoćenju Němskeje čuja so po měnjenju społnomócnjeneho za předźěłanje diktatury NDR mnozy w bywšej NDR ze swojimi problemami njesłyšani. Ludźo, kotřiž su w diktaturje politisku njesprawnosć dožiwili, hišće dźensa jara pod tym ćerpja, „zo jich ból w towaršnosći lědma na wědomje bjeru“, Maria Nooke rjekny.
Społnomócnjena Braniborskeje za předźěłanje sćěhow komunistiskeje diktatury chce so tuž składnostnje 35. róčnicy jubileja jednoty Němskeje z potrjechenymi w Braniborskej rozmołwjeć. Wona nochce nikoho powučić, ale město toho historiske zarjadowanje a wosobinske nazhonjenja ludźi zwjazać, tak Nooke. Dale chce puć k změnje systema wuslědźić a kak je so tuta na žiwjenje ludźi wuskutkowała.
Prěnju rozmołwu tajkeho razu planuja 20. septembra w cyrkwi swj. Marije w Granseeju. 16. septembra přijědźe skupina slědźerjow do błótowskeho Lubnjowa. Tam chcedźa z ludźimi rěčeć, kotřiž su tehdy w sowjetskim wobsadniskim pasmje politisce přesćěhowali.
To a tamne (09.09.25)
Štyri dny dyrbješe muž w Osnabrücku w skóncowanym lifće wjaceswójbneho domu čakać . Bjez wody, jědźe a telefona bě 70lětny popadnjeny, rěčnik policije zdźěli. Syn je swojeho wučerpaneho nana skónčnje zhromadnje z pomocnikami a policiju wuswobodźił. Muža dowjezechu do chorownje. „Mjeztym je so wón zaso zhrabał“, rěčnik policije zdźěli.
Podarmo je sej 37lětny Polak na toaletu ćaha wućeknył. Na hłownym dwórnišću w Mainzu jeho policisća zajachu. Prawdźepodobnje chcyše so muž kontroli wuwinyć, dokelž njeměješe jězdźenku. Na policajskej straži zastojnicy zwěsćichu, zo předleži přećiwo Polakej wukaz zajeća. Wón bě wospjet zakonje Němskeje ranił. Muž njemóžeše pokutu 5 600 euro zapłaćić a dyrbješe tuž 140 dnjow do jastwa. Nimo toho zapisachu sej zastojnicy wjacore nowe skóržby přećiwo njemu.
Dźeń Saksow jako mjezy přesahowacy swjedźeń tři dny w Sebnicy ...
Wot pjatka popołdnja hač do njedźele wječora běše Sebnica za wobchad zawrjena, tola wokrjesne město bě na Dnju Saksow połne žiwjenja.
Sebnica (SH/SN/BŠe). Najwjetši ludowy swjedźeń Sakskeje wotmě so lětsa w přitulnym městačku Sebnicy, hdźež dožiwi Dźeń Saksow nětko swój 30. jubilej. Z teje přičiny bě jubilejna brošurka z pokazkami wšitkich dotalnych swjedźenjow wušła. Sobotu dopołdnja je so kuratorij Dnja Saksow w Ulbersdorfje schadźował. Předsyda Domowiny Dawid Statnik měješe tam składnosć, dźěławosć třěšneho zwjazka předstajić. Rejowarjo Wudworskeho ansambla čłonow kuratorija ze swojim wustupom zahorichu.
Njedowěra a strach w Ruskej
Irina Šerbakowa w Budyskej tachantskej cyrkwi přednošowała
Budyšin (dpa/SN). Ruska stawiznarka, přełožowarka a aktiwistka za čłowječe prawa Irina Šerbakowa je minjeny pjatk w Budyskej tachantskej cyrkwi we wobłuku „Budyskich narěčow“ přednošowała. Wot lěta 2022, jako běchu rjad zahajili, bě wona mjeztym 27. rěčnica.
Lěta 1949 w Moskwje jako dźowka židowskeju staršeju rodźena je Irina Šerbakowa stawizny a germanistiku studowała a wjele lět jako publicistka za literarne časopisy a dźeniki dźěłała. Jako tajka je wona roman Jurja Brězana „Krabat“ do rušćiny přełožiła a je po tutym puću tež problemy łužiskich Serbow zeznała, wona minjeny pjatk rjekny.
