24. septembra 1893 dožiwi Delnja Łužica prěni serbski koncert. Na studentskej schadźowance 6. awgusta w Rakecach běchu so za tak krótkodobny termin rozsudźili a so na městno dojednali – na Bórkowski hosćenc „Blejcha“. Hornjoserbja poskićichu za to wšu móžnu pomoc: Nazwučowachu spěwy, Marko Smoler da sto programowych zešiwkow ćišćeć, kotrež studenća wabjo za koncert rozdawachu. W Bórkowach bě potom 24. septembra swjedźenska žurla „Blejcha“ połnje wobsadźena. Postrowne słowa přednjesechu hłowny starši Arnošt Herman, domjacy farar Korjeńk a farar Krušwica z Wjerbna. Nimo hudźbnych poskitkow Hornjoserbow rozwi so zhromadne spěwanje narodnych a ludowych pěsnjow, tak „Hyšći Serbstwo njezgubjone“, „Ja Słowjan som“, „Našo Serbstwo z procha stawa“ abo „Lubka leluja“. Póndźelu na to wšitcy studenća samo hač do Lubnjowa čołmikowachu. Prěni delnjoserbski koncert žněješe w nowinach dosć dobry wothłós. Tež nowina Cottbuser Anzeiger pisaše, zo bě so „cyłe dźěło derje radźiło“ a wšěm připosłucharjam „je so nimoměry derje lubiło“.
Mikławš Krawc
Radwor (SN/bn/MiR). Wčerawša 24. literarna kermuša Ludoweho nakładnistwa Domowina w Radworju bě zdobom zakónčenje čitanskeje turneje LND. Kaž hižo w Ralbicach, Worklecach a Pančicach-Kukowje tworješe antologija „Hura, prózdniny“ ćežišćo zarjadowanja.
Na žurli hosćenca „Meja“ čitaše wčera Pětr Dźisławk swoju krótkokriminalku „Detektiwojo na hrodźišću“, Dušan Hajduk-Veljković zabawješe připosłucharjow z powědančkom „Zajac“ a Lubina Hajduk-Veljkovićowa předstaji wurězk ze swojeje stawizny „Jejko z Beskidow“. Jeje powědančko njeje jenož w ćišćanej wjazbje, ale je tež jako dźěl słuchoknihi wušło.
Něhdźe 80 zajimcow bě wčera na literarnej kermuši přitomnych, mjez nimi mnohe swójby kaž tež starši ludźo. Zdobom předstajichu šulerki a šulerjo rjadownje 4a Radworskeje zakładneje šule „Dr. Marja Grólmusec“ swój spěw „Naše prózdniny“, z kotrymž běchu wubědźowanje LND dobyli. Hudźbnje wobrubištaj zarjadowanje Józef a Jan Brězan na akordeonje a gitarje.
Budyšin (SN/bn). Ludowe nakładnistwo je wčera poslednju knižnu premjeru we wobłuku swojeje lětušeje čitanskeje turneje zarjadowało. W Budyskej Smolerjec kniharni witaše Anett Šołćic něhdźe 30 hosći kaž tež redaktora a přitomnych awtorow Serbskeje protyki 2019, kotrymž jednaćelka LND Marka Maćijowa na to dokładowe eksemplary přepoda. Nimo toho dźakowaše so lektorce Katrin Čornakec, ko-lektorce Luciji Bejminej, wuhotowarce Iris Brankačkowej a wšitkim předewzaćelam, kotřiž su wudaće ze swojimi nawěškami podpěrali.
Drježdźany/Kamjenc (SN). Lyrikarja, powědarja a romanciera Marcela Beyera, kiž je znaty tež jako awtor operowych libretow, esejist a wudawaćel, počesća z Lessingowym mytom Swobodneho stata Sakskeje 2019. Spěchowanskej myće dóstanjetej Anja Kampmann a Bettina Wilpert, kaž sakske ministerstwo za wědomosć a wuměłstwo dźensa wozjewi. Hłowne myto je z 13 000 eurami dotěrowane, spěchowanskej po 5 500 eurach.
Kuratorij fachowcow pod nawodom ministerki Evy-Marie Stange (SPD) je lawreatow wuzwolił. Myta přepodadźa swjatočnje 19. januara 2019 we wobłuku 52. Lessingowych dnjow w Kamjencu.
W Badensko-Württembergskej narodźeny a wot lěta 1996 w Drježdźanach bydlacy Marcel Beyer je produktiwny spisowaćel. Jeho tworjenje bu 2016 z najwyšim literarnym wuznamjenjenjom, Mytom Georga Büchnera, připóznate. W swojej prozy wopokaza so awtor jako mišterski wobkedźbowar čłowjeskich žiwjenjoběhow. Žadaše-li sej Goethe jónu „Muža kaž Lessinga mamy trěbneho“, njemóhł pominanju nichtó dźensa lěpje wotpowědować kaž Beyer, měni jury.
Kónc awgusta wotmě so při Miłočanskej skale 12. mjezynarodna rězbarska dźěłarnička. Třinaće wuměłcow dźěłaše dwaj tydźenjej ze zornowcom abo z dubowym drjewom. Rozhlad je so ze štyrjomi z nich rozmołwjał. W oktoberskim wudaću čitaće wo jich wuměłskim dźěle, na kotrych projektach su w skale dźěłali a što bě za nich to wosebite we Łužicy.
Što so za „Marxowej mašinu w 21. lětstotku“ chowa, zhoniće ze zawodneho teksta Měrćina Wjenka. Telko hižo přeradźu: Dźe wo běrokratiju a wo prašenje, što jeje dla njemóžemy docpěć a što móžemy najebać ju docpěć.
Wojciech Wochna je slědźił za Dźiwicu-Dźewanu, bohowku lěsow a přirody. Pyta za zapiskami chronistow 15. do 17. lětstotka a piše, što staj Abraham Frencel a Jan Arnošt Smoler wo njej pisałoj.
„Mužakowskej góli pokazujo se wóteraz jeden tašk z rjanym pisanym pjerjom a złośaneju hopyšu a złośanyma šćidłoma … Dyž něchten jog huglěda, da ten změjo gluku.“
Waženi přitomni, mamoj česć, přednjesć lawdaciju za Serba a Serbowku, kiž njejstaj jenož Slepjanskej kónčinje złota hódnaj. Zawodny citat pochadźa z noweje zběrki „Slěpjańske ludowe powěsći“, na kotrejž staj wobaj pilnje sobu dźěłałoj. Našej dźensnišej lawreataj staj znataj kaž pisany ptačk. Staj połnaj zahoritosće za rjanu slepjansku narěč. Přinjesetaj zbožo wšudźe, hdźež sobu skutkujetaj. Na prěni pohlad so snadź njewšědna dwójka zdawataj: Dieter Reddo z Trjebinka – před 74 lětami w Slepjanskej kónčinje rodźeny a čas žiwjenja tam zakótwjeny, a poł tak stara 38lětna Juliana Kaulfürstowa, rodźena Budyšanka. Wona je do Slepjanskeho regiona hakle „přilećała“ a nětko z jednej nohu w Slepom a z druhej w Drježdźanach bydli.
Wojerecy (AK/SN). Ćiskowčanka Doris Kasperec je wčera ze swojeje dźěćaceje knihi „Kuzło dejmantneje soniny“ we Wojerowskej zakładnej šuli Handrij Zejler čitała. Powědančko je njedawno w Ludowym nakładnistwje Domowina wušło. „Serbšćinu sym na šuli wuknyła a wona je hłuboki dźěl we mni. Tam mam ze strony nana swoje korjenje“, wona šulerjam z rjadownjow 2a, 3a kaž tež 4a powědaše. Kniha měri so na dźěći wot štyrjoch lět. Najprjedy wšak je wona powědančko němsce napisała. Jadwiga Kaulfürstowa je wšitko zeserbšćiła, Barbara Schumann je ilustracije zhotowiła.