Nowostka wo wjesnym žiwjenju

Dienstag, 24. November 2015 geschrieben von:

Budyšin (SN). „Hdźe statok mój“ je titul knihi Berlinskeho awtora Bena Knebela, kotraž je runje w Ludowym nakład­nistwje Domowina wušła. Publikacija wěnuje so burskemu žiwjenju na wsy w 1940tych lětach, zdźěla LND. Je to prěnička­ geologi, kiž hižo lětdźesatki w Berlinje bydli a podawa so z knihu na slědy­ dźěćatstwa we Łužicy.

Beno Knebel skići na zakładźe nazorneho wopisowanja domjaceho statoka a ródneje wsy Baćonja dohlady do dźensa nimale pozabyteho wjesneho burskeho žiwjenja, kaž běše wone za jeho čas we Łužicy wšudźe z wašnjom. Čitarjej wotwěra so swět, kotryž je hišće sylnje wobwliwowany wot ratarstwa a wobćežneho dźěła wšědny dźeń w domjacnosći. Dojimawje wopisuje awtor mjez druhim napohlad domskeho, dwór ze šćěpowcom a kołćom a pódlanske twarjenje z rězańcu a kólnju. Čitar zbliža sej wochěžu ze swjećatkom swjateho Floriana, dobru stwu, ze zawarjenym sadom a peklowanym mjasom pjelnjeny wjelbik, wuhotowanje najstwy kaž tež dwór wobdawacu zahrodu ze zeleninu, kwětkami a małym hatkom.

Pawoł Wićaz

Dienstag, 24. November 2015 geschrieben von:
22. nowembra 1900 narodźi so we Wulkich Zdźarach wučer, lektor a kulturny historikar Pawoł Wićaz. Zdobom bě tomu połsta lět, zo wón w Budyšinje zemrě. Wot lěta 1923 do 1939 bě Wićaz wučer na wšelakich městnach Hornjeje Łužicy. Wot 1939 do 1945 dyrbješe we wójsku słužić. Po wójnje dźěłaše na serbskim zarjedźe a jako redaktor Noweje doby. Po załoženju Ludoweho nakładnistwa Domowina 1958 dźěłaše tam hač do swojeje smjerće jako lektor za stawizny a geografiju. Jako młody čłowjek je wjele pućował. Tak je 1923 nimale cyłu Europu přepućował a w 1930tych lětach je so ze skupinu wučerjow na wjacetydźensku jězbu do USA podał. Pawoł Wićaz bě wědomy Serb. Wo wosud serbskeho luda je so cyłe žiwjenje starosćił. Zo bychu serbscy šulerjo wjace wo swójskich stawiznach zhonili, za to je so­ wón stajnje zasadźował. W slědźerskim dźěle je sej nahromadźił encyklo­pedisku wědu wo stawiznach Serbow a wo wuznamnych serbskich wosobinach. Wo tym­ swědča tež mnohe biografiske portrety a publicistiske přinoški z jeho pjera. Ludwig Zahrodnik

Porjedźenka W přinošku „Jubilejej aktiwnje podpěrać“, wozjewjenym 17. nowembra w Serbskich Nowinach, je so awtorej zmylk stał. W přinošku předstajenej projektaj ke klětušimaj jubilejomaj stotych narodnin Jurja Brězana a dwustotych narodnin Jana Arnošta Smolerja njejstej projektaj Wojerowskeje serbskeje přirady, kaž mylnje wozjewjene, ale zarjadowani župy „Handrij Zejler“ Wojerecy. Regionalna rěčnica za Wojerowski region Christina Šołćina je jej­ na zašłym posedźenju přirady předstajiła. Prosymy wo wodaće. SN

Budyšin (CoR/SN). Wosebity dar přepoda fotografikar Jürgen Maćij minjeny pjatk spěchowanskemu towarstwu Serbskeho muzeja Budyšin. Je to 37 škleńčanych negatiwow Oskara Meistera a jeho syna Johannesa z 1880tych hač do 1930tych lět. Nimo serbskich motiwow wobsteji konwolut tež ze zajimawych wobrazow Budyskich stawiznow. Do cyłka negatiwow, kotrež su digitalizowane a znowa wućišćane, słuša tež dźesać historiskich powjetšenjow. „Wjeselimy so, zo čłon našeho towarstwa nam wobrazy dari, kotrež muzejej dale damy. Kóždy muzej je wosebje žiwy z wizuelnych dokumentow, kaž su­ to tule fota drastynošerkow, kwasow abo tež skupiny w narodnej drasće w atel­jeju składnostnje Wettinskeho jubileja 1889 w Drježdźanach“, rjekny předsydka spěchowanskeho towarstwa dr. Annett Brězanowa.

Brizantna tema jeno lědma wabiła

Freitag, 20. November 2015 geschrieben von:

„Čehodla a kak rěče mrěja?“ rěkaše hesło wčerawšeje Maćičneje akademije w Budyskim hosćencu „Wjelbik“. Publicist Sieghard Kozel rozswětli fakty a mysle k temje z cyłeho swěta runje tak kaž z Łužicy.

Budyšin (SN/CoR). Brizantna tema, mało zajimcow a čiła diskusija – tak hodźi so wčerawši wječor zjimać. „Hač dźe wo germanizaciju abo asimilaciju, tale maćizna serbski lud přeco přewodźa“, rjekny hosćićelka a předsydka stawizniskeje sekcije Maćicy Serbskeje Trudla Malinkowa při witanju. „Zwěsćam stupacy njezajim za serbske naležnosće – tež to je přičina, zo rěč mrěje“, komentowaše Sieghard Kozel jenož snadny kruh přitomnych.

Słuchoknihaz basnjemi

Freitag, 20. November 2015 geschrieben von:
Budyšin (SN). Pod hesłom „Versuch über uns – Pospyt wo nas“ je w LND wušoł wobšěrny němsko-serbski wuběr basnjow Kita Lorenca jako słuchokniha. Wona wobsahuje tři CDje z cyłkownje 174 basnjemi ze šěsć lětdźesatkow. Basnje wubrał a přednjesł je bratr basnika, dźiwadźelnik Michał Lorenc, a to z wulkej čućiwosću, zdźěli LND. Mjez nimi je wjele znatych kaž „Struga“ abo „Dźiwne přeměnjenje“, ale tež tójšto mjenje znatych. Baseń „Melodija“ je w serbskej a němskej wersiji słyšeć.

Choćebuska hudźbna nazyma z třomi prapremjerami

Freitag, 20. November 2015 geschrieben von:

Choćebuz (UL/SN). Lětuša „42. Choćebuzka hudźbna nazyma“ bu wčera z orchestrowym koncertom zakónčena. Zdobom wabješe zarjadownje ze swjedźenskim koncertom k 20lětnemu wobsta­ću studijneho směra instrumentalna a spěwna pedagogika Wyšeje šule Choćebuz-Zły Komorow. Z tym bu mnohostronske wukubłanje studentow na kwalifikowanych hudźbnych pedagogow hódnoćene. „Collegium musicum“ zahori pod nawodom prof. dr. Tibora Istvánffyja publikum w derje wopytanej koncertnej žurli Choćebuskeho konserwatorija. W srjedźišću stejachu tři praprem­jery. Wot Bernda Weinreicha zanjesechu hudźbnicy „Tři krótke uwertiry“ za smyčkowy orchester. Tu kaž tež při wšitkich dalšich poskitkach přeswědči orchester z preciznej interpretaciju po intensiwnym probowym dźěle.

Hanka Fascyna

Freitag, 20. November 2015 geschrieben von:
Zasłužbna diplomowa slawistka, ludowě- dnica a direktorka Budyskeho Serbskeho muzeja Hanka Fascyna by 16. nowembra swoje 80. narodniny swjećiła, njeby-li po dołhej ćežkej chorosćí 15. apryla 2002 zemrěła. Narodźiła bě so Hanka Elic swójbje blidarja w Komorowje pola Rakec. Po wopyće gymnazijow w Českej Lípje a we Varnsdorfje maturowaše 1953 na Budyskej Serbskej wyšej šuli. Studowaše slawistiku a ludowědu pola prof. Pawoła Neda w Lipsku kaž tež w Praze. Zahorita rejwarka běše pjeć lět wědomostna sobudźěłaćerka Domu za serbske ludowe wuměłstwo za rejwanske skupiny, za kotrež bě tež material zestajała. W Instituće za serbski ludospyt slědźeše 17 lět na polu ludowědy a dźěłaše sobu na Serbskej bibliografiji. Tójšto ludowědnych přinoškow bě w Lětopisu a druhdźe wozjewiła. Z jeje pjera su kniha LND „Serbske nałožki“ a teksty za dźewjeć paslenskich łopjenow wo našej narodnej drasće. Najwjetšu zasłužbu zdoby sej Hanka Fascyna jako nawodnica Serbskeho muzeja při jeho dalšim wutwarje na narodny muzej a na puću do samostatnosće. M. Laduš

Koncert kaž stawizniska hodźina

Donnerstag, 19. November 2015 geschrieben von:

Z lóštnym zhromadnym spěwanjom je so wutoru wječor w Pančicach-Kukowje lětuši posledni z cyłkownje 14 nazymskich koncertow Załožby za serbski lud zakónčił.

Pančicy-Kukow (BW/SN). Wjace hač 60 ludźi młódšeje, srjedźneje a staršeje staroby bě zawčerawšim na koncert skupiny Přezpólni w „Starej hospodźe“ přišło. Młodźi mužojo a pacholjo z klóšterskich wsow wokoło swojeho nawody Fabiana Kaulfürsta zanošowachu z jasnym, sylnym a čerstwym hłosom stare serbske ludowe spěwy, kotrež běchu sej ze Smolerjowych zběrkow a z Kraloweho huslerskeho spěwnika wubrali. Tak zaklinča mjez druhim znaty ludowy spěw „Hej witajće hólcy zdaloka“. Slědowachu mjeztym woteznate stare serbske kwasne spěwy, kajkež spěwachu na přikład we Wojerowskej kónčinje, a dalše spěwy wo camprowanju w sakskej Hornjej Łužicy, wo słódnym piwje w Křidowje (Schiedel) a Jěžowje, wo pachołomaj na słužbje w Radworju a w Pančicach a tež žortne štučki, tak wo nješwižnych mandźelskich a njeswěrnych žónskich.

Dr. dr. Józef Jakubaš

Donnerstag, 19. November 2015 geschrieben von:
15. nazymnika 1890 narodźi so w Bójs- wecach (Kleinpostwitz) Józef Jakubaš, starši bratr wučerja, słownikarja, Sokoła Filipa Jakubaša. Po ludowej šuli w Budestecach wjedźeše jeho puć do Budyšina na tachantsku šulu a dale na Katolski wučerski seminar. 1904 bu chowanc Praskeho Serbskeho seminara. W lěće 1910 zahaji studij teologije, 1916 promowowaše na doktora teologije. Po studiju cyrkwinskeho prawa wot lěta 1923 w Romje spožčichu jemu druhi doktorski titul. Jako duchowny skutkowaše wot 1918 w Drježdźanach – jako kapłan Dwórskeje cyrkwje a jako farar w Lubitowje (Löbtau). 1939 nastupi krótku słužbu w Budyskej Serbskej cyrkwi, na to dyrbješe jako wojerski duchowny do wójny. 1945 přewza znowa Budysku serbsku wosadu. Józef Jakubaš je hižo jako student na narodnym polu skutkował: Bě předsyda Serbowki, dopisowaše do Kwětkow, wozjewješe basnje a powědančka, redigowaše protyku Krajan, wuda knižce „Serbski kraj, krasny raj“ a „Wo serbskim studentstwje“ a přełoži Molièrowu wjeselohru „Skupy“. 68lětny zemrě 13. februara we Worklecach. M. Krawc

Neuheiten LND