Němska plany EU wotpokazuje

Donnerstag, 17. Juli 2025 geschrieben von:

Brüssel/Berlin (dpa/SN). Zwjazkowe knježerstwo je namjet prezidentki EU komisije Ursule von der Leyen nastupajo nowy dołhodobny etat Europskeje unije wotpokazało. Wobšěrny rozrost etata EU njemóžeš nikomu rozkłasć w časach, w kotrychž čłonske staty wo to wojuja, zo swoje budgety stabilizuja. To rjekny rěčnik knježerstwa Stefan Kornelius a zjima: „Tohodla njemóžemy to akceptować.“

Němska politikarka CDU chce wjelelětny etat EU widźomnje rozšěrić, mjez druhim dla nowych inwesticijow za wěstotu a zakitowanje. Po woli komisije EU ma etat za lěta 2028 hač do 2034 něhdźe dwaj bilionaj eurow wopřijeć, 700 miliardow wjace hač w tuchwilnej sydom lět trajacej dobje planowanja.

Namjetowane zwyšenje budgeta chcedźa w Brüsselu zdźěla tež z nowymi dochodami wurunać. Tak planuja mjez druhim wotedawk za zběrany elektroniski šrot, kotryž přińdźe na deponiju. Wulke wikowanske předewzaća z wobrotom wjace hač sto milionow eurow maja wotedawk płaćić. Tež to Němska wotpokazuje.

Zamołwitosć fairnje rozdźělić

Donnerstag, 17. Juli 2025 geschrieben von:

Nowa hospodarska ministerka pruwuje kóšty energijoweje změny

Berlin (dpa/SN). Ministerka za hospodarstwo a energiju Katherina Reiche připowědźa změnu dotalneho kursa energijoweje změny. „Dyrbimy kóšty znižić“, rjekny politikarka CDU powěsćerni dpa w Berlinje. „Minjene lěta smy politiski zaměr jeničce na spěšny wutwar wusměrili. Energijowa změna pak je jenož wuspěšna, hdyž wutwar wobnowjomnych energijow a nastawace kóšty konsekwentnje zwjazujemy.“ Wobhospodarjo připrawow za ekomilinu maja so přicho­dnje na kóštach za wutwar milinoweje syće wobdźělić.

Kónc lěća chce Reiche rozprawu wo energijowej změnje předpołožić, w kotrejž wona wotpohlady energijoweje změny a woprawdźitosć přirunuje. „Trjebamy nuznje wjace móžnosćow wodźenja za wurunanje chabłanja w produkciji miliny, kotrež wobnowjomne energije zawinuja. Tež składźišća miliny su wažne. Te su pak jenož dźěl rozrisanja. Wobhladamy sej wuslědki pruwowanja jara dokładnje. Potom sformulujemy trěbne konsekwency“, Reiche rjekny.

Na nowym puću

Donnerstag, 17. Juli 2025 geschrieben von:
Braniborska drje wukubłanje wučerjow za delnjoserbšćinu na Lipšćanskej uniwersiće podpěruje, ale zdobom wotnětka cyle oficielnje po swójskim puću kroči – we Łužicy na uniwersiće Choćebuz/Zły Komorow. Braniborska ministerka za wědomosć, slědźenje a kulturu Manja Schüle (SPD) je wčera w Podstupimskim parlamenće wobkrućiła, zo njemóža na to dočakać, doniž so situacija w Lipšćanskej sorabistice njepolěpši. Najebać to je wukubłanje dorosta za wuwučowanje serbšćiny – w přichodźe prošu nic jenož za zakładne šule! – w domiznje dobra wěcka. So wě, zo je tež zhromadnosć serbšćinarjow z Delnjeje a Hornjeje Łužicy wažny faktor, wšako smy jedyn lud. Ale snadź so dokoławokoło łužiskeje metropole Choćebuza přichodnje w kooperaciji ze serbskimi institucijemi tež perspektiwy za serbskich studentow z Hornjeje Łužicy wuwiwaja. Do Sakskeje móhli z Braniborskeje tež něšto importować: prawo serbskeje rady, so w krajnym sejmje słowa jimać. Marcel Brauman

Z wottorhanjom spěšnje pokročuja

Donnerstag, 17. Juli 2025 geschrieben von:
Spěšnišo hač planowane Caroliny móst w Drježdźanach tuchwilu wottorhaja. Bagry su tež poslednje dźěle mosta powalili, kotrež njeběchu so loni, 11. septembra, sypnyli. Najwažniši zaměr twarskich zawodow je, zo Łobjo tak spěšnje kaž móžno jako čaru łódźow zaso wotewrěja. Twarske dźěła pokazuja, zo je tež wottorhanje mosta naročne předewzaće. Wšako žada sej inženjersku wušiknosć, zmužitosć k nowym technologijam a angažement dźěłaćerjow. Foto: Jürgen Männel

Hosćenc w Doksy so wotpalił

Donnerstag, 17. Juli 2025 geschrieben von:

Doksy (dpa/SN). Nad Máchovskim jězorom w čěskim Doksyju, 40 kilometrow južnje Žitawy, je so woblubowany wulětny hosćenc wotpalił. Woheń w hosćencu „Bílý kámen“ na kromje wsy je w nocy na srjedu z dotal njeznateje přičiny wudyrił, wohnjowa wobora zdźěla. Drjewjane twarjenje so dospołnje wotpali.

Nichtó so njezrani.. Wohnjowa wobora je rozpřestrěću płomjenjow na susodne prózdninske lěhwo z dalšimi drjewja­nymi chatami zadźěwała. Tam bydleše něhdźe 30 dowolnikow. Na hašenju wobdźěli so 50 wohnjowych wobornikow, kotřiž z maskami dźěłachu. Wodu za hašenje wožachu z awtami k wohnišću.

Dowolowy camp „Bílý kámen“ z móžno­sćemi za přenocowanje, zastaranjom, diskoteku a barami je wosebje mjez swjećacymi młodostnymi woblubowany. „Škoda wo rjany hosćenc“, pisaja ludźo w interneće. Mnozy zwjazuja z wočerstwjenišćom Doksy dopomnjenki na čas młodosće. Za čas NDR bě jězor ze stanowanišćom a kupanskim pobrjohom w susodnej Čěskej tež mjez serbskimi młodostnymi wažne dowolowe zetkawanišćo.

AfD wotstawk k uniji skrótšiła

Donnerstag, 17. Juli 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). AfD je po aktualnym naprašowanju instituta YouGov swój wotstawk k CDU/CSU skrótšiła. Po tym je nahladnosć strony mjez wolerjemi porno zašłemu měsacej wo dypkaj na 25 procentow rozrostła. Unija CDU/CSU je procent přisadźiła a by 27 procentow hłosow docpěła, bychu-li přichodnu njedźelu wólby zwjazkoweho sejma byli. SPD by 14 procentow docpěła (njezměnjene). Zeleni a Lěwica su nimale jenak sylni: Zelenych bychu jědnaće (minus jedyn) a Lěwicu dźesać procentow (plus dwaj) woliło. Wuslědki BSW (pjeć procentow), FDP (tři procenty) a druhich stron (pjeć procentow) njejsu so změnili.

Institut zwěsća, zo je dźesać tydźenjow po nastupje knježerstwa CDU/CSU a SPD wjetšina ludźi z jeho dźěłom njespokojom. Něhdźe 65 procentow naprašowanych rjekny, zo je jara abo skerje njespokojom. To je dźesać procentow wjace hač hišće minjeny měsac. 29 procentow ludźi je spokojom. Z tym je spokojnosć ludźi z knježerstwom CDU/CSU a SPD hišće špatniša hač dźesać tydźenjow po nastupje amploweje koalicije CDU, SPD a FDP w februarje 2022.

To a tamne (17.07.25)

Donnerstag, 17. Juli 2025 geschrieben von:

Wulki woheń je hłowne jewišćo najwjetšeho festiwala elektroniskeje hudźby w belgiskim Boomje krótko do jutřišeho zahajenja chětro wobškodźił. Organizatorojo chcedźa festiwal Tomorrowland najebać to kaž planowane přichodny kónc tydźenja přewjesć. Wočakuja 400 000 wopytowarjow z 200 krajow. Cyłkownje planuja wjace hač 600 wustupow skupin na wjacorych jewišćach. Wohnjowa wobora měni, zo bě lochkomyslnosć při wobchadźenju z pyrotechniku přičina wohenja.

Jako rjemjeslnikaj zdrasćenaj paduchaj staj staršeju mandźelskeju w Berlinje-Steglitzu wobkradnyłoj. Njeznataj twjerdźeštaj, zo dyrbitaj syć pitneje wody pruwować, dokelž je so w susodstwje roła puknyła. Jako mandźelskaj po woli „rjemjeslnikow“ wodu w kuchni wobkedźbowaštaj, paduchaj bydlenje přeborkaštaj a pjenjezy a debjenki kradnještaj.

Rjane mušle, mjechki bruny pěsk a tamne drohoćinki su rjane dopomnjenki, kotrež mnozy dowolnikarjo rady sobu do domizny bjeru. Tola to njeje wšudźe dowolene – w kóždym kraju maja wosebite prawidła. Na to skedźbni centrum za informacije zawěsćenje R+V.

Mjez folklornym błyšćom a bjezmócnosću

Mittwoch, 16. Juli 2025 geschrieben von:

Dr. Měrćin Wałda poda swoje mysle wo tym, zo so Serbja politisce w dalokej měrje njewobkedźbuja

Při wosebitych swjatočnosćach so Serbja z wulkej widźomnosću pokazuja. Medije rozprawjeja wo křižerjach, procesionach a pisanych festiwalach. Šikowane drasty, pyšne swjedźenske ćahi abo imponowace reje wubudźeja přećelne spodobanje tež zwonka Serbow. Runje tuta wobdźiwana widźomnosć skutkuje kaž šlewjer, kotryž wěstu njepřijomnu wěrnosć zakrywa: Politisce wostanu Serbja w dalokej měrje njewobkedźbowani.

Hordosć na tradicije abo swjedźenje je na jednej stronje wuraz žiwjenskeje wole a zhromadneje zabawy. Tuž bě zašły Mjezynarodny folklorny festiwal dobry dopokaz wjesołeje multikulturelneje zhromadnosće a mjezsobneho dorozumjenja, nic jenož mjez Němcami a Serbami, ale mjez najwšelakorišimi ludami swěta.

Wojwodina Braniborskej z přikładom?

Mittwoch, 16. Juli 2025 geschrieben von:

Podstupim (SN/mb). W parlamenće awtonomneje prowincy Serbiskeje, Wojwodiny, je z wašnjom, zo w šěsć rěčach wuradźuja: serbisce, madźarsce, słowaksce, chorwatsce, rumunsce a rusinsce. Štož je čłon Rady za naležnosće Serbow Braniborskeje, Měto Nowak, na wčerawšim posedźenju gremija wo swojich nazhonjenjach składnostnje njedawneho FUEN-foruma europskich mjeńšinowych regionach w Nowym Sadźe powědał, běše zajimawy impuls za tudyše poměry: Zo kraj z wjele mjenje resursami hač Němska hladajo na rěče standard zdokonja, kotryž na přikład Braniborsku pře­trjechi. Tule je drje serbšćina w krajnej wustawje zakótwjena, ale zo něchtó w Podstupimskim krajnym sejmje serbuje, njeje praktisce předwidźane. Přihladowar móhł hišće přispomnić: Tež posedźenja serbskeje rady, kotrež na zakładźe jednanskeho porjada krajneho sejma na parlamentariskim dźěle sobu skutkuje, wotměwaja so 99,9 procentowsce němsce. Jenož witanje, rozžohnowanje a hdys a hdys někotre přećelne sady so serbsce jewja, přiwšěm pak swěru na to dźiwaja, zo kóžde słowčko hnydom němsce wo­spjetuja.

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND