Dosć wjelkow jenož na wuchodźe

Mittwoch, 09. Juli 2025 geschrieben von:

Mainz (dpa/SN). Hladajo na aktualnu politisku debatu a na prócowanje, škitny status wjelkow w Němskej znižić, warnuja wodźace organizacije za škit přirody a zwěriny před tym, wjelkam přespěšnje dosahacy staw jich wobstatka wob­swědčić. „Tajke zwěsćenje by so wědomostnym faktam spřećiwjało a móhło daloko sahace konsekwency za škit družin w Europje měć“, rjekny Lovis Kauertz wot organizacije za škit dźiwiny w Němskej.

Byrnjež so populacija wjelkow w Němskej dale rozšěrjała, njeje jich po směrnicach EU a po wusudach Europskeho sudnistwa w najwjetšim dźělu Němskeje dawno hišće dosć. To płaći wosebje za zapad z wulkimi zwjazkowymi krajemi Sewjerorynsko-Westfalskej, Hessenskej, Porynsko-Pfalcu a na juhozapadźe z Badensko-Württembergskej a Bayerskej.

Za zwěsćenje dosahaceje populacije ma so tójšto kriterijow wobkedźbować, kiž ryzy ličbu wjelkow daloko přesahuja. To wopřija aspekty kaž dołhodobne přežiwjenje populacije, genetisku mnohostronskosć, splećenje wšelakich populacijow a dosć kmanych žiwjenskich wuměnjenjow, kiž wuwiće wjelkow zmóžnjeja.

Běła flota w Drježdźanach njejězdźi

Mittwoch, 09. Juli 2025 geschrieben von:
Ekstremnje niski staw Łobja z runje hišće 45 centimetrami nuzuje Drježdźanske wobchadne zawody k drastiskim naprawam. Minjene dny su wjacore zwiski přewoznych čołmow šmórnyli. Wčera je tež Běła flota doskónčnje jězdźić přestała. Tajki niski staw rěki běchu naposledk w suchim lěće 2018 měrili. Dešća dla wočakuja drje snadne polěpšenje, tole pak po dotalnych nazhonjenjach něšto dnjow traje. W tymle času maja zajimcy składnosć, sej „drohoćinki“ wobhladać, kotrež je Łobjo wotkryło: stare kolesa a druhe namakanki. Kótwica na wobrazu je w suchich lětach stajnje zaso widźeć a symbolizuje přewšo niski staw wody. Foto: Christian Essler

To a tamne (09.07.25)

Mittwoch, 09. Juli 2025 geschrieben von:

Dźiwadźelnik Lennart Borchert, kotryž je wosebje z telewizijneje serije „GZSZ“ znaty, wočakuje zhromadnje ze swojej partnerku Louisu swoje prěnje dźěćo, tole zdźěli sćelak RTL. Po informacijach sćelaka budźe to hólčk. Za staršeju tole samozrozumliwe njeje, wšako bě Lennart před pjeć lětami diagnozu raka mudow­ dóstał. Tohodla je tehdy hižo spermije zamjerznyć dał. Porik so tuž ćim bóle nad samodruhosću wjeseli.

Na wšelkich platformach w interneće kursěruja w poslednim času sfalšowane poskitki dźěłowych městnow. Před tu­tymi warnuje nětko tež sakska centrala přetrjebarjow. Z pomocu poskitkow spytaja­ jebarjo wosobinske daty swojich woporow pokradnyć. Centrala doporuča tuž poskitki jara dokładnje pruwować a wosebje wopisanje dźěła wobkedź­bować.

Pólska namjet wotpokazuje

Dienstag, 08. Juli 2025 geschrieben von:

Waršawa (dpa/SN). Namjet zwjazkoweho ministra za nutřkowne naležnosće Alexandera Dobrindta (CSU), podłu němsko-pólskeje mjezy zhromadne kontrole zarjadować, je Pólska wotpokazała. „Nimam tuchwilu za žanu dobru ideju, tute kontrole zhromadnje přewjesć“, rjekny nutřkowny minister Tomasz Siemoniak powěsćernjam dpa, PAP, AFP a BNS. Wšako njebě Němska Pólskej tež žane zhromadne kontrole poskićiła, jako je 2023 jednostronsce zahaji, wón rjekny.

Hamas chce přiměr w Gazy

Washington (dpa/SN). Islamistiska Hamas je zwólniwa, so w Gazaskej wójnje z Israelom dojednać. Tole je prezident USA Donald Trump do zhromadneje wječerje z israelskim ministerskim prezidentom Benjaminom Netanjahuwom zdźělił. Tež wurjadny pósłanc USA Steve Witkoff je měnjenja, zo by nětko prawy wokomik za dojednanje był. Witkoff chce so hišće tutón tydźeń do katarskeje stolicy Doha podać, zo by so na rozmołwach ze zastupnikami Hamas wobdźělił.

Macron wopyta London

Prawiznik Namir Alyasry rozmołwja so z Jurajom Cintulu (wotlěwa) prěni dźeń procesa přećiwo njemu w Banskej Bystricy. Cintula bě 15. meje 2024 pjeć króć na słowakskeho ministerskeho prezidenta Roberta Fica třělił a jeho ćežko zranił. Cintula nadpad wobžaruje a twjerdźi, zo nochcyše jeho morić. Bě pak z jeho politiku njespokojom. Foto: dpa/Radovan Stoklasa

Trump cłow dla njewěsty

Dienstag, 08. Juli 2025 geschrieben von:
Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump sam prawje njewě, hač je nowy, wot njeho postajeny termin zawjedźenja cłow přećiwo wjacorym krajam a Europskej uniji 1. awgusta zawjazowacy abo nic. Na wotpowědne prašenje žurnalista wón rjekny: „To je zawjazowace, ale nic stoprocentowsce.“ Trump chcył na namjety wikowanskich partnerow čakać. W tym zwisku je wjacorym krajam listy pósłał, w kotrychž kraje namołwja, so z poskitkami na njeho wobroćić. „Jeli so mi poskitk lubi, potom to činimy“, wón rjekny. Trump bě wčera termin nowych cłow wot jutřišeho 9. julija na 1. awgust přestorčił a wjacore listy rozesłał, mjez druhim do Japanskeje, Južneje Koreje a Južneje Afriki.

Dalše brónje USA do Ukrainy

Dienstag, 08. Juli 2025 geschrieben von:
Washington (dpa/SN). USA chcedźa Ukrainu najebać njedawno wukazane přetorhnjenje dale z brónjemi zastarać. Tole je prezident Donald Trump připowědźił. „Sćelemy dalše brónje. Woni dyrbja so zakitować. Jich tuchwilu ćežko trjechi“, rjekny Trump na prašenja žurnalista. Brónje maja předewšěm zakitowanju słužić. Minjeny tydźeń běchu USA dodawanje brónjow přetorhnyli, pokazujo na prózdne składy wójska. Ukraina trjeba wosebje rakety za wotwobaranje ruskich nalětow. USA běchu připowědźili, za najprjedy pruwuja, do kotreje měry je zakitowanje kraja hišće zaručene. Kónc dodawanja potrjechi tež dalše kraje. Ruska spyta z masiwnymi nalětami, ukrainski powětrowy škit přežadać.

Sejm debatuje wo etaće Němskeje

Dienstag, 08. Juli 2025 geschrieben von:

Berlin (dpa/SN). Zwjazkowy sejm je dźensa etatowy tydźeń zahajił. Financny minister Lars Klingbeil (SPD) předstaji tam swój naćisk za etat 2025 kaž tež planowanje knježerstwa hač do lěta 2029. Hladajo na hoberske wurjadne zamóženja na dobro infrastruktury a škita klimy je wjace inwesticijow planowanych – ale tež wo wjele wyše zadołženje.

Hač do pjatka diskutuja zapósłancy wo etatach jednotliwych ministerstwow. Jutře diskutuja po narěči zwjazkoweho kanclera Friedricha Merza (CDU) w tradicionalnej generalnej debaće wo politice noweho knježerstwa. Při tym póńdźe bjezdwěla wo wjele diskutowany rozsud koalicije, dawk na milinu wot lěta 2026 – hinak hač bě připowědźene – tola nic za wšitkich wobydlerjow znižić.

Klingbeil planuje wudawki 503 miliardow eurow. Nimale 82 mrd. z toho maja kredity być, to je dwójce telko kaž loni. Najwyše wudawki planuja ze 190 mrd. eurow w etaće dźěłoweho ministerstwa. Najwjetši dźěl tutych su připłatki do rentoweje kasy a wobydlerski pjenjez.

Wumjetowanja wumyslene?

Dienstag, 08. Juli 2025 geschrieben von:

Bywši minister za strowotnistwo Jens Spahn wupraja so wo nahubnikach

Berlin (dpa/SN). Bywši zwjazkowy minister za strowotnistwo Jens Spahn (CDU) je znowa wozjewił, zo njeje žane pjenjezy za wobstaranje nahubnikow w času koronapandemije dóstał. Na wotpowědne naprašowanje nowinarjow rjekny předsyda frakcije CDU/CSU w zwjazkowym sejmje: „Tute podsuwanja ze stron někotrych Zelenych su wočornjace. Tajke počinanje znaju dotal jenož wot AfD.“

Fachowc Zelenych za naležnosće strowotnistwa Janosch Dahmen je Spahna kónc tydźenja wótrje kritizował a njeje tež tuchwilnu ministerku za strowotnistwo Ninu Warken (CDU) přelutował. Ta bě swój čas sobudźěłaćerka Spahna.

Dahmen pokaza na rozprawu wurjadneje přepytowarki Margerethy Sudhof nastupajo aferu nahubnikow. Sudhof bě zwěsćiła, zo je Warken dokument strowotniskeho ministerstwa na wjacorych městnach zaměrnje čorniła, zo by zamołwitosć Spahna a dalšich čłonow CDU/CSU zakryła, „kotřiž su w pandemiji stat a dawkipłaćerjow kaž swoje swójstwo wobhladowali“.

Přizjewće njeskutki!

Dienstag, 08. Juli 2025 geschrieben von:
Namócne nadpady črjódow prawicarskich bičkow na serbskich młodostnych su zašły lětdźesatk wospjet justicu zaběrali – tajkich njeskutkow w lětomaj 2018 a 2020 na swjedźenjach dla buštaj skućićelej zasudźenaj. To je z wotmołwy knježerstwa na parlamentariske naprašowanje lěta 2022 wuchadźało, kiž měješe samsnu temu kaž aktualne, wo kotrymž dźensa rozprawjamy: antiserbske njeskutki. Před třomi lětami namakaš tež pad antiserbskeho škaranja na Facebooku jako předmjet přepytowanja justicy, po aktualnej wotmołwje je skućićel mjeztym zasudźeny. Přizjewjenje antiserbskeho njeskutka pola policije zdawa drje so druhdy wobćežne a bjezwuhladne, je pak wažne. Jenož štož je hamtsce registrowane, oficialnje eksistuje. Naš zaměr je Łužica, w kotrejž móžeš wšudźe serbować, bjez toho zo sy so do toho skradźu rozhladował, hač je potencielny agresor w bliskosći. Statistika policije je tež indic, kelko puća mamy hišće před sobu. Marcel Brauman

Chróšćan Šulerjo

Neuheiten LND