Washington (dpa/SN). Prezident USA Donald Trump je dekret podpisał, z kotrymž maja USA wuhlo jako nošer energije zaso sylnišo wužiwać. Ministerstwam a zarjadnišćam wón kaza, wšitke naprawy zběhnyć, kotrež wuhlo w tym zwisku haća. Trump bě we wólbnym boku stajnje zaso „rjane čiste wuhlo“ chwalił. W Běłym domje wón před hórnikami z nahłownikami připowědźi, zo chcył wšitke wobmjezowanja hladajo na wuhlo wotstronić a wotpinjene stare milinarnje zaso wožiwić. Milinu trjebaja „za centrumy kumštneje inteligency“, tak Trump.
Hnydom na spočatku swojeje narěče naspomni Trump Němsku, hdźež pječa wšudźe nowe wuhlowe milinarnje twarja. Němska bě dołho zelenu politiku nałožowała. „Na tym su bjezmała zwrěšćili. Němska bě na kóncu“, wón twjerdźeše. Tež wětrniki a druhe wěcy njejsu pomhali. „Nětko Němska zaso wuhlo wužiwa. Po wšej Němskej zaso wuhlowe milinarnje zapinu“, wón rjekny. USA dyrbja tomu sćěhować.
Hižo wčera Trump w Běłym domje twjerdźeše, zo w Němskej kóždy tydźeń dalšu milinarnju natwarja.
Budyšin (CS/SN). We wobłuku rjadu Budyske narěče bě minjeny pjatk sociologa prof. dr. Steffen Mau z hosćom w Budyskej (tachantskej) cyrkwi swj. Pětra. Po jeho słowach je połoženje „stronskeje demokratije“ špatne, a to nic jenož na wuchodźe Němskeje. Rěčnik so prašeše, čehodla přeco hišće mjez wuchodom a zapadom rozeznawamy a čehodla je so telko njedorozumjenjow a disonancow nakopiło. Ze zapada rysowany wobraz, zo dyrbjał wuchod skónčnje raz do zjednoćeneje Němskeje dóńć, „je křiwy“, dokelž wuchadźa z „normow zapada“. Zjednoćenje je wulke ekonomiske škody zawostajiło. Přeco hišće wobstejace rozdźěle hodźa so ćežko přewinyć. Imaginarna hranica eksistuje hišće, to na wšelakich indikatorach spóznawamy. Nastupajo někotre aspekty „wšak připodobnjenje scyła přejomne njeje. Wuchod kroča po swójskej wuwićowej šćežce.“
Kaž w filmje su skućićeljo na awtodróze A 2 w Delnjej Sakskej jěduce nakładne awto wurubili. Swědkojo wčera rano wobkedźbowachu, zo ćmowe wosobowe awto nakładne awto do směra na Berlin přesćěhuje. Njedaloko Luhdena mužej na motorowu hawbu awta zalězeštaj a durje připowěšaka wočiništaj. Na to wobrazowki a laptopy kradnještaj. Šoferej tole hakle na přichodnym parkowanišću napadny. Škoda wučinja 10 000 eurow.
Zlutniwje z pitnej wodu wobchadźeć maja ludźo hladajo na trajacu suchotu. Tole namołwja hłowny jednaćel zwjazka městow Němskeje Helmut Dedy. Změna klimy je dale a bóle widźomna. Tohodla je rozumne wužiwanje wody w městach, ratarstwje a industriji jara wažne, wón rjekny. Dołho trajaca suchota móhła komuny wužadać. Tuchwilu pak je zastaranje ludźi z wodu zaručene.
Zhorjelska policajska direkcija je wčera kriminalnu statistiku zańdźeneho lěta wozjewiła. W Zhorjelskim a Budyskim wokrjesu je ličba registrowanych njeskutkow porno předlětu wo 5,7 procentow stupała.
Zhorjelc (SN). Lońše signifikantne zwyšenje ličby přeńdźenjow wo 2 613 padow zwisuje z wulkeho dźěla z migraciskej situaciju we wokrjesu, to zamołwići w swojej rozprawje znazornjeja. Wot cyłkowneje ličby bě 2 222 přeńdźenjow přećiwo migraciskemu prawu. Zwjetša běchu to pady njelegalneho zapućowanja do Němskeje a njelegalneho přebytka tudy. Přirunujo z lětom 2023 je so kwota w tutym prawniskim wobłuku wo 14,7 procentow zwyšiła. Potrjechene wosoby w zwisku z tutymi přeńdźenjemi přichadźachu wosebje ze Syriskeje (7 500), z Ukrainy (1 715), Afghanistana (1 099) a Turkowskeje (1 085). Wobdźěłanje tutych přeńdźenjow ležeše hłownje w rukomaj zwjazkoweje policije.
Berlin (dpa/SN). Ličba registrowanych wotprawjenjow po wšěm swěće je najwyši staw minjenych dźesać lět docpěła. Loni su w 15 krajach wjace hač 1 500 wotprawjenjow zličili, organizacija Amnesty International zdźěla. Najwjace smjertnych wusudow přesadźa w Chinje, Sawdi-Arabskej, Iranje, Iraku a w Jemenje. Amnesty International złožuje so na oficialne ličby. Dokładna ličba eksekucijow njeje znata.
Köpping k dnjej Romow
Drježdźany (dpa/SN). Składnostnje dźensnišeho mjezynarodneho dnja Romow je sakska ministerka za integraciju Petra Köpping (SPD) bohatu kulturu Romow hódnoćiła a za akceptancu a runoprawosć wabiła. Ministerka na to skedźbni, zo je diskriminacije dla přeco hišće wjele Romam kubłanje, dźěło a bydlenje ćešo přistupne. Ćim wažniši je angažement sakskeje syće towarstwow přećiwo anticyganizmej. Zastupjerjo Romow a Serbow hižo wjele lět w mjeńšinowej radźe kooperuja.
Schwesig njebudźe šefina SPD